Nghiên cứu mới nhất được công bố trên Tạp chí Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ (JAMA) đã chỉ ra rằng việc nuôi dạy cháu có thể mang lại lợi ích tích cực đáng kể cho não bộ của ông bà. Cụ thể, những người lớn tuổi từ 50 đến 79 tuổi tham gia vào hoạt động chăm sóc cháu hàng tuần ở mức độ vừa phải có thể giảm đến 24% nguy cơ sa sút trí tuệ.

Các nhà nghiên cứu cho rằng việc chăm sóc trẻ nhỏ đòi hỏi người lớn tuổi phải chủ động tham gia vào các hoạt động như trò chuyện, chơi đùa với cháu. Điều này tạo nên sự vận động não bộ đều đặn và hiệu quả, giúp người lớn tuổi không chỉ giữ gìn trí nhớ mà còn duy trì sự敏捷 trong tư duy. Hơn nữa, việc dành thời gian cho cháu còn giúp người lớn tuổi tiếp cận và làm quen với thế giới hiện đại.

Nhiều người cao tuổi ngày nay đã học cách sử dụng công nghệ để tương tác với cháu, chẳng hạn như bật gọi video, tra cứu thông tin trên mạng, hoặc hát theo các bài hát trên mạng xã hội. Những hành động này không chỉ kích thích khả năng học hỏi mà còn kích hoạt các vùng khác nhau của não bộ. Theo đó, não bộ của họ được锻炼 liên tục, giúp cải thiện khả năng nhận thức.

Không chỉ mang lại tác động tích cực về mặt nhận thức, chăm cháu còn giúp xua tan cảm giác cô đơn – một yếu tố nguy cơ lớn của trầm cảm và suy giảm chức năng não ở người cao tuổi. Khi ông bà cảm thấy mình còn vai trò trong gia đình, còn được yêu thương và nhờ cậy, họ sống tích cực và lạc quan hơn. Mối liên kết tình cảm giữa các thế hệ trong gia đình được củng cố, tạo nên môi trường sống tích cực và hỗ trợ lẫn nhau.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng việc chăm cháu quá nhiều, đặc biệt trên 40 giờ mỗi tuần, có thể tạo ra áp lực thể chất và tâm lý không mong muốn. Điều quan trọng là giữ việc chăm sóc các cháu ở mức độ vừa phải, xem như một hoạt động tăng cường kết nối xã hội và kích thích não bộ, thay vì biến nó thành gánh nặng. Người già cũng cần thời gian nghỉ ngơi, tĩnh dưỡng để tái tạo năng lượng và duy trì sức khỏe.

Cuối cùng, nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tìm kiếm sự cân bằng trong các hoạt động hàng ngày của người cao tuổi. Với sự tham gia vừa phải vào hoạt động chăm sóc cháu, người lớn tuổi không chỉ cải thiện sức khỏe não bộ mà còn tăng cường mối quan hệ gia đình và cảm giác hạnh phúc trong cuộc sống.

Thói quen kiểm tra điện thoại ngay sau khi thức dậy đang trở thành một vấn đề đáng báo động đối với sức khỏe não bộ và tinh thần của nhiều người. Khi não bộ vẫn chưa hoàn toàn tỉnh táo, việc tiếp nhận hàng loạt thông tin từ mạng xã hội, tin tức hay công việc có thể dẫn đến tình trạng căng thẳng, khó tập trung và mệt mỏi kéo dài.

Ngay sau khi thức dậy, não bộ con người thường ở trong trạng thái “sóng alpha”, một giai đoạn chuyển tiếp giữa trạng thái ngủ và tỉnh. Trong thời gian này, tâm trí thường thư giãn, dễ sáng tạo và ít bị phân tán. Đây được coi là thời điểm vàng để suy nghĩ tích cực hoặc nuôi dưỡng những ý tưởng mới. Tuy nhiên, khi ta bắt đầu ngày mới bằng việc kiểm tra điện thoại, não bộ lập tức bị đẩy vào tình trạng cảnh giác cao độ, khiến cho sự thư giãn và sáng tạo bị gián đoạn.

Mạng xã hội, với khả năng kết nối tức thời, cũng có thể nhanh chóng hút cạn sự tập trung và năng lượng tinh thần của chúng ta. Việc lướt điện thoại vào buổi sáng vô tình tạo ra một cơ chế “tìm kiếm phần thưởng” cho não bộ, nơi ta liên tục tìm kiếm cảm giác vui vẻ từ những video, tin tức nóng hay tương tác ảo. Điều này có thể dẫn đến hậu quả là trong phần còn lại của ngày, bộ não khó có thể duy trì sự tập trung bền vững, dễ bị xao nhãng và mất kiên nhẫn.

Một nghiên cứu của National Sleep Foundation vào năm 2021 chỉ ra rằng việc sử dụng thiết bị điện tử vào đầu và cuối ngày có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ. Điều này có thể khiến cơ thể rối loạn nhịp sinh học, khó ngủ sâu và dễ mệt mỏi hơn vào hôm sau.

Không chỉ gây căng thẳng, mạng xã hội còn có thể trở thành một “bẫy” tâm lý, khiến người dùng dễ rơi vào cảm giác tự ti, chán nản khi so sánh cuộc sống của mình với những người khác trên mạng. Đặc biệt vào buổi sáng, những hình ảnh về cuộc sống hoàn hảo và thành công rực rỡ của người khác có thể dễ dàng gây ra tổn thương ngầm.

Để cải thiện sức khỏe tinh thần và não bộ, việc thay đổi thói quen hàng ngày là điều cần thiết. Thay vì vội vàng lướt điện thoại ngay khi thức dậy, hãy bắt đầu ngày mới bằng một hoạt động nhẹ nhàng và thư giãn. Một số hoạt động như vươn vai, uống nước, tập vài động tác yoga, thiền hoặc đơn giản là ngồi yên vài phút để hít thở sâu có thể giúp cơ thể và não bộ thư giãn.

Việc viết ra mục tiêu trong ngày hoặc dành một chút thời gian để suy nghĩ tích cực cũng có thể giúp thiết lập tinh thần vững vàng và định hướng cho ngày mới. Chuyên gia Nicole Venola nhấn mạnh rằng những phút đầu ngày là thời điểm quý giá để nuôi dưỡng sức khỏe tâm trí. Chỉ cần thay đổi một thói quen nhỏ, như không cầm điện thoại ngay khi vừa tỉnh dậy, bạn đã giúp não bộ có cơ hội nghỉ ngơi đúng cách và chuẩn bị tốt hơn cho mọi thử thách trong ngày.

National Sleep Foundation khuyến cáo về tầm quan trọng của việc quản lý thời gian sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ và sau khi thức dậy để bảo vệ sức khỏe tinh thần và não bộ.

Lời khuyên từ các chuyên gia tâm lý và sức khỏe là hãy dành thời gian cho những hoạt động thư giãn và tích cực vào buổi sáng, thay vì dành thời gian cho điện thoại và mạng xã hội. Điều này sẽ giúp bạn bắt đầu ngày mới với tâm trạng tích cực và tinh thần sảng khoái.

Khi mắt bị tổn thương hoặc xuất hiện các bệnh lý, tế bào trung tính – một loại tế bào miễn dịch trong máu – thường là hàng rào phòng thủ đầu tiên. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu tại Viện Mắt Flaum và Viện Neuroscience Del Monte thuộc Đại học Rochester đã phát hiện ra rằng võng mạc có phản ứng khác biệt so với nhiều loại mô khác trong cơ thể.

Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy rằng khi các tế bào cảm quang trong võng mạc bị tổn thương, các tế bào miễn dịch của não – microglia – sẽ phản ứng. Tuy nhiên, đáng chú ý là các tế bào trung tính không được huy động để hỗ trợ quá trình này, mặc dù chúng di chuyển qua các mạch máu gần đó. Phát hiện này mang ý nghĩa quan trọng đối với hàng triệu người Mỹ bị mất thị lực do tổn thương tế bào cảm quang.

Sự tương tác giữa hai quần thể tế bào miễn dịch này là kiến thức cần thiết để xây dựng các liệu pháp mới. Các nhà nghiên cứu tin rằng việc hiểu được sự tinh tế của các tương tác tế bào miễn dịch là điều cần thiết để phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả. Để đạt được điều này, họ đã sử dụng công nghệ chụp ảnh quang học thích nghi – một loại camera được phát triển bởi Đại học Rochester. Công nghệ này cho phép chụp ảnh các tế bào thần kinh và miễn dịch đơn lẻ bên trong mắt sống.

Sử dụng công nghệ này, các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu võng mạc của chuột với tổn thương tế bào cảm quang. Kết quả cho thấy mặc dù cả tế bào trung tính và microglia đều có mặt trong võng mạc, nhưng chỉ có các tế bào microglia phản ứng với chấn thương tế bào cảm quang. Đồng thời, chúng không gọi các tế bào trung tính để giúp sửa chữa tổn thương tế bào cảm quang.

Các nhà nghiên cứu tin rằng phát hiện này cho thấy một loại che chắn xảy ra trong chấn thương võng mạc. Điều này giúp bảo vệ võng mạc khỏi sự đột nhập của các tế bào miễn dịch có thể gây hại hơn là có lợi. Việc hiểu rõ hơn về cơ chế này có thể giúp phát triển các liệu pháp mới để điều trị các bệnh lý về mắt.

Đại học Rochester https://www.rochester.edu đã đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển công nghệ chụp ảnh quang học thích nghi. Công nghệ này không chỉ giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về tương tác giữa các tế bào miễn dịch trong mắt mà còn mở ra hy vọng cho việc phát triển các phương pháp điều trị mới cho các bệnh lý về mắt.