Ở vùng đất Phong Nha – Kẻ Bàng, mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên đã trở nên hài hòa hơn nhờ những nỗ lực không ngừng của Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng (VQG PN – KB) trong việc hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số (ĐBDTTS) phát triển sinh kế bền vững. Qua đó, không chỉ đời sống của người dân được cải thiện mà áp lực lên tài nguyên rừng cũng giảm đáng kể, góp phần bảo vệ và phát triển rừng Di sản thiên nhiên thế giới.
VQG PN – KB là nơi sinh sống của 2 dân tộc thiểu số chính, bao gồm Chứt và Bru – Vân Kiều. Tuy nhiên, cuộc sống của họ vẫn còn nhiều khó khăn, đặc biệt là việc thiếu đất sản xuất và phụ thuộc vào khai thác tài nguyên rừng để sinh sống. Nhận thức được vấn đề này, Ban Quản lý VQG PN – KB đã triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ, tạo điều kiện cho đồng bào có được sinh kế ổn định và bền vững. Phó Giám đốc Ban Quản lý VQG PN – KB, ông Đinh Huy Trí, chia sẻ: “Chúng tôi hiểu rõ vai trò quan trọng của ĐBDTTS trong việc bảo vệ và phát triển rừng. Vì vậy, bên cạnh sự hỗ trợ từ tỉnh, chúng tôi đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền các địa phương để dành nhiều nguồn lực hỗ trợ, tạo sinh kế cho đồng bào, cũng như xây dựng các công trình hạ tầng thiết yếu phục vụ đời sống của họ.”
Một điển hình trong phong trào người dân tộc thiểu số làm kinh tế giỏi là ông Bàn Văn Sơn. Nhờ sự hỗ trợ từ dự án Bảo tồn và quản lý bền vững nguồn tài nguyên thiên nhiên khu vực PN – KB, ông đã trồng thành công một khu rừng trám và lim rộng hơn 6ha. Không chỉ dừng lại ở đó, khu rừng này đang phát triển tốt và mang lại thu nhập ổn định cho gia đình ông. Câu chuyện của ông Sơn là minh chứng sống cho những nỗ lực của Ban Quản lý VQG PN – KB trong việc hỗ trợ đồng bào phát triển kinh tế.
Ngoài hỗ trợ trực tiếp cho các hộ gia đình, Ban Quản lý VQG PN – KB cũng đã ký hợp đồng giao khoán bảo vệ rừng đặc dụng với cộng đồng dân cư ở 9 bản trên địa bàn xã Thượng Trạch, với diện tích hơn 10 nghìn ha. Thông qua hợp đồng này, không chỉ việc bảo vệ rừng được đảm bảo mà còn tạo ra thu nhập ổn định cho cộng đồng dân cư, đặc biệt là ĐBDTTS. Điều này đã góp phần gắn kết cộng đồng trong việc chung tay bảo vệ rừng.
Phó Chủ tịch UBND xã Thượng Trạch, ông Nguyễn Trường Chinh, nhận định rằng so với trước kia, hiện nay, các hoạt động tác động trái phép của ĐBDTTS đến tài nguyên rừng đã giảm đến mức tối đa. Sự thay đổi này là nhờ vào sự phối hợp chặt chẽ giữa Ban Quản lý VQG PN – KB và chính quyền địa phương trong việc hỗ trợ sinh kế cho đồng bào và nâng cao ý thức bảo vệ rừng của bà con.
Trong thời gian tới, VQG PN – KB tiếp tục tập trung vào việc đa dạng hóa các sản phẩm du lịch văn hóa, lịch sử, và du lịch cộng đồng, đặc biệt là các sản phẩm du lịch gắn với đời sống văn hóa độc đáo của ĐBDTTS. Đây được xem là một giải pháp tạo sinh kế bền vững cho họ khi trực tiếp tham gia và hưởng nguồn thu nhập từ các sản phẩm du lịch đó.
Để tạo sinh kế bền vững cho ĐBDTTS, lãnh đạo VQG PN – KB cho biết rằng đơn vị sẽ tiếp tục tận dụng và khai thác các nguồn lực, trong đó có nguồn vốn từ chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững và chương trình thỏa thuận chi trả giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung bộ (ERPA). Qua đó, đơn vị sẽ hỗ trợ kinh phí cho các thôn, bản để nâng cấp cơ sở hạ tầng và tạo điều kiện giúp người dân, đặc biệt là ĐBDTTS, giảm nghèo bền vững.