Trong quá trình xử lý và giải quyết các vụ việc liên quan đến tham nhũng, việc phân biệt giữa ‘phản ánh’, ‘tố cáo’ và ‘báo cáo’ tham nhũng là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người dân vẫn chưa hiểu rõ về các khái niệm này, dẫn đến những khó khăn và hệ lụy trong thực tiễn. Mới đây, tại tỉnh Đắk Nông, một trường hợp nhầm lẫn giữa ‘tố cáo’ và ‘phản ánh’ đã xảy ra, cho thấy sự cần thiết của việc nâng cao nhận thức về các khái niệm này.
Ông N.V.T, trú tại huyện Đắk R’lấp, tỉnh Đắk Nông, đã gửi đơn đến cơ quan chức năng với nội dung phản ánh về một cán bộ địa chính xã có dấu hiệu nhận tiền bồi dưỡng khi làm thủ tục tách thửa đất. Tuy nhiên, qua xác minh ban đầu, nội dung ông T trình bày chỉ liên quan đến thái độ và cách ứng xử của cán bộ khi tiếp dân, không có căn cứ rõ ràng về hành vi vụ lợi hay trục lợi. Sự nhầm lẫn này đã gây ra khó khăn trong công tác tiếp nhận và xử lý thông tin.
Thanh tra tỉnh Lâm Đồng cho biết, mặc dù đã có các quy định tương đối rõ ràng về ‘phản ánh’, ‘tố cáo’ và ‘báo cáo’ về hành vi tham nhũng, nhưng trên thực tế, nhiều người dân vẫn chưa phân biệt được các khái niệm này. Điều này dẫn đến nhiều hệ lụy, như đơn thư bị gửi sai thẩm quyền, nội dung không rõ ràng, gây khó khăn cho công tác tiếp nhận, phân loại và xử lý thông tin. Theo Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018, không có giải thích cụ thể về các khái niệm này, nhưng các văn bản pháp luật hiện hành đã có những định nghĩa và phân biệt rõ ràng.
Tố cáo được hiểu là việc cá nhân báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi vi phạm pháp luật của bất kỳ cơ quan, tổ chức, cá nhân nào gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Phản ánh là việc công dân cung cấp thông tin, trình bày ý kiến, nguyện vọng, đề xuất giải pháp với cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền về những vấn đề liên quan đến việc thực hiện chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật, công tác quản lý trong các lĩnh vực đời sống xã hội thuộc trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân đó. Báo cáo là một loại văn bản hành chính của cơ quan, tổ chức, cá nhân để thể hiện tình hình, kết quả thực hiện công việc nhằm giúp cho cơ quan, người có thẩm quyền có thông tin phục vụ việc phân tích, đánh giá, điều hành và ban hành các quyết định quản lý phù hợp.
Từ những định nghĩa trên, có thể hiểu ‘tố cáo tham nhũng’ là việc cá nhân báo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền biết về hành vi của người có chức vụ, quyền hạn đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn đó vì vụ lợi. ‘Phản ánh tham nhũng’ là việc cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin, trình bày ý kiến, nguyện vọng, đề xuất giải pháp với cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền về những vấn đề liên quan đến hành vi tham nhũng. ‘Báo cáo tham nhũng’ là trình bày sự việc, tình hình hoặc ý kiến của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, chiến sĩ trong lực lượng vũ trang khi phát hiện hành vi tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi mình công tác.
Nhìn chung, việc phân biệt giữa ‘phản ánh’, ‘tố cáo’ và ‘báo cáo’ tham nhũng là rất quan trọng để đảm bảo việc xử lý và giải quyết các vụ việc liên quan đến tham nhũng một cách hiệu quả. Việc nâng cao nhận thức của người dân về các khái niệm này sẽ giúp cho công tác phòng, chống tham nhũng được triển khai hiệu quả hơn. Chính phủ Việt Nam đã có những nỗ lực trong việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật về phòng, chống tham nhũng, và việc hiểu rõ các khái niệm này là một phần quan trọng của quá trình đó.