Mức giảm trừ gia cảnh trong tính thuế thu nhập cá nhân hiện nay đang là vấn đề được nhiều người quan tâm. Việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh không chỉ giúp giảm nhẹ gánh nặng tài chính cho người lao động mà còn góp phần tạo ra sự công bằng trong chính sách thuế thu nhập cá nhân. Gần đây, Bộ Tài chính đã đưa ra hai phương án điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng nên đưa ra cơ chế điều chỉnh tự động mỗi năm, dựa trên mức lương tối thiểu vùng và điều kiện kinh tế – xã hội thực tế tại mỗi khu vực.

Hiện tại, mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, thu nhập của nhiều người chỉ đủ cho sinh hoạt cơ bản, cộng thêm các khoản thuế phải nộp, khiến họ cảm thấy rất khó khăn. Nếu mức giảm trừ gia cảnh được tăng lên, họ sẽ có thể giảm bớt phần nào gánh nặng tài chính và tập trung hơn vào công việc.

Theo các chuyên gia, chi phí sinh hoạt đã gia tăng đáng kể trong suốt 5 năm qua, đặc biệt là ở các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng. Sự chênh lệch giữa chi phí sinh hoạt ở đô thị và nông thôn ngày càng rõ rệt, với các khoản chi thiết yếu như nhà ở, giáo dục, y tế và năng lượng tăng mạnh. PGS.TS Phan Hữu Nghị, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng – Tài chính, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, cho rằng việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh là cần thiết trong bối cảnh thu nhập và chi phí sinh hoạt thay đổi nhanh.

Tuy nhiên, mức đề xuất 13,3-15,5 triệu đồng vẫn chưa phản ánh đầy đủ thực tế thu nhập và chi phí sinh hoạt. Ông Nghị còn cho biết thêm, Việt Nam là quốc gia có mức thu nhập trung bình nên chưa thể mở rộng thuế thu nhập cá nhân ra toàn dân, mà cần tập trung đánh thuế vào nhóm có thu nhập trung bình khá trở lên. Do đó, việc xác định mức giảm trừ không chỉ dựa vào thu nhập bình quân đầu người hay chi phí sinh hoạt, mà cần tính đến một yếu tố quan trọng là mức thu nhập phổ biến nhất mà số đông người làm công ăn lương hiện nay đang có.

TS Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính – Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi, đánh giá mức giảm trừ hiện hành đã lỗi thời. Chi phí thực tế về giáo dục, y tế, nhà ở, năng lượng… ở đô thị đều tăng mạnh hơn CPI và mức 13,3-15,5 triệu đồng chưa theo kịp tốc độ tăng này. Ông Huy nhấn mạnh cần gắn việc điều chỉnh mức giảm trừ với chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và thu nhập trung vị quốc gia, đồng thời cho phép điều chỉnh tự động hằng năm, thay vì chờ sửa luật.

Bộ Tài chính cho rằng mức giảm trừ gia cảnh cần được nghiên cứu, tính toán một cách kỹ lưỡng, đảm bảo cao hơn GDP bình quân đầu người, tiền lương tối thiểu vùng, mức chi tiêu bình quân đầu người trong một thời gian nhất định. TS Nguyễn Ngọc Tú đề xuất nên tăng mức giảm trừ gia cảnh lên 18 triệu đồng/tháng và áp dụng ngay từ năm 2025, thay vì chờ đến năm 2026 như dự thảo.

Việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh không chỉ giúp giảm nhẹ gánh nặng tài chính cho người lao động mà còn góp phần tạo ra sự công bằng trong chính sách thuế thu nhập cá nhân. Trong bối cảnh kinh tế – xã hội hiện nay, việc xem xét và điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh là cần thiết để đảm bảo quyền lợi cho người lao động và góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế.

Bộ Tài chính đang tiến hành lấy ý kiến về đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế thu nhập cá nhân. Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đưa ra hai phương án điều chỉnh để Quốc hội xem xét và quyết định.

Cụ thể, phương án thứ nhất đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh dựa trên tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Từ năm 2020 đến năm 2025, chỉ số CPI dự kiến tăng 21,24%. Do đó, mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế có thể được điều chỉnh tăng từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 13,3 triệu đồng/tháng, và cho người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 5,3 triệu đồng/tháng.

Phương án thứ hai đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh dựa trên tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và tốc độ tăng GDP bình quân đầu người. Dựa trên số liệu của Cục Thống kê, mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế có thể tăng từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 15,5 triệu đồng/tháng, và cho người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,2 triệu đồng/tháng.

Việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh dự kiến sẽ dẫn đến giảm thu ngân sách nhà nước. Ước tính, phương án thứ nhất sẽ giảm thu 12.000 tỉ đồng, trong khi phương án thứ hai sẽ giảm thu 21.000 tỉ đồng. Tuy nhiên, số giảm thu này có thể được bù đắp một phần từ số tăng thu của các sắc thuế tiêu dùng khác do thu nhập khả dụng của người nộp thuế tăng.

Mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ được áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026 nếu Nghị quyết được thông qua tại Phiên họp thứ 50 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào tháng 10 tới. Việc điều chỉnh này nhằm đảm bảo phù hợp với tình hình kinh tế và đời sống của người dân, đồng thời hỗ trợ người nộp thuế giảm bớt gánh nặng tài chính.

Hiện tại, người dân có thể đóng góp ý kiến về hai phương án điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh này thông qua các kênh trực tuyến hoặc trực tiếp tại các cuộc lấy ý kiến của Bộ Tài chính. Dự kiến, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ xem xét và quyết định phương án phù hợp trong thời gian tới. Thông tin chi tiết có thể được tìm thấy trên Cổng thông tin điện tử Chính phủ.