Ngày 14/06/2025, Luật Công nghiệp Công nghệ số (CNCNS) đã được thông qua, đánh dấu một bước ngoặt pháp lý quan trọng khi chính thức công nhận khái niệm tài sản số trong luật. Theo đó, tài sản số được định nghĩa là tài sản theo quy định của Bộ Luật Dân sự, được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, được tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao và xác thực bởi công nghệ số trên môi trường điện tử. Sự kiện này không chỉ thể hiện sự công nhận về mặt pháp lý mà còn mở ra nhiều cơ hội cho các nhà đầu tư và định chế tài chính.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Quyết định số 1131, phê duyệt 11 nhóm công nghệ được xác định là trụ cột cho tương lai phát triển khoa học công nghệ, trong đó có nhóm công nghệ Blockchain với 3 nhóm sản phẩm gồm: tài sản số, tiền số, tiền mã hóa; hạ tầng mạng Blockchain; hệ thống truy xuất nguồn gốc. Đây là lần đầu tiên các tài sản số, tiền số và tiền mã hóa được chính thức công nhận và trở thành một trong những công nghệ chiến lược quốc gia.

Báo cáo từ cổng thanh toán tiền điện tử Triple-A cho thấy Việt Nam là quốc gia đứng thứ 2 thế giới về tỷ lệ người dân sở hữu tiền kỹ thuật số, với gần 21 triệu người vào năm 2023, chiếm tỷ lệ 21,2% dân số. Việt Nam cũng đứng thứ 5 về chỉ số chấp nhận tiền mã hóa toàn cầu năm 2024. Những số liệu này cho thấy nhu cầu đầu tư vào tài sản số tại Việt Nam đã hiện hữu rõ nét.

Tuy nhiên, việc xây dựng chính sách thuế, cơ chế cấp phép, quy định lưu ký và thiết lập hệ thống giám sát giao dịch minh bạch vẫn còn là một chặng đường dài. Câu chuyện pháp lý được xem là then chốt đối với các định chế tài chính. Nhiều công ty chứng khoán và quỹ đầu tư đã thể hiện sự quan tâm đến việc đầu tư vào thị trường tiền mã hóa khi khung pháp lý được hoàn thiện.

Tại đại hội nhà đầu tư thường niên năm 2025 của CTCP Quản lý Quỹ VinaCapital, Giám đốc Chiến lược Vương Vân Anh cho biết công ty sẽ lựa chọn thời điểm phù hợp để đầu tư vào thị trường tiền mã hóa. Công ty đang theo sát khung pháp lý cũng như kỹ thuật ở Việt Nam để có thể phát triển những sản phẩm này.

Tương tự, tại Đại hội nhà đầu tư thường niên năm 2025 các quỹ mở của Công ty TNHH Quản Lý Quỹ Đầu Tư Chứng Khoán Vietcombank (VCBF), Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Hằng Nga cho rằng công ty sẽ triển khai khi phù hợp. VCBF cũng có thể cân nhắc tham gia vào thời điểm thích hợp và phù hợp với triết lý đầu tư.

Nhiều tổ chức tài chính đã chủ động chuẩn bị nền tảng để sẵn sàng nhập cuộc khi ‘đèn xanh’ được bật. Chứng khoán Hòa Bình (HBS) đã thông qua chủ trương nộp hồ sơ góp vốn vào CTCP Kinh doanh Tiền mã hóa và Tài sản mã hóa VimExchange. Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) cũng đã tích hợp bảng giá tài sản mã hóa trên nền tảng giao dịch chứng khoán trực tuyến.

Quản lý Quỹ SSI (SSIAM) đã thành lập nền tảng đầu tư SSI Digital Ventures, cam kết đầu tư lên đến 200 triệu USD và lập kế hoạch đồng đầu tư tổng giá trị 500 triệu USD trong lĩnh vực công nghệ số và Blockchain tại khu vực Đông Nam Á. Những động thái này cho thấy sự sẵn sàng của các định chế tài chính trong việc đón nhận kỷ nguyên mới của tài sản số tại Việt Nam.

Sự phát triển không ngừng của tiền kỹ thuật số và sự ra đời của các quy định mới đang làm thay đổi cục diện tài chính toàn cầu một cách sâu sắc. Việc thông qua Đạo luật GENIUS đã mang lại sự rõ ràng về quy định cho các stablecoin, một yếu tố quan trọng giúp thúc đẩy các tổ chức tài chính truyền thống tham gia vào lĩnh vực tài sản kỹ thuật số. Stablecoin, một loại tiền kỹ thuật số được thiết kế để duy trì giá trị ổn định bằng cách gắn với giá trị của một tài sản dự trữ như tiền tệ fiat hoặc hàng hóa, đang ngày càng được các ngân hàng quan tâm.

Trước đây, các tổ chức tài chính truyền thống thường thể hiện sự thận trọng với tài sản kỹ thuật số, nhưng hiện tại họ đã bắt đầu nhận ra tiện ích của stablecoin trong việc hiện đại hóa thanh toán, giữ chân khách hàng và cạnh tranh với các công ty fintech trong lĩnh vực blockchain. Sự thay đổi này được thúc đẩy bởi sự rõ ràng về quy định ngày càng tăng, như thể hiện qua Đạo luật GENIUS của Mỹ, tạo cơ sở pháp lý cho sự phát triển và tích hợp của stablecoin vào hệ thống tài chính truyền thống.

Khi các ngân hàng bắt đầu hỗ trợ thanh toán stablecoin, họ phải đối mặt với một loạt rủi ro mới bao gồm rủi ro tín dụng, thanh khoản, hoạt động và danh tiếng. Để giảm thiểu những rủi ro này, các ngân hàng cần xây dựng một khuôn khổ toàn diện bao gồm con người, quy trình và công nghệ. Việc này không chỉ giúp họ tận dụng lợi ích của stablecoin mà còn giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn.

Bốn loại rủi ro chính liên quan đến stablecoin bao gồm rủi ro quy định và tuân thủ, rủi ro an ninh mạng, rủi ro hoạt động và rủi ro thanh khoản cũng như rủi ro đối tác. Để giảm thiểu rủi ro quy định và tuân thủ, các ngân hàng cần có các chuyên viên tuân thủ, luật sư và chuyên gia quan hệ với cơ quan quản lý. Họ cũng cần triển khai các quy trình kiểm soát và công nghệ như hệ thống theo dõi giao dịch và xác minh danh tính để đảm bảo sự tuân thủ với các quy định hiện hành.

Về rủi ro an ninh mạng, các ngân hàng cần có một đội ngũ an ninh thông tin mạnh mẽ, các chuyên viên an ninh blockchain và các quy trình bảo mật nghiêm ngặt. Họ cũng cần đầu tư vào các công nghệ như hệ thống phát hiện và ngăn chặn tấn công mạng để bảo vệ hệ thống của mình khỏi các mối đe dọa tiềm ẩn.

Rủi ro hoạt động có thể được giảm thiểu bằng cách có một đội ngũ quản lý hoạt động chuyên nghiệp, các quy trình hoạt động chuẩn và công nghệ như hệ thống theo dõi giao dịch. Điều này giúp đảm bảo rằng các hoạt động liên quan đến stablecoin được thực hiện một cách hiệu quả và an toàn.

Cuối cùng, rủi ro thanh khoản và rủi ro đối tác có thể được giảm thiểu bằng cách có một đội ngũ quản lý thanh khoản, các quy trình đánh giá rủi ro và công nghệ như hệ thống theo dõi giao dịch và phân tích dữ liệu blockchain. Việc này giúp các ngân hàng đánh giá và quản lý rủi ro một cách chính xác hơn.

Tóm lại, việc tham gia vào lĩnh vực stablecoin đòi hỏi các ngân hàng phải có một chiến lược toàn diện để giảm thiểu các rủi ro mới. Bằng cách xây dựng một khuôn khổ bao gồm con người, quy trình và công nghệ phù hợp, các ngân hàng có thể tận dụng lợi ích của stablecoin trong khi giảm thiểu rủi ro, từ đó mở ra một tương lai mới cho lĩnh vực tài chính.