Sữa mẹ không chỉ là nguồn dưỡng chất quý giá cho trẻ sơ sinh mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra sự gắn kết sâu sắc giữa các thành viên trong gia đình, đặc biệt trong những gia đình có nhiều thế hệ cùng chung sống.

Trong những năm tháng đầu đời của một đứa trẻ, sữa mẹ là thức ăn tối ưu giúp bé lớn nhanh, khỏe mạnh. Không chỉ vậy, sữa mẹ còn trở thành chất xúc tác đặc biệt tạo ra sự gắn kết giữa mẹ, bé và các thành viên khác trong gia đình. ThS.BS Nguyễn Thị Thùy, Phó trưởng khoa Sản – Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc Phúc Trường Minh, cho biết rằng sữa mẹ không chỉ tốt cho bé và mẹ mà còn là cầu nối yêu thương cho gia đình đa thế hệ.

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Thùy, việc nuôi con bằng sữa mẹ tạo nên một không gian sẻ chia, cùng học hỏi và cùng trải nghiệm, giúp các thế hệ trong gia đình gắn bó, thấu hiểu nhau hơn. Trong những gia đình có nhiều thế hệ cùng chung sống, vai trò của ông bà là vô cùng quan trọng. Với kinh nghiệm từng trải và tâm lý vững vàng, ông bà thường là người hỗ trợ đắc lực trong quá trình chăm sóc trẻ sơ sinh, đặc biệt là với các sản phụ lần đầu làm mẹ.

Việc nuôi con bằng sữa mẹ thường đi kèm với rất nhiều bỡ ngỡ, và sự hiện diện của ông bà như một chỗ dựa tinh thần vững chắc. Sự sẻ chia gắn kết các thế hệ trong gia đình thông qua việc nuôi con bằng sữa mẹ không phải là việc riêng của người mẹ, mà là một quá trình cần đến sự hỗ trợ của cả gia đình.

Khi các thành viên trong nhà cùng nhau học hỏi, cập nhật kiến thức hiện đại về sữa mẹ, họ cũng đang mở ra một không gian đối thoại đa chiều, nơi các quan điểm, kinh nghiệm và cách làm được trao đổi một cách tôn trọng. Bác sĩ Nguyễn Thị Thùy nhấn mạnh rằng nuôi con bằng sữa mẹ là một phần quan trọng trong hành trình làm cha mẹ, và càng đặc biệt hơn khi có sự hỗ trợ của ông bà và người thân.

Quá trình này trở thành một trải nghiệm tập thể, nơi các thế hệ cùng nhau học hỏi, cùng nhau chia sẻ và cùng lớn lên với em bé. Sữa mẹ, nhìn sâu hơn, không chỉ là dòng dưỡng chất nuôi lớn thể xác của đứa trẻ, mà còn là mạch cảm xúc kết nối các thế hệ trong một gia đình.

Hành trình cho con bú trở thành biểu tượng của sự yêu thương, sẻ chia, đồng hành – là nơi mà ông bà, bố mẹ và cháu cùng nhau tạo nên những kỷ niệm quý giá trong những năm tháng đầu đời.

Trong xã hội hiện đại, một hiện tượng đáng buồn đang diễn ra ở nhiều gia đình: cha mẹ và con cái sống chung nhưng ngày càng xa cách về mặt tình cảm. Hiện tượng này được gọi là ‘family estrangement’ (xa cách nội tâm trong gia đình). Mặc dù vẫn cùng ăn cơm, vẫn chào hỏi mỗi ngày, nhưng khoảng cách giữa nhiều bậc cha mẹ và con cái ngày càng lớn dần mà không ai kịp nhận ra.

Không có cãi vã, không xung đột, nhưng họ chỉ đơn giản là không còn chuyện gì để nói. Một bà mẹ 43 tuổi chia sẻ rằng con trai cô ‘ngoan’, chưa từng khiến cô phiền lòng, nhưng càng lớn càng xa cách mẹ. Con trai cô cứ về tới nhà là đóng cửa phòng, mẹ gọi ăn cơm cũng chỉ đáp ‘dạ’. Ngồi ăn chưa xong đã rút điện thoại ra lướt. Hỏi gì cũng trả lời cụt lủn. Cô thấy con ngay trước mắt mà như đang dần biến mất khỏi đời mình.

Theo báo cáo của tổ chức Stand Alone (Anh), có tới 1/4 người trẻ trưởng thành từng có giai đoạn ‘xa cách hoàn toàn’ với cha mẹ về mặt cảm xúc, dù vẫn đang sống cùng mái nhà. Tại Trung Quốc, một nghiên cứu đăng trên Frontiers in Psychology năm 2023 cũng chỉ ra rằng các sinh viên có sự kết nối gia đình thấp sẽ dễ rơi vào trạng thái cô đơn và trầm cảm hơn gấp đôi so với nhóm có nền tảng giao tiếp tích cực.

Theo lý thuyết gắn bó cảm xúc (attachment theory), trẻ lớn lên trong môi trường mà cảm xúc bị xem nhẹ hoặc bị kiểm soát quá mức sẽ dần phát triển kiểu gắn bó ‘né tránh’ (avoidant): không chia sẻ, không kết nối và tự rút vào thế giới riêng. Sự hiện diện thể chất như cùng ăn cơm, ngủ chung nhà không đồng nghĩa với sự hiện diện tình cảm.

Thói quen ‘phubbing’ (lơ người đối diện vì chăm chú vào điện thoại) cũng là yếu tố khiến trẻ cảm thấy mình không còn là ưu tiên trong mắt người lớn. Không ít phụ huynh cảm thấy hụt hẫng khi thấy con cái ít nói, ít tâm sự. Họ cho rằng mình đã hy sinh rất nhiều, tại sao lại bị con ‘bỏ rơi’ về mặt cảm xúc?

Theo chuyên gia tâm lý học phát triển, vấn đề không nằm ở việc ‘thiếu quan tâm’ mà là ở cách quan tâm sai thời điểm, sai phương pháp. Nhiều cha mẹ hay hỏi ‘Hôm nay được mấy điểm?’, ‘Học đến đâu rồi?’… nhưng lại ít khi hỏi ‘Dạo này con có vui không?’, ‘Hôm nay con thế nào?’… Dần dà, trong mắt con, cha mẹ dường như chỉ quan tâm đến thành tích mà không phải con người thật của mình.

Áp lực thành công, sự kỳ vọng và nhịp sống quá nhanh khiến những cuộc trò chuyện chân thành dần biến mất. Dù không có một tiếng la mắng, vẫn có hàng trăm lần im lặng làm tổn thương.

Để ‘gặp lại’ con trong chính ngôi nhà của mình, các chuyên gia tâm lý học gia đình khuyến nghị một số cách sau: Tạo ra những khoảng thời gian ‘không kỳ vọng’, lắng nghe mà không phản ứng vội, thiết lập lại ‘những nghi thức gia đình’, và chấp nhận sự thay đổi như một phần của trưởng thành.

Sau 20 ngày rong bểnh, gia đình chị Chử Thị Thúy Thoa đã hoàn thành chuyến du lịch xuyên Việt đáng nhớ với quãng đường dài 4.000km. Đây là hành trình mà gia đình chị Thoa đã dành hơn một tháng để lên kế hoạch tỉ mỉ, nhằm tạo ra những trải nghiệm đáng nhớ và tăng cường sự gắn kết giữa các thành viên.

Chuyến du lịch của gia đình chị Thoa là một dịp để vợ chồng chị và các con có thể thư giãn sau một thời gian dài học tập và làm việc căng thẳng. Mỗi năm, gia đình chị Thoa đều đưa các con đi du lịch vào dịp hè và Tết Nguyên đán. Với 4 bạn nhỏ có chênh lệch độ tuổi lớn, việc tìm kiếm địa điểm phù hợp với cả 4 bạn không hề dễ dàng. Vì vậy, vợ chồng chị Thoa quyết định dừng chân ở mỗi tỉnh ít nhất 2 ngày để các con có thể khám phá và trải nghiệm.

Một ngày của gia đình chị Thoa thường được chia thành hai phần. Một ngày dành cho 2 con gái lớn tham quan, tìm hiểu di tích lịch sử và bảo tàng địa phương. Đây là cơ hội để các con học lịch sử trực quan, mở rộng kiến thức và giúp ích cho quá trình học tập trên trường. Ngày tiếp theo, cả nhà sẽ ưu tiên tới bãi biển, nông trại, khu vui chơi cho 2 bạn nhỏ khám phá. Do thời tiết tại các địa điểm đều nắng nóng, nên gia đình chị Thoa thường tranh thủ dậy sớm đi chơi, rồi trưa về khách sạn nghỉ ngơi.

Một trong những trải nghiệm đáng nhớ nhất của gia đình Hà Nội là tour đêm trên cù lao Mái Nhà, Đắk Lắk. Hòn đảo nhỏ hoang sơ, không có nhà dân, sở hữu bãi biển trong veo thấy đáy, những bãi đá lớn nhỏ hình thù kỳ thú. Trước khi ra đảo, gia đình Hà Nội ở một đêm tại làng chài Phước Đồng. Buổi sáng, họ dậy sớm ngắm những đoàn thuyền, chọn mua hải sản tươi rói với giá rẻ, mang về homestay nhờ chế biến. Trải nghiệm đáng nhớ khác là bữa hải sản ngon lành và đều phải khen: “Đây là bữa hải sản ngon nhất từng ăn.”

Gia đình chị Thoa đã chi khoảng 650.000 đồng/người lớn cho tour đêm trên cù lao Mái Nhà, với 2 bé 3 tuổi được miễn phí. Chi phí này bao gồm ca-nô đưa đón, lều trại qua đêm, nước uống, bữa tối hải sản và bữa sáng, chơi thuyền SUP. Nơi gia đình dừng chân lâu nhất là Đà Nẵng và Hội An, dù đây là lần thứ 5 họ ghé thăm. Nơi đây có cảnh quan đẹp, đồ ăn ngon, giá thành hợp lý. Đặc biệt, con người thân thiện, nhiệt tình, mến khách.

Về chi phí, gia đình chị Thoa cho biết tổng chi phí lưu trú trong 19 đêm là gần 20 triệu đồng. Nhà mình thường thuê phòng 2 giường lớn hoặc 2 phòng. Gia đình Hà Nội ưu tiên thưởng thức đặc sản địa phương ở những quán nổi tiếng. Món ăn ngon, hấp dẫn nhưng hạn chế là thường rất đông khách, phải xếp hàng chờ. Chi phí ăn uống của gia đình khoảng 1,8-2 triệu đồng/ngày. Chi phí tham quan, vui chơi, gửi xe, giặt là, tiêu vặt, chị Thoa ước chừng 10 triệu đồng. Ngoài ra, chi phí xăng xe, cầu đường vào khoảng 10 triệu đồng.

So với đi du lịch bằng máy bay như trước đây, thì chị Thoa thấy mức chi phí như thế này rẻ hơn nhiều mà lại đa dạng trải nghiệm. Chuyến đi của gia đình diễn ra thuận lợi, 4 bạn nhỏ có nhiều trải nghiệm thú vị, bổ ích, “bỏ quên” điện thoại, tivi. Vợ chồng chị Thoa cũng có khoảng thời gian nghỉ ngơi, tái tạo năng lượng để trở về tiếp tục làm việc.