Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature đã đưa ra một giải pháp mới trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét, một căn bệnh gây ra bởi ký sinh trùng Plasmodium và được truyền cho người qua vết đốt của muỗi. Các nhà khoa học đã phát hiện ra một phương pháp để ‘ngăn chặn’ sự lây lan của ký sinh trùng này bằng cách chỉnh sửa gene của muỗi, từ đó mở ra hy vọng mới trong việc kiểm soát và ngăn chặn bệnh sốt rét.
Trước hết, cần hiểu rõ về quá trình lây truyền của bệnh sốt rét. ký sinh trùng Plasmodium được truyền cho người qua vết đốt của muỗi nhiễm bệnh. Mỗi năm, hơn 250 triệu người trên toàn thế giới bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này. Để lan rộng, ký sinh trùng cần hoàn thành một hành trình phức tạp bên trong cơ thể của muỗi. Ban đầu, muỗi hút máu từ người bị nhiễm bệnh, sau đó ký sinh trùng di chuyển đến ruột của muỗi. Tại đây, chúng phải đối mặt với một thách thức lớn là di chuyển ra khỏi ruột và vào khoang cơ thể, nơi chúng phát triển thành một dạng khác. Tiếp theo, chúng di chuyển đến tuyến nước bọt của muỗi, nơi chúng sẵn sàng lây nhiễm cho người tiếp theo bị đốt.
Để thực hiện bước nhảy quan trọng này, ký sinh trùng phụ thuộc vào một loại protein do chính muỗi tạo ra. Tuy nhiên, một số muỗi có biến thể của protein này dường như phá vỡ hành trình của ký sinh trùng. Các nhà khoa học tại Đại học California San Diego đã sử dụng công nghệ chỉnh sửa gene CRISPR để thay đổi biến thể của protein này trong muỗi. Chỉ với một thay đổi nhỏ, việc chỉnh sửa chỉ một amino acid trong gene đã đủ để ngăn chặn hầu hết ký sinh trùng di chuyển đến đích cuối cùng trong muỗi.
Các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ sử dụng ‘gene drive’ để phổ biến thay đổi có lợi này trong toàn bộ quần thể muỗi. Gene drive là các chuỗi DNA có thể được chèn vào genome và thay đổi quy tắc di truyền thông thường. Tuy nhiên, phương pháp này còn gây tranh cãi và chưa được sử dụng bên ngoài phòng thí nghiệm do lo ngại về hậu quả không mong muốn. Các nhà nghiên cứu cho biết sẽ cần vài năm nữa để có thể tiến hành thử nghiệm thực địa.
Nghiên cứu này cho thấy về nguyên tắc, một chỉnh sửa nhỏ trong genome có thể khiến toàn bộ quần thể muỗi không thể truyền bệnh sốt rét. Đây là một bước tiến quan trọng trong cuộc chiến chống lại căn bệnh này. Tuy nhiên, vẫn cần phải tiếp tục nghiên cứu và thực hiện các thử nghiệm để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả của phương pháp này.
Thông tin chi tiết về nghiên cứu này có thể được tìm thấy tại tạp chí Nature. Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng công trình của họ sẽ góp phần vào việc phát triển các giải pháp mới và hiệu quả trong việc kiểm soát và ngăn chặn bệnh sốt rét.