Luật An ninh mạng (sửa đổi) hiện đang được Bộ Công an lấy ý kiến với nhiều quy định mới nhằm tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng. Dự thảo luật đề xuất các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông, Internet và dịch vụ gia tăng trên không gian mạng tại Việt Nam phải thực hiện xác thực thông tin người dùng khi đăng ký tài khoản số và bảo mật tài khoản.

Đặc biệt, các doanh nghiệp này cũng sẽ phải cung cấp thông tin người dùng cho lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng thuộc Bộ Công an khi có yêu cầu. Điều này giúp cơ quan chức năng có thể nhanh chóng xác minh và xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật trên không gian mạng.

Một điểm đáng chú ý khác trong dự thảo luật là yêu cầu các nhà mạng phải ngăn chặn và gỡ bỏ thông tin, dịch vụ, ứng dụng vi phạm pháp luật trong vòng 24 giờ kể từ khi nhận được yêu cầu. Quy định này nhắm tới việc nhanh chóng loại bỏ các nội dung xấu, độc hại trên mạng Internet, bảo vệ người dùng và đảm bảo an ninh mạng.

Thực tế trong những năm qua cho thấy không gian mạng đang đặt ra nhiều nguy cơ mới đối với an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và quyền lợi hợp pháp của các tổ chức, cá nhân. Các hoạt động tấn công mạng, gián điệp mạng và lộ, mất bí mật nhà nước tại Việt Nam đang diễn ra ngày càng phức tạp và tinh vi.

Trước bối cảnh đó, việc sửa đổi Luật An ninh mạng là cần thiết để thực hiện Nghị quyết số 18/2017 của Trung ương về sắp xếp tổ chức bộ máy. Theo đó, nhiệm vụ bảo đảm an toàn thông tin mạng được chuyển từ Bộ Thông tin và Truyền thông sang Bộ Công an, nhằm tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng.

Chính phủ dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét và thông qua dự án Luật An ninh mạng sửa đổi tại kỳ họp thứ 10 vào cuối năm nay. Việc hoàn thiện thể chế và chính sách pháp luật để tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng được coi là cần thiết và cấp bách, nhằm đảm bảo an toàn cho người dùng và sự phát triển lành mạnh của nền công nghệ số.

Có thể thấy, việc sửa đổi Luật An ninh mạng không chỉ nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý mà còn góp phần nâng cao hiệu quả phòng, chống các tội phạm trên không gian mạng. Từ đó, giúp người dân sử dụng Internet một cách an toàn và nâng cao ý thức bảo vệ thông tin cá nhân, sử dụng mạng xã hội một cách có trách nhiệm.

Ngày 31/7, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký ban hành một đạo luật mới áp dụng các biện pháp xử phạt tài chính đối với những người dùng Internet truy cập các nội dung bị coi là “tài liệu cực đoan”. Theo đó, người vi phạm có thể phải đối mặt với khoản phạt lên tới 5.000 ruble, tương đương khoảng 64 USD, nếu bị phát hiện có chủ ý truy cập hoặc tìm kiếm các sách, bài viết, tác phẩm nghệ thuật, âm nhạc hoặc các trang mạng nằm trong danh sách bị cấm.

Danh sách các nội dung bị cấm hiện bao gồm hơn 5.000 đầu mục. Đạo luật mới cũng nhắm đến việc cấm quảng bá các dịch vụ mạng riêng ảo (VPN) và quy định xử phạt đối với hành vi chuyển giao thẻ SIM cho người khác. Đây là hai phương pháp phổ biến mà người dùng Internet tại Nga sử dụng để bảo vệ quyền riêng tư khi truy cập mạng. VPN cho phép người dùng tạo một kết nối mạng riêng tư và an toàn qua Internet, giúp che giấu địa chỉ IP, mã hóa dữ liệu và truy cập các trang web bị chặn hoặc giới hạn địa lý.

Trước đó, vào ngày 23/7, trong cuộc họp với Tổng thống Putin, Bộ trưởng Bộ Phát triển Kỹ thuật số của Nga, Maksut Shadayev, đã giải thích rằng những quy định mới này sẽ không ảnh hưởng đến người dùng thông thường. Ông Shadayev cho biết các công cụ tìm kiếm sẽ chỉ cung cấp thông tin truy cập trái phép của người dùng cho Bộ Nội vụ trong khuôn khổ một vụ án hình sự đã được khởi tố. Đồng thời, các nhân viên thực thi pháp luật phải chứng minh được rằng người dùng đã biết trước việc truy cập tài liệu của mình là nằm trong danh sách các tài liệu cực đoan.

Việc ban hành đạo luật mới này cho thấy Nga tiếp tục siết chặt kiểm soát Internet và tăng cường các biện pháp giám sát trực tuyến. Mục tiêu của chính phủ Nga là ngăn chặn truy cập trái phép vào các nội dung bị coi là cực đoan, tuy nhiên, điều này cũng làm dấy lên lo ngại về việc hạn chế quyền tự do của người dùng Internet và khả năng truy cập thông tin của họ.

Đạo luật mới được xem là một phần của nỗ lực kiểm soát Internet của Nga, nhằm ngăn chặn sự lan truyền của các nội dung bị coi là cực đoan và bảo vệ an ninh quốc gia. Tuy nhiên, các tổ chức bảo vệ quyền tự do ngôn luận và quyền riêng tư lo ngại rằng đạo luật này có thể bị lạm dụng để kiểm duyệt và đàn áp những tiếng nói bất đồng.

Các chuyên gia cũng cho rằng đạo luật mới có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng Internet của người dân Nga, đặc biệt là những người sử dụng Internet để truy cập thông tin và thể hiện quan điểm của mình. Việc cấm quảng bá các dịch vụ mạng riêng ảo (VPN) cũng có thể làm giảm khả năng truy cập các trang web bị chặn hoặc giới hạn địa lý của người dùng.

Tổng thể, đạo luật mới của Nga được xem là một bước tiến trong việc kiểm soát Internet và giám sát trực tuyến. Tuy nhiên, việc thực hiện đạo luật này sẽ cần được theo dõi và đánh giá để đảm bảo rằng nó không lạm dụng và ảnh hưởng tiêu cực đến quyền tự do của người dùng Internet.

Bộ Công an đang đề xuất quy định các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thư điện tử và lưu trữ dữ liệu phải tích hợp hệ thống lọc phần mềm độc hại trong toàn bộ quá trình gửi, nhận và lưu trữ thông tin. Đề xuất này được nêu trong dự thảo Luật An ninh mạng sửa đổi, hiện đang được lấy ý kiến từ các bộ, ngành.

Dự luật này được xây dựng trên cơ sở hợp nhất hai văn bản pháp luật hiện hành là Luật An toàn thông tin mạng (2015) và Luật An ninh mạng (2018). Một trong những điểm mới đáng chú ý của dự thảo là quy định cụ thể về việc phòng ngừa, phát hiện và xử lý phần mềm độc hại.

Theo đó, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thư điện tử, truyền đưa và lưu trữ thông tin phải triển khai hệ thống giám sát, lọc mã độc trong suốt quá trình vận hành, đồng thời có trách nhiệm báo cáo cho cơ quan chức năng có thẩm quyền. Các nhà cung cấp dịch vụ Internet cũng phải thực hiện các biện pháp ngăn chặn hành vi phát tán phần mềm độc hại.

Các cơ quan, tổ chức và cá nhân có trách nhiệm tuân thủ hướng dẫn kỹ thuật của cơ quan quản lý nhà nước để đảm bảo an toàn thông tin. Dự thảo luật cũng đưa ra định nghĩa phần mềm độc hại là các chương trình có khả năng gây rối loạn hệ thống thông tin hoặc thực hiện các hành vi xâm nhập trái phép như sao chép, chỉnh sửa, xóa dữ liệu trong hệ thống.

Việt Nam hiện nằm trong nhóm quốc gia có tốc độ phát triển Internet nhanh nhất thế giới và dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về số lượng tên miền quốc gia https://en.wikipedia.org/wiki/Domain_name. Cùng với đó, Việt Nam đang tiến tới mô hình chính phủ điện tử toàn diện, với dân số trẻ, trình độ học vấn cao và tỷ lệ sử dụng điện thoại thông minh, mạng xã hội cùng các nền tảng trực tuyến ở mức cao.

Quốc gia này cũng thường xuyên nằm trong top 10 nước có lưu lượng dữ liệu xuyên biên giới lớn nhất toàn cầu https://www.cisco.com/c/en/us/solutions/enterprise/infob Infographic]/infographic-network-facts.html. Tuy nhiên, thực tế cho thấy an ninh mạng vẫn đang đối mặt nhiều rủi ro nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, trật tự xã hội và quyền lợi hợp pháp của người dân, tổ chức.

Các cuộc tấn công mạng, hoạt động gián điệp mạng và tình trạng rò rỉ, mất mát thông tin bí mật Nhà nước ngày càng tinh vi và phức tạp. Tin tặc liên tục nâng cấp mã độc, triển khai các chiến dịch tấn công có chủ đích nhằm vào hệ thống mạng của các cơ quan Trung ương, doanh nghiệp lớn và tập đoàn trọng điểm.

Trước tình hình này, Bộ Công an nhấn mạnh sự cần thiết phải khẩn trương hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường quản lý nhà nước trong lĩnh vực an ninh mạng và siết chặt công tác phòng, chống tội phạm công nghệ cao, đặc biệt là hành vi xâm phạm dữ liệu cá nhân. Chính phủ dự kiến sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua dự thảo luật này tại kỳ họp thứ 10 diễn ra vào cuối năm nay.