Hiện tượng AI ‘ngầm’ (shadow AI) đang trở thành một vấn đề đáng quan ngại trong các doanh nghiệp toàn cầu, đặc biệt là trong ngành ngân hàng và viễn thông. Theo một khảo sát gần đây của BCG, thực hiện trên hơn 10.600 nhân viên tại 11 quốc gia, hơn một nửa (54%) cho biết họ sẽ sử dụng các công cụ AI ngay cả khi không được phép hoặc không có sự hỗ trợ chính thức từ công ty.

Nhóm tuổi Gen Z và Millennials dẫn đầu xu hướng này, với 62% chấp nhận tự dùng AI bên ngoài hệ sinh thái doanh nghiệp. Con số này cao hơn 19 điểm phần trăm so với các nhóm tuổi khác. Điều này cho thấy sự sẵn sàng của thế hệ trẻ trong việc ứng dụng công nghệ, nhưng đồng thời cũng đặt ra những thách thức lớn cho các tổ chức, đặc biệt là về quản lý rủi ro và tuân thủ quy định.

Các ngành như ngân hàng và viễn thông đặc biệt dễ bị tổn thương do quản lý dữ liệu nhạy cảm, hạ tầng on-premise lạc hậu và chính sách siết chặt quá mức. Theo thống kê, việc sử dụng AI không được phê duyệt đã tăng trưởng 250% chỉ trong năm qua tại các ngành này. Sự gia tăng này làm nổi bật nhu cầu cấp thiết đối với các doanh nghiệp trong việc cân bằng giữa việc tận dụng công nghệ và kiểm soát rủi ro.

Về mặt rủi ro pháp lý và tuân thủ, Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân tại Việt Nam đã tạo ra một khung pháp lý chặt chẽ. Đặc biệt, việc chuyển dữ liệu cá nhân ra nước ngoài thông qua các công cụ AI không được kiểm soát có thể kích hoạt các điều khoản xử phạt nghiêm khắc nhất của nghị định này. Do đó, các tổ chức cần có những giải pháp và chiến lược cụ thể để đảm bảo tuân thủ.

Để giải quyết vấn đề này, các tổ chức cần chuyển từ tư duy ‘cấm đoán’ sang ‘quản lý thông minh’, giúp kiểm soát rủi ro trong khi vẫn tận dụng được tiềm năng của công nghệ. Sự kết hợp khéo léo giữa chính sách thông minh, công nghệ phù hợp và văn hóa tổ chức mở là chìa khóa. Một số giải pháp toàn diện có thể được áp dụng:

1. Khung chính sách ‘mở nhưng có lan can’: Xây dựng chính sách sử dụng AI chấp nhận được với các nguyên tắc cụ thể.

2. Hạ tầng AI nội bộ tiện lợi: Triển khai giải pháp Azure OpenAI với private endpoint hoặc self-hosted solution.

3. Văn hóa minh bạch và đào tạo liên tục: Xây dựng mạng lưới AI Champions nội bộ và tổ chức chương trình đào tạo.

Bên cạnh đó, việc nâng cấp công nghệ hỗ trợ như Data Loss Prevention (DLP) cho AI và SIEM tích hợp AI cũng cần được quan tâm để phát hiện và ngăn chặn việc sử dụng AI không được phê duyệt.

Chiến lược triển khai cần được thực hiện theo các giai đoạn, bao gồm đánh giá và lập kế hoạch, triển khai hạ tầng, đào tạo và triển khai. Quá trình này đòi hỏi sự cam kết và phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận trong tổ chức.

Tóm lại, việc quản lý shadow AI đòi hỏi sự kết hợp giữa chính sách thông minh, công nghệ phù hợp và văn hóa tổ chức mở. Các doanh nghiệp nên bắt đầu từ việc xây dựng chính sách rõ ràng, đầu tư vào hạ tầng AI an toàn, và quan trọng nhất là nuôi dưỡng văn hóa minh bạch – nơi nhân viên cảm thấy được hỗ trợ thay vì bị trừng phạt khi sử dụng AI một cách có trách nhiệm.

Kết quả kinh doanh quý 2/2025 của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán đã hoàn thiện với những con số ấn tượng. Tính đến ngày 1/8/2025, đã có 970 doanh nghiệp niêm yết, đại diện cho 97,1% vốn hóa toàn thị trường, công bố báo cáo tài chính (BCTC) quý 2/2025. Tổng lợi nhuận sau thuế của các doanh nghiệp này đã tăng trưởng 33,6% so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu tốc độ tăng trưởng cao nhất trong 6 quý gần đây.

Ngành ngân hàng tiếp tục khẳng định vị trí dẫn đầu về lợi nhuận, với 7 trong 10 doanh nghiệp có lợi nhuận trước thuế cao nhất quý 2/2025 thuộc về lĩnh vực này. VietinBank đã vượt qua Vietcombank để dẫn đầu về lợi nhuận nhóm ngân hàng với lợi nhuận trước thuế đạt 12.097 tỷ đồng, tăng 79% so với cùng kỳ. Một số ngân hàng khác như ABBank, NCB và KienlongBank cũng ghi nhận mức tăng trưởng cao.

Ngành bảo hiểm cũng gây ấn tượng với lợi nhuận sau thuế quý 2 tăng trưởng tốt so với cùng kỳ. PVI đạt lợi nhuận sau thuế quý 2 là 437 tỷ đồng, tăng trưởng 52% so với cùng kỳ, trong khi MIG báo lãi 84 tỷ, tăng trưởng gần 50%. Ngành dịch vụ tài chính là nhóm ngành hiếm hoi công bố tương đối đầy đủ kết quả kinh doanh, với tổng lợi nhuận sau thuế quý 2 toàn ngành đạt khoảng 4.250 tỷ đồng, tăng trưởng 43% so với cùng kỳ năm trước. Lũy kế 6 tháng, ngành này đang đạt lợi nhuận 7.500 tỷ đồng, tăng trưởng 20% so với cùng kỳ.

Ngành bất động sản phân hóa mạnh trong quý này. Nhiều doanh nghiệp có mức tăng trưởng cao như First Real, An Gia, Becamex IDC, Viglacera, VEF,… Tuy nhiên, Novaland lại lỗ lớn nhất nhóm bất động sản cũng như quý 2/2025 với khoản lỗ trước thuế 138 tỷ đồng.

Ngành chứng khoán ghi nhận nhiều công ty đạt lợi nhuận cao ở nhóm đầu ngành. TCBS, VIX và SSI có lợi nhuận trên 1.000 tỷ. Nhiều công ty chứng khoán có mức tăng trưởng bằng lần như LPBS, VIX, CTS,…

Ngành thép, với “vua thép” Hòa Phát (HPG) ghi nhận lợi nhuận trước thuế đạt 4.972 tỷ đồng, tăng trưởng 33% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp thép khác như SMC, Đại Thiên Lộc và Gang thép Cao Bằng lại báo lỗ.

Ông Đào Hồng Dương, Giám đốc Phân tích Ngành và cổ phiếu, Công ty Cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS), nhận định động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ thu nhập margin. Những mã như VIX, SSI, SHS, VND, MBS, HCM, VCI đều có tăng trưởng rất mạnh về mặt margin. Con số lợi nhuận cũng có sự đóng góp rất lớn từ chênh lệch danh mục FVTPL.

Ngoài ra, với việc thị trường chứng khoán bùng nổ trong giai đoạn hiện tại, các công ty chứng khoán sẽ đạt được kết quả tích cực trong quý 3. Hoạt động môi giới có triển vọng phục hồi trong nửa cuối năm 2025 khi thanh khoản vọt tăng, giúp biên lợi nhuận gộp mảng môi giới trở lại ngang với năm 2018 hoặc 2021.

Nhìn chung, mặc dù có sự phân hóa giữa các ngành, các mã, nhưng nếu tính chung lợi nhuận toàn sàn, thì triển vọng tăng trưởng vẫn đang rất sáng.

Ông Dương Quốc Tú, một chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực ngân hàng số, đã chia sẻ những quan điểm quý giá về tương lai của ngành ngân hàng số tại Việt Nam. Trong một buổi thảo luận gần đây, ông Tú đã nêu lên những xu hướng nổi bật đang định hình lại bức tranh của lĩnh vực ngân hàng số, cùng những bài học thực tế từ quá trình chuyển đổi số tại Ngân hàng Á Châu (ACB).

Theo ông Tú, một trong những yếu tố then chốt để thành công trong lĩnh vực ngân hàng số là việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và phân tích dữ liệu để hiểu sâu hơn về nhu cầu và hành vi của khách hàng. Điều này không chỉ giúp ngân hàng cung cấp các dịch vụ cá nhân hóa mà còn nâng cao trải nghiệm người dùng. Ông cũng nhấn mạnh rằng đổi mới là yếu tố không thể thiếu, nhưng đổi mới phải đi đôi với sự ổn định và đảm bảo an toàn thông tin.

Quá trình chuyển đổi số tại ACB, theo ông Tú, là một ví dụ điển hình về cách một tổ chức tài chính có thể thay đổi để thích nghi với thời đại kỹ thuật số. ACB đã không ngừng đầu tư vào công nghệ, xây dựng hệ thống hạ tầng thông tin hiện đại và phát triển các ứng dụng số phục vụ khách hàng. Kết quả là ACB đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc thu hút khách hàng sử dụng dịch vụ số và nâng cao hiệu quả hoạt động.

Ông Tú cũng đưa ra dự đoán về sự phân biệt giữa một ngân hàng số thực thụ và một ngân hàng chỉ sở hữu ứng dụng trên điện thoại. Theo ông, một ngân hàng số thực sự không chỉ cung cấp các ứng dụng di động tiện lợi mà còn phải có khả năng tích hợp công nghệ vào mọi khía cạnh của hoạt động kinh doanh, từ quản lý dữ liệu khách hàng đến xử lý giao dịch và cung cấp dịch vụ tài chính cá nhân hóa.

Cuối cùng, ông Tú khẳng định rằng chìa khóa cho sự thành công trong lĩnh vực ngân hàng số nằm ở việc hiểu khách hàng, áp dụng AI một cách hiệu quả, đổi mới liên tục trong khi duy trì sự ổn định và an toàn. Những xu hướng này sẽ tiếp tục định hình tương lai của ngành ngân hàng và các tổ chức tài chính cần nhanh chóng thích nghi để không bị tụt lùi.

ACB là một trong những ngân hàng tại Việt Nam đang tích cực triển khai chiến lược chuyển đổi số, với mục tiêu trở thành một ngân hàng số hiện đại, đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong thời đại kỹ thuật số.