Ngân hàng Nhà nước Việt Nam vừa ban hành một bộ thủ tục hành chính mới để hướng dẫn việc đăng ký và cấp phép cho cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng. Đây là một bước quan trọng trong việc triển khai Nghị định 94, nhằm tạo điều kiện cho các đơn vị, tổ chức thử nghiệm các sản phẩm, dịch vụ, và mô hình kinh doanh mới thông qua ứng dụng giải pháp công nghệ.

Nghị định 94, có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, quy định cụ thể về cơ chế thử nghiệm cho các giải pháp công nghệ tài chính, bao gồm chấm điểm tín dụng, chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng mở (Open API), và cho vay ngang hàng (P2P Lending). Những giải pháp này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy hoạt động dịch vụ ngân hàng phát triển và đóng góp vào sự phát triển của ngân hàng số trong bối cảnh hiện nay.

Ngay sau khi Nghị định 94 được ban hành, Ngân hàng Trung ương (NHTW) đã tích cực triển khai các chương trình và hành động cụ thể. Bộ thủ tục hành chính mới này hướng dẫn chi tiết về tiếp nhận và xử lý hồ sơ đăng ký, thời gian và các bước thực hiện, cũng như trả kết quả. Bộ thủ tục bao gồm 6 thủ tục, gồm: Thủ tục đăng ký tham gia cơ chế thử nghiệm đối với giải pháp chấm điểm tín dụng, chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng mở; Thủ tục đăng ký tham gia cơ chế thử nghiệm đối với giải pháp cho vay ngang hàng; Thủ tục đề nghị điều chỉnh giải pháp thử nghiệm; Thủ tục dừng thử nghiệm và thu hồi giấy chứng nhận tham gia cơ chế thử nghiệm; Thủ tục đề nghị gia hạn thời gian thử nghiệm và thủ tục cấp giấy chứng nhận hoàn thành thời gian thử nghiệm.

Các thủ tục này sẽ được thực hiện bởi các đơn vị chức năng của NHNN, bao gồm Vụ Thanh toán và Vụ Chính sách tiền tệ. Đặc biệt, các thủ tục liên quan đến giải pháp cho vay ngang hàng sẽ được Vụ Chính sách tiền tệ thực hiện, trong khi các thủ tục liên quan đến giải pháp chấm điểm tín dụng và chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng mở sẽ do Vụ Thanh toán đảm nhiệm.

Mới đây, Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng cho biết, 3 giải pháp chính tại Nghị định 94 được xem xét tham gia Cơ chế thử nghiệm gồm chấm điểm tín dụng, chia sẻ dữ liệu qua giao diện lập trình ứng dụng mở (Open API), cho vay ngang hàng (P2P Lending). Trong quá trình triển khai Nghị định, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục rà soát, cập nhật các sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới trong lĩnh vực ngân hàng để đánh giá và đề xuất mở rộng các giải pháp tham gia Cơ chế thử nghiệm.

Ông Ron H. Slagen – Phó Giám đốc Quốc gia ADB tại Việt Nam đánh giá, hệ thống tài chính tại Việt Nam đang trải qua quá trình chuyển đổi lớn, được thúc đẩy bởi các công nghệ như điện toán đám mây, phân tích dữ liệu lớn, open API, Blockchain và AI. Sự thay đổi này đang định hình lại hoạt động ngân hàng truyền thống và thúc đẩy sự trỗi dậy của các công ty công nghệ tài chính. Nghị định 94 mới ban hành về sandbox fintech đại diện cho một cột mốc quan trọng trong việc thiết lập khung pháp lý cho các công ty fintech thử nghiệm các sản phẩm và dịch vụ mới dưới sự giám sát chặt chẽ của Ngân hàng Nhà nước. Sự cộng hưởng của cơ chế thí điểm fintech, cho vay ngang hàng sẽ tiếp tục khuyến khích và mang đến những đổi mới cho sản phẩm, dịch vụ số của thị trường.

Financial Innovation: P2P Lending and Open API in Vietnam

Nhu cầu về nhà ở xã hội (NOXH) đang tăng cao, đặc biệt tại các đô thị lớn và khu công nghiệp, nơi tập trung đông đảo công nhân, người lao động và người thu nhập thấp. Trong bối cảnh này, ngành Ngân hàng đang phát huy vai trò then chốt trong việc cung cấp dòng vốn tín dụng ưu đãi, góp phần hiện thực hóa chính sách an sinh nhà ở của Đảng và Chính phủ.

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương để đẩy mạnh triển khai chương trình cho vay NOXH theo Nghị quyết 33/NQ-CP. Đến nay, đã có 9 ngân hàng thương mại (NHTM) đăng ký tham gia chương trình với tổng hạn mức tín dụng cam kết lên tới 145.000 tỷ đồng, vượt quy mô dự kiến ban đầu là 120.000 tỷ đồng. Chương trình sẽ được triển khai đến năm 2030.

Để hỗ trợ tối đa cho người mua nhà và chủ đầu tư, NHNN đã liên tục chỉ đạo các tổ chức tín dụng điều chỉnh giảm lãi suất cho vay. Hiện lãi suất cho vay đã được điều chỉnh xuống còn 6,4%/năm đối với chủ đầu tư và 5,9%/năm đối với người mua nhà – giảm đáng kể so với mức 8,7% và 8,2% ban đầu.

Tính đến cuối tháng 5/2025, đã có 38 tỉnh, thành phố công bố danh mục 103 dự án NOXH tham gia chương trình. Trong đó, 28 dự án có chủ đầu tư đăng ký vay vốn từ gói tín dụng ưu đãi. Các NHTM đã cam kết cấp tín dụng 8.200 tỷ đồng và đã giải ngân 4.094 tỷ đồng, gồm 3.464 tỷ đồng cho chủ đầu tư và 630 tỷ đồng cho người mua nhà.

Nhiều NHTM đã tích cực tham gia vào chương trình cho vay NOXH. Vietcombank, một trong những NHTM lớn nhất, đã dành một phần vốn lớn để triển khai cho vay ưu đãi đối với các dự án NOXH và người mua nhà theo đúng cam kết của NHNN.

Tuy nhiên, mặc dù doanh số đã có sự cải thiện, tốc độ giải ngân cho vay vẫn còn khiêm tốn. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là do thiếu hụt nguồn cung NOXH. Các dự án NOXH, nhà ở công nhân, chung cư cũ trên địa bàn Hà Nội đã đủ điều kiện vay vốn nhưng chủ đầu tư vẫn đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ hoặc chưa có nhu cầu vay vốn.

Để tháo gỡ điểm nghẽn nguồn cung và pháp lý, Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà đề nghị các bộ, cơ quan khẩn trương triển khai các giải pháp đã được đề ra tại Nghị quyết 201/2025/QH15. NHNN kiến nghị Bộ Xây dựng phối hợp với các địa phương rà soát đánh giá, nhu cầu của người dân tại các địa phương để có định hướng phát triển nhà ở phù hợp.

Các chuyên gia bất động sản cũng cho rằng, để khuyến khích doanh nghiệp bất động sản đầu tư vào các dự án NOXH, cần đưa phát triển NOXH thành một phần trong chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của địa phương, có KPI cụ thể, có cơ chế kiểm soát, xử lý rõ ràng nếu không hoàn thành chỉ tiêu.