Trung Quốc đã chính thức khởi động dự án xây dựng một con đập thủy điện khổng lồ trên cao nguyên Tây Tạng, với tham vọng đưa công trình này trở thành một trong những cơ sở thủy điện lớn nhất thế giới. Tại thành phố Nyingchi thuộc khu tự trị Tây Tạng, Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã chủ trì lễ khởi công dự án vào ngày 19/7.
Dự án nằm ở hạ lưu sông Yarlung Tsangpo – dòng sông quan trọng chảy qua Tây Tạng và sau đó trở thành sông Brahmaputra, chảy qua Ấn Độ và Bangladesh. Được lên kế hoạch từ năm 2020, dự án này là một phần trong kế hoạch phát triển 5 năm nhằm khai thác tiềm năng thủy điện của cao nguyên Tây Tạng. Sau khi được phê duyệt vào tháng 12 năm ngoái, dự án đã sẵn sàng để triển khai.
Với công suất dự kiến đạt 300 tỷ kilowatt-giờ điện mỗi năm, gấp 3 lần công suất của đập Tam Hiệp, dự án này được cho là sẽ là một trong những dự án thủy điện lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, dự án đã gây ra những lo ngại tại Ấn Độ và Bangladesh về ảnh hưởng đến an ninh nguồn nước và lương thực, cũng như việc di dời dân cư và tác động môi trường.
Trung Quốc đã khẳng định rằng dự án đã trải qua đánh giá khoa học nghiêm ngặt và sẽ không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường sinh thái, ổn định địa chất hay quyền sử dụng nguồn nước của các quốc gia hạ lưu. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng cho biết rằng dự án có thể hỗ trợ phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu tại các khu vực hạ lưu.
Dự án này sẽ bao gồm 5 nhà máy thủy điện bậc thang, với tổng mức đầu tư ước tính khoảng 1.200 tỷ nhân dân tệ (167 tỷ USD). Dự án chủ yếu sẽ cung cấp điện ra ngoài Tây Tạng, đồng thời cũng đáp ứng nhu cầu sử dụng trong khu vực. Tập đoàn China Yajiang, một doanh nghiệp nhà nước mới, đã được thành lập để làm chủ đầu tư dự án.
Ấn Độ đã phản ứng với dự án này bằng cách đẩy nhanh tiến độ các dự án thủy điện của riêng mình trên sông Brahmaputra tại Arunachal Pradesh, nhằm khẳng định quyền sử dụng nguồn nước. Reuters dẫn nguồn tin cho biết, các chuyên gia và nhà nghiên cứu đã nhiều lần cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn khi xây dựng các đập thủy điện trên cao nguyên Tây Tạng.
Trong một diễn biến liên quan, BBC cho biết, các nhà hoạt động môi trường và dân quyền đã lên tiếng về vấn đề di dời dân cư và tác động môi trường của dự án. Khu vực Tây Tạng hiện đang đối mặt với nhiều thách thức về môi trường và phát triển bền vững.