Chứng khoán đóng vai trò là một kênh dẫn vốn quan trọng trong nền kinh tế. Để đảm bảo hoạt động hiệu quả của kênh này, cần thiết phải có chính sách thuế được thiết kế theo hướng cải cách thực chất. Điều này không chỉ giúp phù hợp với năng lực thực thi mà còn giúp củng cố nội lực cho phát triển bền vững. Mới đây, đề xuất thu thuế ngay với cổ phiếu thưởng và cổ tức bằng cổ phiếu đã gây ra nhiều tranh cãi trong cộng đồng. Các chuyên gia cho rằng trong bối cảnh Chính phủ đang nỗ lực thu hút dòng vốn cá nhân vào thị trường chứng khoán, việc đánh thuế ngay khi nhận cổ phiếu thưởng có thể tạo ra tâm lý e ngại đối với nhà đầu tư, do đó đề xuất này cần được xem xét lại.

Ông Nguyễn An Huy, cố vấn tài chính cấp cao tại FIDT, nhận định rằng chính sách thuế chứng khoán hiện hành của Việt Nam đã tiệm cận thông lệ quốc tế nhưng vẫn tồn tại một số bất cập khi so sánh với các loại tài sản khác như bất động sản. Ông đưa ra ví dụ về thuế thừa kế, trong đó cổ phiếu thừa kế phải chịu mức thuế 10%, trong khi tài sản bất động sản thừa kế giữa các thành viên gia đình trực hệ được miễn hoàn toàn thuế thu nhập cá nhân. Chuyên gia này nhấn mạnh rằng nếu mục tiêu là xây dựng thị trường vốn mạnh, nơi người dân có thể đầu tư bền vững, thì chính sách thuế cần đảm bảo tính công bằng và nhất quán.

Ở một số quốc gia như Singapore, không áp dụng thuế lãi vốn đối với các giao dịch chứng khoán và đã bãi bỏ thuế thừa kế từ năm 2008, tạo ra một môi trường đầu tư thuận lợi. Đối với Việt Nam, ông Huy cho rằng hiện tại chưa cần có cơ chế quá ưu đãi với thị trường chứng khoán, chỉ cần đảm bảo tương đối công bằng khi so sánh với bất động sản là hợp lý. Đề xuất cho phép nhà đầu tư chọn giữa cách tính 0,1% trên giá trị bán hoặc 20% trên phần lãi ròng cũng được đưa ra.

Điều quan trọng là phát triển thị trường chứng khoán cần đi theo lộ trình có chiều sâu, không thể đốt cháy giai đoạn. Chính phủ đang xem xét các ý kiến về mức giảm trừ gia cảnh, thuế thu nhập bán chứng khoán, bất động sản trong dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân. Việc hoàn thiện chính sách thuế sẽ góp phần tạo môi trường đầu tư thông thoáng, hấp dẫn và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trong quá trình hoàn thiện và phát triển. Việc điều chỉnh chính sách thuế là một phần quan trọng để đảm bảo môi trường đầu tư công bằng và thuận lợi. Các chuyên gia và nhà đầu tư đang chờ đợi những thay đổi tích cực từ chính sách thuế để tiếp tục đầu tư vào thị trường chứng khoán.

FIDT là một trong những công ty tư vấn tài chính hàng đầu tại Việt Nam, cung cấp các dịch vụ tư vấn tài chính và đầu tư chuyên nghiệp. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, FIDT đã giúp nhiều nhà đầu tư đạt được mục tiêu tài chính của mình.

Đánh thuế thu nhập cá nhân không chỉ là một biện pháp để tăng nguồn thu ngân sách nhà nước mà còn đòi hỏi sự khéo léo trong việc thiết kế, truyền thông và triển khai chính sách. Tuy nhiên, đề xuất mới đây trong Dự thảo Luật thuế Thu nhập cá nhân liên quan đến giao dịch bất động sản cho thấy dường như sự tinh tế trong “nghệ thuật đánh thuế” còn bị thiếu vắng.

Một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu khi thiết kế chính sách thuế thu nhập cá nhân là thuế suất biên, tức là mức thuế được áp dụng cho phần thu nhập tăng thêm. Nếu thuế suất biên quá cao, điều này có thể làm giảm đáng kể lợi ích mà người lao động nhận được khi họ tăng thu nhập, dẫn đến tình trạng giảm cung lao động chất lượng cao cũng như năng suất lao động toàn xã hội.

Ví dụ cụ thể, một cá nhân đang nhận mức lương 50 triệu đồng mỗi tháng và có cơ hội tăng lên 60 triệu đồng mỗi tháng nhờ làm thêm giờ. Tuy nhiên, nếu phần thu nhập tăng thêm này bị đánh thuế với mức 30%, thì lợi ích thực tế mà cá nhân đó nhận được sẽ giảm đáng kể. Điều này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến cá nhân mà còn gây ra những tác động tiêu cực cho nền kinh tế.

Cá nhân thường có nhiều cách để tránh thuế thu nhập cá nhân khi đối mặt với mức thuế cao. Họ có thể chuyển đổi thu nhập thành các hình thức không chịu thuế như quà tặng hoặc các loại phúc lợi ngoài lương. Một số trường hợp thậm chí cố tình báo cáo thu nhập thấp hơn thực tế. Thậm chí, một số người có thể lựa chọn chuyển sang làm việc trong khu vực phi chính thức để tránh bị truy thu thuế.

Những hành vi này không chỉ dẫn đến thất thu ngân sách nhà nước mà còn làm suy yếu sự công bằng và lòng tin vào hệ thống thuế. Để đảm bảo hiệu quả kinh tế, chính sách thuế thu nhập cá nhân cần được thiết kế sao cho thuế suất biên không quá cao, đặc biệt ở nhóm thu nhập trung cao – nhóm có tiềm năng tạo ra giá trị lớn cho nền kinh tế.

Bên cạnh đó, số bậc thuế cần được cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo phân hóa các nhóm thu nhập một cách hợp lý, đảm bảo công bằng nhưng không nên quá nhiều để tránh gây phức tạp trong quá trình tính toán và khai báo thuế. Khoảng cách giữa các bậc thuế cũng cần được thiết kế hợp lý, tránh tình trạng giãn bậc quá rộng dẫn đến nhiều người có thu nhập khác nhau lại rơi vào cùng một mức thuế.

Tóm lại, việc thiết kế chính sách thuế thu nhập cá nhân đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng và một “nghệ thuật đánh thuế” tinh tế để đảm bảo hiệu quả kinh tế và công bằng xã hội. Nếu được xây dựng một cách hợp lý, Luật Thuế Thu nhập cá nhân mới không chỉ giúp Nhà nước huy động nguồn thu một cách bền vững mà còn góp phần tạo ra một môi trường lao động, đầu tư và học tập lành mạnh, giúp nền kinh tế phát triển một cách hiệu quả, cân bằng và có chiều sâu.

Các quy định pháp lý mới về thuế và hóa đơn điện tử đang tạo ra thách thức lớn cho các mô hình kinh doanh nhỏ, đặc biệt là các quán ăn và tiệm cà phê. Từ ngày 1/6/2025, các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên sẽ phải xuất hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có mã của cơ quan thuế. Điều này đòi hỏi họ phải đầu tư vào hệ thống công nghệ và phần mềm để đáp ứng yêu cầu.

Không chỉ dừng lại ở đó, từ ngày 1/1/2026, các hộ kinh doanh cá thể sẽ phải chuyển đổi hoàn toàn sang phương pháp kê khai theo hóa đơn, chứng từ thực tế. Điều này có nghĩa là họ sẽ không còn được áp dụng phương pháp nộp thuế khoán như trước đây. Việc này sẽ yêu cầu các hộ kinh doanh phải có kiến thức và kỹ năng về kế toán và quản lý tài chính để có thể thực hiện việc kê khai và nộp thuế một cách chính xác.

Những thay đổi này có thể gây ra khó khăn cho các hộ kinh doanh nhỏ, đặc biệt là những người không có kinh nghiệm về quản lý tài chính và công nghệ. Tuy nhiên, việc này cũng giúp tăng cường tính minh bạch và công bằng trong việc quản lý thuế và hóa đơn, giúp nhà nước có thể quản lý và thu thuế một cách hiệu quả hơn.

Các hộ kinh doanh cần phải chủ động tìm hiểu và chuẩn bị để đáp ứng các yêu cầu mới này. Họ có thể cần phải tham gia các khóa đào tạo về quản lý tài chính và công nghệ, cũng như tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia kế toán và tư vấn thuế. Việc này sẽ giúp họ có thể thích nghi với các thay đổi và tiếp tục phát triển hoạt động kinh doanh của mình.

Để biết thêm thông tin về các quy định mới về thuế và hóa đơn điện tử, bạn có thể truy cập vào trang web của Tổng cục Thuế hoặc liên hệ với cơ quan thuế địa phương để được tư vấn và hỗ trợ.