Doanh nghiệp: Sáng 13/12, tại Hà Nội, Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn (Ipsard) (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn) tổ chức Hội thảo Đánh giá nhu cầu và tiềm năng thu hút đầu tư sử dụng nông nghiệp bằng -Sản phẩm để phát triển kinh tế tuần hoàn.
Nhiều mô hình triển khai hiệu quả
Hơn 80% lượng rơm thu gom được sử dụng trong sản xuất nấm và sản xuất phân hữu cơ. Theo đó, rơm rạ sau khi trồng nấm sẽ được cơ sở sản xuất để sản xuất phân hữu cơ cung cấp cho các hộ trồng lúa và cây ăn trái. Mô hình này đã được Ipsard khảo sát tại Đồng Tháp và mang lại hiệu quả kép, bởi không chỉ giúp tạo ra sản phẩm mới mà còn giảm thiểu ô nhiễm môi trường từ việc đốt rơm rạ.
Hiện nay, Đồng Tháp được coi là vựa lúa của ĐBSCL và cả nước. Nguồn nguyên liệu từ sản xuất lúa gạo khoảng 3,3 triệu tấn/năm, nếu sử dụng hiệu quả sẽ mang lại nguồn lợi lớn. Đáng chú ý, mô hình kỹ thuật này dễ áp dụng và có thể nhân rộng.
Trong lĩnh vực chăn nuôi, mô hình sản xuất phân hữu cơ từ phế thải của trại gà cũng được áp dụng. Đơn cử như mô hình của Công ty TNHH MTV Trịnh Đăng Khôi (huyện Vĩnh Cửu, Đồng Nai) có quy mô chăn nuôi khoảng 150.000 con gà lấy trứng, ước tính chất thải rắn (phân gà) khoảng 50-60 tấn/ngày. . Phân gà được lên men tự nhiên ở nhiệt độ 70 – 80oC với hệ thống ủ và dây chuyền đóng gói phân hiện đại. Phân hữu cơ từ phân gà chứa nhiều dinh dưỡng hữu ích cho cây trồng, giúp tăng độ phì nhiêu của đất, cải tạo đất, giảm mặn, khử chua và giữ ẩm tốt. Giá bán phân hữu cơ cũng rất cạnh tranh, chỉ khoảng 3.000 đồng/kg, rẻ hơn so với các loại phân bón khác trên thị trường.
Trong lĩnh vực thủy sản, mô hình sản xuất phụ phẩm cá tra như đầu cá, vây cá, da cá, bụng cá để chế biến các sản phẩm như bột cá, dầu cá xuất khẩu của Công ty TNHH Marine Funtional (MFC). (TP. Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp) đã mang lại lợi ích to lớn cho doanh nghiệp. Với sản lượng hàng năm khoảng 1.820 tấn bột cá và 2.350 tấn dầu cá. Cùng với dây chuyền, công nghệ châu Âu, sản phẩm chế biến từ phụ phẩm cá tra của công ty kiểm soát được chế độ đạm theo yêu cầu của đơn vị đối tác, mang lại hiệu quả kinh tế lớn.
Theo báo cáo của Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn, tổng sản lượng phụ phẩm nông nghiệp hàng năm khoảng 156,8 triệu tấn, trong đó trồng trọt chiếm tỷ trọng lớn nhất (88,90 triệu tấn). ; chăn nuôi (61,40 triệu tấn); lâm nghiệp (5,50 triệu tấn); thủy sản (1 triệu tấn). Có thể thấy, tiềm năng phụ phẩm trong ngành nông nghiệp là rất lớn.
Tuy nhiên, việc tận dụng phụ phẩm nông nghiệp để phát triển kinh tế tuần hoàn còn rất khiêm tốn. Trong lĩnh vực trồng trọt, 45% rơm rạ sau khi thu hoạch sẽ được đốt trên đồng ruộng, chỉ khoảng 29% được sử dụng làm thức ăn chăn nuôi, 5% được đưa vào làm phân vi sinh… thì trong thủy sản chiếm tỷ lệ cao nhất, trong đó, lượng phụ phẩm chế biến tôm ước khoảng 35-45%; còn chế biến phi lê cá tra là 60-70%.
Thiếu cơ chế, chính sách thu hút đầu tư
Theo Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn, việc chuyển đổi từ tiềm năng thành giá trị kinh tế cho nông dân còn gặp nhiều khó khăn. Cụ thể, việc quy hoạch vùng nguyên liệu, vùng sản xuất tập trung chưa thống nhất dẫn đến các mô hình sử dụng phụ phẩm hiện nay còn manh mún, nhỏ lẻ, tự phát chưa đồng bộ, khó triển khai trên diện rộng. tỉ lệ.
Vẫn còn một số tồn tại như chưa hình thành quy trình thu gom, bảo quản, chế biến phụ phẩm nông nghiệp. Thiếu các văn bản hướng dẫn về thu gom, xử lý đối với từng loại phụ phẩm. Thiếu quy định, tiêu chuẩn về công nhận sản phẩm chế biến từ phụ phẩm. Do thiếu hệ thống thống kê về số liệu, đánh giá trữ lượng, chủng loại phụ phẩm nông nghiệp nên chưa đánh giá hết tiềm năng phụ phẩm nông nghiệp ở Việt Nam.
Việc thu hút đầu tư sử dụng phụ phẩm nông nghiệp để phát triển kinh tế tuần hoàn cũng được đề xuất. Tuy nhiên, theo ông Lê Vũ Ngọc Kiên – Phó trưởng phòng Thông tin và Truyền thông – Trung tâm Thông tin NN&PTNT, vẫn còn nhiều rào cản trong việc này. Chưa có khung pháp lý để tái chế phụ phẩm nông nghiệp và thực hiện nông nghiệp tuần hoàn. Các mô hình sử dụng phụ phẩm chưa được kết nối theo chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp. Thiếu hệ thống tiêu chuẩn, công cụ đánh giá việc sử dụng phụ phẩm nông nghiệp.
Chưa có chính sách riêng để thu hút doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đầu tư xử lý, sử dụng phụ phẩm thải. Theo các chuyên gia, phụ phẩm trong nông nghiệp, nông thôn và thủy sản được coi là tài nguyên. Xử lý, chế biến phế thải, phụ phẩm trong nông, lâm nghiệp và thủy sản là trách nhiệm chung của toàn xã hội.
Thu hút đầu tư vào xử lý, chế biến phụ phẩm nông, lâm, thủy sản phù hợp với định hướng phát triển của Việt Nam. Đẩy mạnh thu hút vốn đầu tư, cơ chế hợp tác liên vùng, liên ngành, liên dự án. Áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến, đáp ứng yêu cầu pháp luật hiện hành. Tận dụng hiệu quả phụ phẩm, nâng cao hiệu quả sản xuất nông, lâm, thủy sản.
Ưu tiên lĩnh vực thu hút đầu tư đối với các dự án đáp ứng ít nhất 2 trong số các tiêu chí sau: Sử dụng phụ phẩm của các ngành công nghiệp phát thải lớn; ứng dụng công nghệ cao trong chế biến; tạo sản phẩm mới từ phụ phẩm; phụ phẩm sau chế biến là đầu vào cho sản xuất; giảm thiểu ô nhiễm môi trường tại khu vực sản xuất.
Mục tiêu đặt ra là thu hút các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước đầu tư vào chế biến phụ phẩm nông, lâm, thủy sản, góp phần thực hiện thành công Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững giai đoạn 2021. – Năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật về sử dụng phụ phẩm nông nghiệp nhằm phấn đấu tỷ lệ phế thải các lĩnh vực trồng trọt 90%, chăn nuôi 95%, lâm nghiệp Công nghiệp 70%, chế biến thủy sản 100% và sản xuất 50%; thu hút 30 dự án xử lý, chế biến phụ phẩm từ hoạt động sản xuất nông, lâm, thủy sản; thu hút và xây dựng 15 mô hình kinh tế tuần hoàn trong ngành trồng trọt, chăn nuôi và lâm nghiệp.
Để đạt được mục tiêu trên, ngoài việc hoàn thiện cơ chế, chính sách, cần hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, kỹ thuật đối với các sản phẩm chế biến từ phế thải, phụ phẩm. Đồng thời, xây dựng sổ tay kỹ thuật theo ngành. Rà soát, hoàn thiện chính sách bảo hộ nhãn hiệu, thương hiệu. Miễn, giảm tiền thuê đất đối với các dự án đầu tư chế biến phụ phẩm nông nghiệp, nghiên cứu cải tiến và ứng dụng công nghệ thu gom, chế biến, đầu tư cơ sở hạ tầng…
Hiện ngành chế biến phụ phẩm thủy sản nước ta mới đạt khoảng 275 triệu USD vào năm 2020, nhưng nếu khai thác triệt để nguồn phụ phẩm gần 1 triệu tấn của ngành thủy sản bằng công nghệ cao có thể đạt từ 4- 5 tỷ USD.