Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư số 77/2025/TT-BTC, nhằm cung cấp hướng dẫn chi tiết về các dịch vụ kinh doanh chứng khoán và chuyển nhượng chứng khoán theo quy định tại Nghị định số 181/2025/NĐ-CP. Thông tư này sẽ có hiệu lực thi hành kể từ ngày 30/7/2025.

Thông tư quy định một loạt các dịch vụ kinh doanh chứng khoán sẽ không chịu thuế Giá trị gia tăng (GTGT). Các hoạt động liên quan đến chứng khoán được liệt kê bao gồm môi giới chứng khoán tại các công ty chứng khoán, nhận ủy thác quản lý tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân, cũng như quản lý tài khoản giao dịch chứng khoán. Ngoài ra, các dịch vụ giao dịch chứng khoán trực tuyến, dịch vụ cho khách hàng vay tiền mua chứng khoán, và dịch vụ ứng trước tiền bán chứng khoán tại công ty chứng khoán cũng thuộc diện không chịu thuế GTGT.

Bên cạnh đó, các hoạt động khác như dịch vụ giao dịch chứng khoán, dịch vụ kết nối trực tuyến, dịch vụ sử dụng thiết bị đầu cuối tại Sở giao dịch chứng khoán, và dịch vụ vay và cho vay chứng khoán cũng không chịu thuế GTGT. Các hoạt động lưu ký chứng khoán, bù trừ, thanh toán giao dịch chứng khoán, xử lý lỗi, sửa lỗi sau giao dịch, quản lý tài sản ký quỹ, quản lý vị thế tại thành viên lưu ký, thành viên bù trừ, Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam và công ty con cũng thuộc diện không chịu thuế GTGT.

Không chỉ dừng lại ở đó, Thông tư còn quy định rằng các dịch vụ như thanh toán gốc, lãi, tiền mua lại trái phiếu Chính phủ, công trái Xây dựng Tổ quốc, trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh, trái phiếu chính quyền địa phương, và tín phiếu kho bạc cũng không chịu thuế GTGT.

Hoạt động tự doanh chứng khoán tại công ty chứng khoán, đầu tư, góp vốn, phát hành, chào bán các sản phẩm tài chính, chứng quyền có bảo đảm, và giao dịch tạo lập thị trường cũng được quy định là không chịu thuế GTGT.

Ngoài ra, Thông tư cũng nêu rõ rằng các dịch vụ bảo lãnh phát hành chứng khoán và các dịch vụ gắn với nghiệp vụ bảo lãnh phát hành chứng khoán theo quy định tại khoản 3 Điều 86 Luật Chứng khoán số 54/2019/QH14 và được thể hiện trên hợp đồng bảo lãnh phát hành chứng khoán cũng thuộc diện không chịu thuế GTGT.

Thông tư cũng quy định về các dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán, quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, và quản lý danh mục đầu tư chứng khoán là các hoạt động không chịu thuế GTGT.

Về chuyển nhượng chứng khoán, Thông tư quy định các dịch vụ chuyển nhượng chứng khoán bao gồm chuyển nhượng chứng khoán thực hiện qua hệ thống giao dịch chứng khoán của Sở giao dịch chứng khoán, chuyển quyền sở hữu chứng khoán ngoài hệ thống của Sở giao dịch chứng khoán, chuyển khoản chứng khoán, đấu giá, đấu thầu, chào bán cạnh tranh, và dựng sổ.

Luật Thuế Giá trị gia tăng số 48/2024/QH15, có hiệu lực từ ngày 1/7, cùng với Nghị định 181 và Thông tư 69 hướng dẫn, đã đánh dấu một chương mới trong ngành thuế: rõ ràng hơn, minh bạch hơn và thân thiện hơn. Tuy nhiên, việc tiếp cận và thụ hưởng các chính sách thuế mới vẫn còn là một thách thức đối với không ít người nộp thuế, đặc biệt là khu vực doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh cá thể và nhóm người dân chưa quen với công nghệ.

Chính sách thuế có thể được thiết kế tốt, nhưng nếu người dân không hiểu thì chính sách đó vẫn là khoảng cách. Tình trạng nhiều hộ kinh doanh chưa nắm rõ tiêu chí được miễn thuế GTGT, hoặc doanh nghiệp nhỏ chưa biết cách nộp hồ sơ hoàn thuế điện tử là điều đang diễn ra ở một số địa phương. Không ít chủ hộ kinh doanh vẫn hỏi lẫn nhau thay vì được hướng dẫn chính thức. Điều này cho thấy sự cần thiết của việc phổ biến và hướng dẫn chính sách thuế một cách rộng rãi và dễ hiểu.

Bên cạnh đó, việc sử dụng nền tảng công nghệ để khai thuế, hoàn thuế hay tra cứu hồ sơ còn phụ thuộc vào kỹ năng số và hạ tầng thông tin. Những người lớn tuổi, hộ kinh doanh truyền thống, vùng xa thường gặp khó khăn khi tiếp cận các quy trình mới. Dù Cục Thuế đã tích cực triển khai các nền tảng số, nhưng ‘cánh tay nối dài’ tại cấp cơ sở vẫn cần được củng cố mạnh hơn để hỗ trợ người dân.

Một điểm nghẽn khác đến từ phương thức truyền thông chính sách. Việc công bố văn bản pháp luật hay tổ chức tập huấn thường còn nặng về hình thức, thiếu sự đồng hành trực tiếp tại nơi người nộp thuế sinh sống hoặc làm việc. Nhiều cán bộ thuế địa phương vẫn bận rộn với nghiệp vụ chuyên môn, chưa thể đóng vai trò là ‘người hướng dẫn chính sách’ một cách chủ động, gần gũi.

Một số địa phương đã triển khai mô hình ‘thuế lưu động’ hoặc tổ công tác hỗ trợ hộ kinh doanh nhỏ tại các chợ truyền thống, khu vực ngoại ô, đây là mô hình cần được nhân rộng. Chính sách tốt phải đi kèm với ‘đội ngũ lan tỏa chính sách’ có chuyên môn và hiểu người dân. Hình ảnh một cán bộ thuế xuất hiện trong buổi sinh hoạt tổ dân phố, hướng dẫn bà con kê khai, hay tư vấn tại cửa hàng nhỏ, đó chính là niềm tin đang được xây dựng bằng sự hiện diện thật sự.

Bên cạnh đó, các hình thức truyền thông cần được đổi mới. Việc kết hợp giữa văn bản hướng dẫn chính thức và các video ngắn, infographic minh họa, hướng dẫn trực tuyến, sẽ giúp chính sách tiếp cận tốt hơn đến thế hệ người dùng trẻ và cả những người ít quen với ngôn ngữ pháp lý. Điều này sẽ giúp tăng cường sự hiểu biết và tiếp cận thông tin của người dân.

Chuyển đổi số trong ngành thuế đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực, đặc biệt trong hoàn thuế điện tử, tích hợp dữ liệu và hóa đơn số. Tuy nhiên, khi người dân vẫn cần đến trực tiếp cơ quan thuế để hỏi những điều tưởng chừng có thể đọc được online, thì ta biết rằng vẫn còn điểm nghẽn. Đó là khoảng cách về khả năng tiếp cận thông tin và sự đồng cảm trong phục vụ.

Việc xây dựng đội ngũ hỗ trợ chính sách tại trung tâm hành chính công cấp xã, phường là một hướng đi đúng. Nhưng để hiệu quả hơn, cần gắn thêm mục tiêu ‘tư vấn chủ động’ thay vì chờ người dân hỏi. Mỗi lần người dân được hướng dẫn tận tình, dễ hiểu là một lần niềm tin với chính sách được củng cố.

Một đề xuất đáng cân nhắc là thiết lập các trạm hỗ trợ thuế lưu động định kỳ tại chợ, khu công nghiệp, cụm dân cư… để vừa tiếp nhận thông tin, vừa tuyên truyền chủ trương chính sách và hướng dẫn người dân thực hiện nghĩa vụ thuế đúng quy định. Mô hình này giúp đưa chính sách đến gần hơn với đời sống, đồng thời tạo ra điểm chạm tích cực giữa cơ quan thuế và người nộp thuế.

Chính sách thuế minh bạch là điều kiện cần. Nhưng điều kiện đủ – là năng lực truyền đạt, kết nối và hỗ trợ từ đội ngũ thực thi. Người dân sẽ không thể đồng hành nếu họ không hiểu mình đang đồng hành vì điều gì. Muốn đi nhanh, hãy ban hành chính sách tốt. Muốn đi xa, hãy cùng người dân bước trên chính con đường ấy. Đó là lúc ngành thuế không chỉ là nơi thu mà là nơi gieo dựng lòng tin.