Ngày 31/7, trong chương trình talk show “Khi cuộc đời cho ta quả dứa”, thuộc Diễn đàn Chuyển đổi xanh và Ngày hội tái chế 2025, ba doanh nghiệp Việt Nam gồm Fuwa Biotech, Faslink và Liên Thành đã giới thiệu những sản phẩm sáng tạo từ quả dứa. Những sản phẩm này không chỉ thể hiện sự đổi mới mà còn là minh chứng cho việc có thể tạo ra giá trị từ những điều nhỏ nhất.

Tại Thanh Hóa, vùng trồng dứa lớn nhất cả nước, phần lớn lõi quả dứa thường được xuất khẩu, trong khi vỏ dứa bị bỏ đi với số lượng lớn. Ông Lê Huy Hoàng, nhà sáng lập Fuwa Biotech, đã phát hiện ra vỏ dứa có thể được lên men để tạo ra enzyme khử mùi tự nhiên. Từ đó, ông đã phát triển các sản phẩm tẩy rửa sinh học, không chỉ an toàn cho sức khỏe mà còn thân thiện với môi trường. Tuy nhiên, ông Hoàng cũng thừa nhận rằng sản phẩm từ thiên nhiên thường có giá thành cao hơn so với hàng công nghiệp, trong khi người tiêu dùng vẫn còn dè dặt vì chưa hiểu rõ quy trình sản xuất.

Ông Hoàng chia sẻ rằng giai đoạn đầu, công ty gặp khó khăn khi tiếp cận các cửa hàng và nhà phân phối. Tuy nhiên, ông tin rằng khách hàng sẽ dần thay đổi thói quen tiêu dùng, hướng đến lối sống xanh và bền vững hơn. Sự kiên nhẫn và giáo dục khách hàng về lợi ích của sản phẩm thân thiện môi trường là chìa khóa cho sự thành công của doanh nghiệp.

Không chỉ phần vỏ, lá dứa cũng được tận dụng để tạo nên giá trị mới. Bà Nguyễn Bích Diền, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Kết Nối Thời Trang Faslink, cho biết rằng công ty đã hợp tác với các hợp tác xã và chuyên gia để xử lý lá dứa, tách sợi và dệt thành vải. Từ đó, dòng sản phẩm Pina Lina ra đời, mang đậm bản sắc Việt, thân thiện với môi trường và đã được giới thiệu tại nhiều thị trường quốc tế.

Theo bà Diền, ngành dệt may Việt Nam vẫn phụ thuộc phần lớn vào nguyên liệu nhập khẩu. Do đó, tận dụng phụ phẩm nông nghiệp không chỉ giải quyết vấn đề nguyên liệu mà còn góp phần thúc đẩy thời trang xanh. Việc sử dụng lá dứa để sản xuất vải không chỉ giảm thiểu lãng phí mà còn giúp giảm thiểu tác động môi trường của ngành dệt may.

Ở một hướng đi khác, Liên Thành – thương hiệu nước mắm lâu đời từ năm 1902 – đã tìm cách phát triển nước mắm chay từ dứa. Bà Hoàng Thị Kim Châu, Giám đốc Công ty Cổ phần Thủy Hải Sản Liên Thành, cho biết rằng ý tưởng này xuất phát từ thực tế nguồn cá cơm ngày càng khan hiếm và người tiêu dùng quan tâm hơn đến sức khỏe trong giai đoạn 2006-2007.

Dù vậy, khi đưa ra thị trường, doanh nghiệp gặp nhiều định kiến. “Nghe nước mắm chay, nhiều người e ngại. Chúng tôi phải cần thời gian xin giấy chứng nhận và quảng bá để khách hàng biết và tin”, bà Châu cho hay. Việc thay đổi nhận thức của người tiêu dùng về sản phẩm mới đòi hỏi sự kiên nhẫn và chiến lược truyền thông hiệu quả.

Nhà báo Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao, nhận xét rằng thiên nhiên có sẵn nhưng không hề dễ tính. Theo bà, muốn tận dụng, doanh nghiệp phải học hỏi, kiên trì và đầu tư công nghệ. Việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất không chỉ giúp tăng hiệu suất mà còn giúp giảm thiểu tác động môi trường.

Ông Lê Huy Hoàng ví khởi nghiệp xanh như quả dứa, bên ngoài gai góc, chông gai nhưng nếu kiên trì mài giũa, sẽ đến được phần lõi ngọt ngào. Quả dứa có thể mang đến vị ngọt lẫn vị chua. Vấn đề là doanh nghiệp có đủ tầm nhìn và bản lĩnh để biến điều bình dị thành giá trị bền vững hay không. Phát triển bền vững không còn là lựa chọn mà là “giấy thông hành” để bước vào các chuỗi cung ứng toàn cầu, nơi tiêu chuẩn môi trường ngày càng khắt khe và đòi hỏi các doanh nghiệp phải thích ứng.

Cuối cùng, ông Hoàng nhấn mạnh rằng biên lợi nhuận trong tương lai không chỉ đến từ sản xuất, mà từ đổi mới sáng tạo và tư duy tuần hoàn. Khi thế giới “xanh hóa”, doanh nghiệp Việt chỉ có hai lựa chọn, thích ứng hoặc bị bỏ lại và sự thích ứng có thể bắt đầu từ một chi tiết nhỏ như vỏ dứa. Việc các doanh nghiệp tận dụng phụ phẩm nông nghiệp để tạo ra sản phẩm mới không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn mở ra cơ hội kinh doanh mới trong bối cảnh toàn cầu hướng tới phát triển bền vững.

Công nghệ sinh học đang trở thành một trong những lĩnh vực then chốt trong nền kinh tế toàn cầu, và Việt Nam cũng không ngoại lệ. Với tiềm năng to lớn và nguồn lực sẵn có, Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để phát triển công nghệ sinh học thành ngành công nghiệp mũi nhọn, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh trên bản đồ công nghệ thế giới.

Để đạt được mục tiêu này, việc đầu tiên cần làm là xây dựng một chiến lược đầu tư đúng đắn và lộ trình bài bản. Điều này bao gồm khảo sát thị trường, nhập khẩu công nghệ, đào tạo chuyên môn, và nội địa hóa sản phẩm. Tất cả những bước này đều đòi hỏi sự hỗ trợ về cơ chế và đầu tư. Nếu được triển khai hiệu quả, thị trường ứng dụng exosome trong ngành làm đẹp dự kiến sẽ đạt giá trị 8,5 tỷ USD tại Việt Nam vào năm 2030.

Công nghệ sinh học không chỉ dừng lại ở tiềm năng mà còn đã được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Một trong những ví dụ điển hình là việc ứng dụng công nghệ sinh học trong chế biến và sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng cao. Điều này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của các nguồn nguyên liệu sẵn có, rẻ tiền trong nước mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao động.

Nhìn một cách toàn diện, để phát triển công nghệ sinh học, cần tập trung đầu tư đúng hướng. Điều này đòi hỏi việc khai thác tối đa các tiềm năng, đẩy mạnh triển khai nhiều giải pháp kết nối nhà khoa học, nhóm nghiên cứu với doanh nghiệp. Sự bứt phá của công nghệ sinh học chỉ có thể xảy ra khi có sự đồng hành của cả hệ sinh thái – từ chính sách, tài chính đến nguồn nhân lực và thị trường. Điều này đồng nghĩa với việc cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, bao gồm chính phủ, doanh nghiệp, và các tổ chức nghiên cứu khoa học.

Tóm lại, việc phát triển công nghệ sinh học tại Việt Nam không chỉ là một cơ hội mà còn là một thách thức. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược đầu tư thông minh, Việt Nam hoàn toàn có thể khẳng định vị thế và vươn tầm thế giới trong lĩnh vực này. Đồng thời, điều này cũng yêu cầu sự cam kết và nỗ lực từ tất cả các bên liên quan để xây dựng một hệ sinh thái hỗ trợ sự phát triển của công nghệ sinh học một cách toàn diện.