Ngành Thuế Việt Nam đã đạt được một cột mốc quan trọng trong quá trình cải tổ và nâng cao hiệu quả hoạt động với việc hoàn thành triển khai hệ thống tổ chức bộ máy mới. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến đáng kể trong nỗ lực tinh giản bộ máy, giảm thiểu số lượng đơn vị cấp cục và cấp chi cục, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ cho người dân và doanh nghiệp. Việc sắp xếp lại bộ máy không chỉ giúp giảm đầu mối mà còn tối ưu hóa quá trình quản lý thuế, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nền kinh tế.

Quá trình tái cấu trúc bộ máy của ngành Thuế gặp phải nhiều thách thức, đặc biệt là trong công tác quản lý thuế, điều kiện làm việc và chế độ chính sách cho công chức. Tuy nhiên, với sự đồng lòng và chung sức của toàn ngành, việc vận hành theo mô hình tổ chức bộ máy mới tại cơ quan thuế các cấp đã được triển khai đồng bộ và hiệu quả. Các cơ quan thuế tại tỉnh, thành phố đã tích cực thực hiện các nhiệm vụ được giao, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, cung cấp dịch vụ điện tử hỗ trợ người nộp thuế và xây dựng cơ sở dữ liệu về người nộp thuế. Công tác tuyên truyền hỗ trợ, kiểm tra và phối hợp với chính quyền địa phương trong công tác quản lý thuế cũng được đẩy mạnh.

Một trong những điểm thách thức mà ngành Thuế gặp phải là việc di chuyển giữa các địa bàn, phối hợp với chính quyền địa phương trong công tác tổ chức và điều hành thu ngân sách gặp nhiều khó khăn do địa bàn quản lý phức tạp và trải rộng. Ngoài ra, cơ sở vật chất, điều kiện làm việc của công chức tại một số trụ sở cũng gặp khó khăn do bị xuống cấp và hư hỏng. Trước những khó khăn này, lãnh đạo Cục Thuế đã chỉ đạo quyết liệt và thống nhất toàn ngành quán triệt phương châm: tổ chức bộ máy phải tinh gọn nhưng không để bộ máy vận hành bị gián đoạn; tinh giản nhân sự nhưng phải tăng hiệu quả làm việc; thay đổi mô hình tổ chức nhưng vẫn giữ vững kỷ cương, trách nhiệm và chất lượng phục vụ.

Nhiều cơ quan thuế đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương tạo điều kiện về chỗ ở, cải tạo cơ sở vật chất và bố trí nhà công vụ tại nơi làm việc cho những cán bộ công tác xa. Song song với việc tổ chức bộ máy, ngành Thuế cũng tiến hành đào tạo, bồi dưỡng lại cán bộ theo vị trí việc làm mới, nâng cao kỹ năng quản lý, sử dụng công nghệ thông tin và tác phong công vụ. Sự vào cuộc quyết liệt và đồng bộ từ Trung ương đến địa phương đã giúp công cuộc tinh gọn tổ chức của ngành Thuế tạo chuyển biến tích cực về chất lượng hoạt động và tạo nền tảng vững chắc cho việc thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ tài chính – ngân sách mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Ngành Thuế hiện quản lý 21 khoản thu, sắc thuế; trên 300 loại phí, lệ phí và các khoản thu khác của NSNN. Tổng thu ngân sách hàng năm do ngành thuế quản lý hiện nay đạt trên 1,7 triệu tỷ đồng, chiếm khoảng 87% tổng thu ngân sách nhà nước. Ngành Thuế có đối tượng quản lý rất lớn và đa dạng, gồm trên 1 triệu doanh nghiệp, tổ chức và trên 3,4 triệu hộ, cá nhân kinh doanh.

Cục Thuế thuộc Bộ Tài chính vừa ban hành Công văn số 2386/CT-CS vào ngày 10/7/2025, trong đó cung cấp các hướng dẫn mới liên quan đến việc sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước trong các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý thuế, có hiệu lực từ ngày 01/7/2025. Văn bản này nhấn mạnh vào việc phân định thẩm quyền cho UBND cấp xã trong lĩnh vực thuế.

Cụ thể, vấn đề phân cấp, phân quyền và phân định thẩm quyền giữa chính quyền địa phương hai cấp liên quan đến lĩnh vực thuế và quản lý thuế đã được thể hiện rõ qua Nghị định số 122/2025/NĐ-CP và Nghị định số 125/2025/NĐ-CP do Chính phủ ban hành. Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng đã ban hành Thông tư số 40/2025/TT-BTC nhằm sửa đổi, bổ sung một số điều của các Thông tư thuộc lĩnh vực quản lý thuế.

Một số nội dung đáng chú ý trong các văn bản trên bao gồm việc phân quyền quyết định xóa nợ thuế. Theo Nghị định số 122/2025/NĐ-CP, đối với doanh nghiệp và hợp tác xã thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 85 của Luật Quản lý thuế có khoản nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt từ 15 tỷ đồng trở lên, thẩm quyền quyết định xóa nợ sẽ được phân quyền cho Bộ trưởng Bộ Tài chính dưới sự cho phép của Thủ tướng Chính phủ.

Về phân định thẩm quyền cho UBND cấp xã, Nghị định số 125/2025/NĐ-CP đã chuyển giao một số thẩm quyền từ Chủ tịch UBND cấp huyện cho Chủ tịch UBND cấp xã. Các thẩm quyền này bao gồm quyết định thành lập Hội đồng tư vấn thuế cấp xã, ban hành quyết định cưỡng chế đối với các quyết định hành chính về quản lý thuế do chính cấp xã ban hành, phối hợp cấp và thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh, hợp tác xã đối với trường hợp đã được xóa nợ, thực hiện phân hạng đất tính thuế sử dụng đất nông nghiệp, và thành lập Hội đồng định giá tài sản khi thực hiện cưỡng chế.

Thông tư số 40/2025/TT-BTC cũng đã sửa đổi, bổ sung một số điều để phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp. Thành phần của Hội đồng tư vấn thuế cấp xã đã có sự thay đổi và một số nhiệm vụ của Đội thuế được điều chỉnh thành Thuế cơ sở.

Tổng quan, các hướng dẫn mới này của Cục Thuế nhằm mục đích cụ thể hóa các quy định pháp luật về quản lý thuế và phân định rõ ràng thẩm quyền giữa các cấp chính quyền địa phương, góp phần vào việc sắp xếp và tổ chức bộ máy nhà nước một cách hiệu quả.