Xây dựng mô hình tăng trưởng mới đòi hỏi việc phân bổ vốn đầu tư công phải mang tính “kiến tạo” để thúc đẩy, dẫn dắt sự phát triển. trọng tâm vào các ngành công nghệ cao, chuyển đổi số, sáng tạo, cơ sở hạ tầng xanh… Hiện nay, việc xây dựng một lộ trình toàn diện để đạt được tăng trưởng cao và bền vững là hết sức cần thiết. Điều này giúp Việt Nam hiện thực hóa mục tiêu trở thành một nước có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và trở thành một nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045.
Các chuyên gia từ Đại học Kinh tế Quốc dân đề xuất việc thiết lập các cơ chế đặc biệt để rút ngắn quy trình đầu tư công, từ khâu chuẩn bị đến thực hiện, đặc biệt là với các dự án quan trọng mang tính quốc gia. Họ cũng nhấn mạnh việc cần áp dụng các tiêu chí đánh giá hiệu quả đầu tư công một cách định lượng gắn với mục tiêu tăng trưởng và tạo việc làm. Điều này khác biệt với cách đánh giá chỉ dựa vào tiêu chí tài khóa hoặc giải ngân vốn.
PGS.TS Phạm Thế Anh chỉ ra rằng các quốc gia Đông Á đã thành công nhờ triển khai các chính sách phát triển đồng bộ và có chiến lược. Nhà nước cần có định hướng mạnh mẽ trong việc xác định các ngành kinh tế chủ lực, xây dựng kế hoạch phát triển dài hạn và tạo ra các chính sách hỗ trợ cụ thể về thuế, tín dụng và môi trường kinh doanh cho các ngành này. Chính sách ưu tiên phát triển các ngành xuất khẩu có giá trị gia tăng cao được coi là hướng đi chiến lược để nâng cao hiệu quả kinh tế và đảm bảo phát triển bền vững. Đầu tư công hiệu quả và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cũng được xác định là các yếu tố quan trọng.
Để đảm bảo hiệu quả của đầu tư công, việc thiết lập các tiêu chí phân bổ vốn rõ ràng và khách quan là cần thiết. Cơ chế quản lý đầu tư công cần đổi mới theo hướng thiết lập cơ chế giám sát, đánh giá độc lập, có phản hồi chính sách linh hoạt với trách nhiệm giải trình cao hơn. Để đầu tư công có thể đóng vai trò “vốn mồi”, kích thích đầu tư từ nhiều thành phần kinh tế, cần đầu tư vào các dự án có tính lan tỏa cao. Hoàn thiện khung pháp lý cho PPP (đối tác công-tư), chuẩn hóa quy trình đấu thầu và phân bổ rủi ro trong các dự án hạ tầng trọng điểm cũng là yêu cầu cần thiết.
PGS.TS Nguyễn Ngọc Sơn nhấn mạnh vai trò định hướng của Nhà nước và đề xuất phân rõ hai nhóm chức năng: quyết sách chính trị do Đảng đưa ra và vấn đề kỹ trị giao cho nhà nước pháp quyền. Ưu tiên hàng đầu hiện nay là tăng cường năng lực của nhà nước để có thể điều phối và quản lý hiệu quả trong một nền kinh tế ngày càng trở nên phức tạp. Việc mở biên chính sách theo hướng vùng hóa cũng là hướng đi quan trọng, đặc biệt khi các địa phương sáp nhập và xóa bỏ cấp trung gian, tạo ra những dư địa mới cho liên kết vùng nhưng cũng đặt ra những thách thức về quản trị địa phương trên không gian lãnh thổ rộng lớn hơn.