Trung Quốc đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về sức khỏe tâm thần, đặc biệt là trong giới trẻ. Áp lực công việc ngày càng gia tăng đã dẫn đến tình trạng kiệt sức về cả thể chất lẫn tinh thần. Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Nhân dân số 4 – Đại học Tứ Xuyên đã thành lập một phòng khám đặc biệt dành cho những người gặp khó khăn về tinh thần khi phải đi làm.

Phòng khám này, được khánh thành vào đầu tháng 7, hoạt động vào thứ Tư hàng tuần từ 8 giờ sáng đến 12 giờ trưa. Một nhóm chuyên gia tâm lý dẫn dắt bởi bác sĩ Lei Ming, Trưởng khoa Tâm lý của bệnh viện, đã và đang cung cấp các dịch vụ hỗ trợ tâm lý cho những người cần giúp đỡ. Mục tiêu của phòng khám là điều trị các vấn đề tâm lý như lo âu, trầm cảm và căng thẳng liên quan đến công việc, đặc biệt dành cho những người thường xuyên chán nản hoặc sợ hãi khi đối mặt với công việc hàng ngày.

Các bệnh nhân đến phòng khám thường là những người trẻ, đặc biệt là nhân viên văn phòng, đang phải đối mặt với áp lực từ khối lượng công việc nặng nề, sự cạnh tranh khốc liệt trong môi trường làm việc hoặc cảm giác mất cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân. Bác sĩ Lei Ming cho biết nhiều người trẻ cảm thấy kiệt sức vì công việc, đặc biệt là khi họ phải đối mặt với áp lực từ sếp, đồng nghiệp hoặc những kỳ vọng không thực tế.

Phòng khám không chỉ tập trung điều trị các triệu chứng lo âu và trầm cảm, mà còn hướng đến giúp bệnh nhân tìm ra nguyên nhân gốc rễ của vấn đề và phát triển các kỹ năng xử lý căng thẳng. Bác sĩ Lei Ming nhấn mạnh rằng họ không chỉ muốn chữa trị triệu chứng, mà còn muốn giúp bệnh nhân xây dựng một tư duy tích cực hơn đối với công việc và cuộc sống.

Sự ra đời của phòng khám đã thu hút sự chú ý rộng rãi trên mạng xã hội Trung Quốc, đặc biệt là trên nền tảng Weibo. Nhiều người dùng bày tỏ sự đồng cảm và ủng hộ sáng kiến này. Tuy nhiên, cũng có một số ý kiến trái chiều, cho rằng cảm giác chán nản với công việc chỉ là một phần bình thường của cuộc sống, và việc phòng khám này mở ra là không cần thiết.

Trung Quốc hiện đang đối mặt với những thách thức lớn về sức khỏe tâm thần, đặc biệt trong giới trẻ. Văn hóa làm việc “996” (làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, 6 ngày/tuần) và sự cạnh tranh khốc liệt trong các ngành nghề đã khiến nhiều người rơi vào tình trạng kiệt sức về cả thể chất lẫn tinh thần. Theo một báo cáo gần đây, hơn 60% người lao động Trung Quốc cảm thấy căng thẳng thường xuyên vì công việc.

Phòng khám dành cho người không thích đi làm là một phần trong nỗ lực của các cơ sở y tế nhằm giải quyết các vấn đề sức khỏe tâm thần đang gia tăng. Ngoài việc cung cấp các buổi tư vấn tâm lý, phòng khám còn tổ chức các hội thảo về quản lý căng thẳng, kỹ năng cân bằng công việc và cuộc sống cũng như các buổi trị liệu nhóm để bệnh nhân chia sẻ trải nghiệm của mình.

Đại diện bệnh viện cũng cho biết họ hy vọng phòng khám sẽ trở thành mô hình thí điểm để nhân rộng ra các thành phố khác ở Trung Quốc. Ngoài ra, các bác sĩ cũng kêu gọi các công ty cải thiện môi trường làm việc, giảm áp lực cho nhân viên và thúc đẩy văn hóa làm việc lành mạnh hơn. “Nếu chúng ta có thể thay đổi cách các công ty đối xử với nhân viên, sẽ có ít người phải đến với phòng khám của chúng tôi hơn”, bác sĩ Lei Ming nói.

Sau vụ rơi máy bay của Air India vào ngày 12/6, khiến 241 người thiệt mạng, các nhà điều tra đang xem xét kỹ lưỡng hồ sơ y tế của cơ trưởng Sumeet Sabharwal, người điều khiển chuyến bay Air India 171 gặp nạn. Báo cáo ban đầu cho thấy các công tắc điều khiển nhiên liệu đã bị tắt ngay sau khi máy bay cất cánh, dẫn đến mất lực đẩy và rơi xuống khu dân cư ở Ahmedabad. Thông tin về việc cơ trưởng Sabharwal từng nghỉ phép vì lý do tang chế và có dấu hiệu trầm cảm đã làm dấy lên câu hỏi về sức khỏe tâm lý của phi công.

Đây không phải là trường hợp duy nhất trong ngành hàng không, khi nhiều thảm kịch đã xảy ra do nguyên nhân khủng hoảng tâm thần của phi công. Vào năm 2015, vụ Germanwings đã khiến 150 người thiệt mạng khi cơ phó Andreas Lubitz cố tình khóa cửa buồng lái, điều khiển máy bay lao vào núi tại Pháp. Kết quả điều tra cho thấy Lubitz từng bị trầm cảm nặng và đã che giấu bệnh, cũng như tìm kiếm thông tin về cơ chế khóa buồng lái.

Một giả thuyết tương tự về vụ tự sát của cơ trưởng cũng được đặt ra trong vụ mất tích của chuyến bay MH370 vào năm 2014. Cựu Thủ tướng Australia Tony Abbott đã cho biết vào năm 2020 rằng các quan chức Malaysia từ sớm đã tin rằng đây là một vụ “giết người do tự sát”. Cuộc tìm kiếm chiếc máy bay đã bị đình chỉ vào tháng 1/2017 sau khi không tìm thấy dấu vết nào trong vùng tìm kiếm rộng 46.000 dặm vuông.

Ngoài ra, một vụ tai nạn vào năm 2013 của hãng hàng không Mozambique cũng được xác định là do cơ trưởng cố tình điều khiển máy bay rơi xuống đất, sau khi nhốt cơ phó bên ngoài buồng lái. Những trường hợp này cho thấy rằng sức khỏe tâm lý của phi công là một yếu tố quan trọng trong an toàn hàng không.

Theo dữ liệu do Bloomberg công bố vào năm 2022, nếu tính riêng các vụ tai nạn do phi công tự sát, có thể là nguyên nhân tử vong lớn thứ hai trong các vụ rơi máy bay phương Tây từ năm 2012. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng ngành hàng không vẫn chưa có biện pháp đầy đủ để xử lý vấn đề này.

Phi công bắt buộc phải trải qua kiểm tra sức khỏe định kỳ, nhưng nhiều người tránh né vì sợ mất giấy phép bay. Một nghiên cứu vào năm 2022 cho thấy hơn 56% phi công Mỹ từng né tránh việc khám sức khỏe vì lo ngại ảnh hưởng đến công việc. Trong khi đó, việc phát hiện sớm các dấu hiệu rối loạn tâm thần vẫn phụ thuộc chủ yếu vào khai báo tự nguyện.

Chuyên gia hàng không Marc Atherton nhận định: “Ngành hàng không toàn cầu có hệ thống quản lý rủi ro rất tốt về kỹ thuật và vận hành, nhưng lại thiếu chiến lược rõ ràng cho sức khỏe tâm thần – yếu tố sống còn trong an toàn bay”. Tổ chức IPAAC – liên minh quốc tế hỗ trợ đồng nghiệp ngành hàng không – cũng cho rằng sức khỏe tinh thần nên được xem là một phần cấu thành an toàn bay.

Họ kêu gọi mở rộng các chương trình hỗ trợ ẩn danh giữa các nhân viên cùng ngành để giúp phát hiện và can thiệp sớm. Sau thảm kịch Germanwings, một số đề xuất cải tiến thiết kế cửa buồng lái nhằm tránh việc một phi công cố ý nhốt người còn lại bên ngoài đã được đưa ra. Tuy nhiên, giới chức cảnh báo rằng thay đổi này có thể làm tăng nguy cơ bị xâm nhập buồng lái từ bên ngoài.

Năm 2023, Hội Hàng không Hoàng gia Anh (RAeS) công bố báo cáo cảnh báo rằng dù ngành hàng không đã có nỗ lực hỗ trợ nhân viên đối mặt với vấn đề tâm lý, nhưng vẫn thiếu hệ thống quản lý rủi ro tâm thần hiệu quả ngay từ đầu. “Đã có nhiều tiến bộ toàn cầu trong lĩnh vực này”, ông Dave Fielding – Chủ tịch IPAAC chia sẻ. “Nhưng tất cả vẫn đang ở giai đoạn sơ khai và cần tiếp tục nỗ lực mạnh mẽ hơn”, ông nói.