Trong quý 2 vừa qua, các doanh nghiệp thuộc nhóm phi tài chính đã ghi nhận sự tăng trưởng lợi nhuận ấn tượng, với mức tăng thêm 27.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, một phần đáng kể trong số này, khoảng 10.000 tỷ đồng, được đánh giá là “tăng trưởng trên giấy”, không phản ánh hoạt động kinh doanh thực tế và không tạo ra dòng tiền bền vững. Điều này đặt ra câu hỏi về tính chất thực sự của tăng trưởng lợi nhuận trong bối cảnh thị trường hiện nay.

Nhiều ví dụ điển hình đã chỉ ra sự xuất hiện của “tăng trưởng ảo” trong báo cáo lợi nhuận của các doanh nghiệp. Novaland (NVL) là một trường hợp đáng chú ý khi doanh nghiệp này ghi nhận lỗ 190 tỷ đồng trong quý 2 năm nay. So với cùng kỳ năm ngoái khi NVL lỗ tới 6.726 tỷ đồng, việc lỗ giảm đã được tính là tăng trưởng. Thực tế, NVL đã từng ghi nhận khoản lãi gần 950 tỷ đồng vào cùng thời điểm năm ngoái, nhưng sau đó bị điều chỉnh thành lỗ sau khi kiểm toán.

Một trường hợp khác là HHS, doanh nghiệp này báo lãi kỷ lục 3.500 tỷ đồng và đóng góp 13% vào tăng trưởng lợi nhuận toàn thị trường. Tuy nhiên, khoản lãi này chủ yếu là do thay đổi số liệu trên sổ sách và không có dòng tiền thực tế chảy vào doanh nghiệp. Điều này cho thấy sự cần thiết phải nhìn nhận kỹ lưỡng vào bản chất của tăng trưởng lợi nhuận.

Vingroup (VIC) cũng là một ví dụ đáng chú ý khi báo lãi 2.200 tỷ đồng trong quý 2/2025, nhưng lợi nhuận dành cho cổ đông công ty mẹ lại là âm 580 tỷ đồng. Điều này cho thấy có khoảng 2.700 tỷ đồng lợi nhuận không được phân chia cho cổ đông. Tương tự, Vinagame (VNZ) chuyển từ lỗ 554 tỷ đồng năm ngoái sang lãi 15 tỷ đồng năm nay, dù con số lãi này chỉ nhỏ so với tổng lỗ trong 2 năm qua. Tuy nhiên, nhờ hiệu ứng so sánh với kỳ trước, doanh nghiệp này vẫn được tính là có tăng trưởng.

Việc phân tích kết quả kinh doanh của toàn ngành là cần thiết, nhưng chỉ thực sự có ý nghĩa khi nhìn thẳng vào bản chất. Trong thị trường hiện nay, các ảo ảnh về tăng trưởng lợi nhuận được tạo ra để đánh lừa người xem, đặc biệt tại đỉnh FOMO. Do đó, việc kiểm tra và đánh giá kỹ lưỡng các báo cáo tài chính của doanh nghiệp là rất quan trọng để có cái nhìn chính xác về tình hình thực tế.

Nhìn chung, tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp trong quý 2 vừa qua không hoàn toàn phản ánh hoạt động kinh doanh thực tế. Một phần đáng kể trong số này là “tăng trưởng trên giấy”, không tạo ra dòng tiền bền vững. Để có cái nhìn chính xác về tình hình thực tế, cần phải kiểm tra và đánh giá kỹ lưỡng các báo cáo tài chính của doanh nghiệp.

Kết quả kinh doanh quý 2/2025 của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán đã hoàn thiện với những con số ấn tượng. Tính đến ngày 1/8/2025, đã có 970 doanh nghiệp niêm yết, đại diện cho 97,1% vốn hóa toàn thị trường, công bố báo cáo tài chính (BCTC) quý 2/2025. Tổng lợi nhuận sau thuế của các doanh nghiệp này đã tăng trưởng 33,6% so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu tốc độ tăng trưởng cao nhất trong 6 quý gần đây.

Ngành ngân hàng tiếp tục khẳng định vị trí dẫn đầu về lợi nhuận, với 7 trong 10 doanh nghiệp có lợi nhuận trước thuế cao nhất quý 2/2025 thuộc về lĩnh vực này. VietinBank đã vượt qua Vietcombank để dẫn đầu về lợi nhuận nhóm ngân hàng với lợi nhuận trước thuế đạt 12.097 tỷ đồng, tăng 79% so với cùng kỳ. Một số ngân hàng khác như ABBank, NCB và KienlongBank cũng ghi nhận mức tăng trưởng cao.

Ngành bảo hiểm cũng gây ấn tượng với lợi nhuận sau thuế quý 2 tăng trưởng tốt so với cùng kỳ. PVI đạt lợi nhuận sau thuế quý 2 là 437 tỷ đồng, tăng trưởng 52% so với cùng kỳ, trong khi MIG báo lãi 84 tỷ, tăng trưởng gần 50%. Ngành dịch vụ tài chính là nhóm ngành hiếm hoi công bố tương đối đầy đủ kết quả kinh doanh, với tổng lợi nhuận sau thuế quý 2 toàn ngành đạt khoảng 4.250 tỷ đồng, tăng trưởng 43% so với cùng kỳ năm trước. Lũy kế 6 tháng, ngành này đang đạt lợi nhuận 7.500 tỷ đồng, tăng trưởng 20% so với cùng kỳ.

Ngành bất động sản phân hóa mạnh trong quý này. Nhiều doanh nghiệp có mức tăng trưởng cao như First Real, An Gia, Becamex IDC, Viglacera, VEF,… Tuy nhiên, Novaland lại lỗ lớn nhất nhóm bất động sản cũng như quý 2/2025 với khoản lỗ trước thuế 138 tỷ đồng.

Ngành chứng khoán ghi nhận nhiều công ty đạt lợi nhuận cao ở nhóm đầu ngành. TCBS, VIX và SSI có lợi nhuận trên 1.000 tỷ. Nhiều công ty chứng khoán có mức tăng trưởng bằng lần như LPBS, VIX, CTS,…

Ngành thép, với “vua thép” Hòa Phát (HPG) ghi nhận lợi nhuận trước thuế đạt 4.972 tỷ đồng, tăng trưởng 33% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp thép khác như SMC, Đại Thiên Lộc và Gang thép Cao Bằng lại báo lỗ.

Ông Đào Hồng Dương, Giám đốc Phân tích Ngành và cổ phiếu, Công ty Cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS), nhận định động lực tăng trưởng chủ yếu đến từ thu nhập margin. Những mã như VIX, SSI, SHS, VND, MBS, HCM, VCI đều có tăng trưởng rất mạnh về mặt margin. Con số lợi nhuận cũng có sự đóng góp rất lớn từ chênh lệch danh mục FVTPL.

Ngoài ra, với việc thị trường chứng khoán bùng nổ trong giai đoạn hiện tại, các công ty chứng khoán sẽ đạt được kết quả tích cực trong quý 3. Hoạt động môi giới có triển vọng phục hồi trong nửa cuối năm 2025 khi thanh khoản vọt tăng, giúp biên lợi nhuận gộp mảng môi giới trở lại ngang với năm 2018 hoặc 2021.

Nhìn chung, mặc dù có sự phân hóa giữa các ngành, các mã, nhưng nếu tính chung lợi nhuận toàn sàn, thì triển vọng tăng trưởng vẫn đang rất sáng.