Ngành dược phẩm Trung Quốc đang trải qua một quá trình chuyển đổi đáng kể khi các công ty công nghệ sinh học trong nước ngày càng mở rộng phạm vi hoạt động ra thị trường quốc tế. Sự thay đổi này không chỉ thể hiện sự phát triển của ngành dược phẩm Trung Quốc mà còn đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc khẳng định vị thế của Trung Quốc trong hệ sinh thái chăm sóc sức khỏe toàn cầu.

Một ví dụ tiêu biểu cho sự chuyển đổi này là loại thuốc ung thư phổi sunvozertinib do Dizal Pharma phát triển, có trụ sở tại tỉnh Giang Tô. Loại thuốc này đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) chấp thuận và được bổ sung vào hướng dẫn điều trị của Mạng lưới Ung thư toàn diện quốc gia Mỹ. Đây là loại thuốc sáng tạo đầu tiên có nguồn gốc Trung Quốc được chấp thuận tại Mỹ cho ung thư phổi không tế bào nhỏ đột biến gen EGFR exon20ins. Sự kiện này không chỉ phản ánh sự phát triển của công ty mà còn thể hiện xu hướng chuyển đổi lớn hơn trong ngành dược phẩm Trung Quốc.

Các công ty dược phẩm trong nước hiện không còn hài lòng với việc đổi mới chỉ cho thị trường nội địa mà đang hướng tới mục tiêu toàn cầu. Ông Ma Jianchun, Chủ tịch Hiệp hội Nghiên cứu WTO Trung Quốc, nhận định rằng Trung Quốc đang chuyển từ một cường quốc sản xuất dược phẩm sang một nhà lãnh đạo đổi mới toàn cầu. Sự thay đổi này thể hiện sự tự tin và khả năng của các công ty dược phẩm Trung Quốc trong việc tạo ra các sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Một chỉ số quan trọng cho sự thay đổi này là việc áp dụng ngày càng tăng các thử nghiệm lâm sàng đa khu vực quốc tế (MRCT). Những thử nghiệm này giúp đáp ứng các yêu cầu quy định trên dân số đa dạng ở cả châu Á và phương Tây. Theo Pharnexcloud, các công ty Trung Quốc đã tiến hành 336 thử nghiệm MRCT vào năm 2024 và dự kiến sẽ vượt 400 vào cuối năm 2025. Việc tăng cường áp dụng MRCT thể hiện sự sẵn sàng của các công ty Trung Quốc trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và mở rộng thị trường ra toàn cầu.

Ông Zhang Xiaolin, người sáng lập và Giám đốc điều hành của Dizal Pharma, chia sẻ rằng việc bắt đầu sớm các thử nghiệm quốc tế là cần thiết, đặc biệt là khi mục tiêu của công ty không chỉ giới hạn ở thị trường nội địa. Việc tiên phong trong các thử nghiệm quốc tế giúp các công ty Trung Quốc có thể tiếp cận thị trường toàn cầu một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Bên cạnh tham vọng toàn cầu, các công ty công nghệ sinh học Trung Quốc đang tăng cường ký kết các thỏa thuận cấp phép với các đối tác quốc tế để đẩy nhanh việc tiếp cận thị trường toàn cầu. Theo dữ liệu của Soochow Securities, trong năm 2024, các công ty công nghệ sinh học Trung Quốc đã ký 94 thỏa thuận cấp phép trị giá 51,9 tỷ USD. Chỉ trong quý 1/2025, đã có 33 thỏa thuận như vậy được hoàn thành, tăng 32% so với cùng kỳ năm trước. Việc tăng cường hợp tác quốc tế thể hiện sự nỗ lực của các công ty Trung Quốc trong việc xây dựng mạng lưới toàn cầu và tiếp cận thị trường mới.

Tóm lại, ngành dược phẩm Trung Quốc đang trải qua một quá trình chuyển đổi đáng kể khi các công ty công nghệ sinh học trong nước ngày càng mở rộng ra thị trường quốc tế. Sự thay đổi này không chỉ thể hiện sự phát triển của ngành dược phẩm Trung Quốc mà còn đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc khẳng định vị thế của Trung Quốc trong hệ sinh thái chăm sóc sức khỏe toàn cầu. Với sự tự tin và khả năng của các công ty dược phẩm Trung Quốc, chúng ta có thể kỳ vọng vào những đổi mới và phát triển tiếp theo trong ngành dược phẩm toàn cầu.

Công nghệ sinh học đang trở thành một trong những lĩnh vực then chốt trong nền kinh tế toàn cầu, và Việt Nam cũng không ngoại lệ. Với tiềm năng to lớn và nguồn lực sẵn có, Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để phát triển công nghệ sinh học thành ngành công nghiệp mũi nhọn, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh trên bản đồ công nghệ thế giới.

Để đạt được mục tiêu này, việc đầu tiên cần làm là xây dựng một chiến lược đầu tư đúng đắn và lộ trình bài bản. Điều này bao gồm khảo sát thị trường, nhập khẩu công nghệ, đào tạo chuyên môn, và nội địa hóa sản phẩm. Tất cả những bước này đều đòi hỏi sự hỗ trợ về cơ chế và đầu tư. Nếu được triển khai hiệu quả, thị trường ứng dụng exosome trong ngành làm đẹp dự kiến sẽ đạt giá trị 8,5 tỷ USD tại Việt Nam vào năm 2030.

Công nghệ sinh học không chỉ dừng lại ở tiềm năng mà còn đã được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Một trong những ví dụ điển hình là việc ứng dụng công nghệ sinh học trong chế biến và sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng cao. Điều này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của các nguồn nguyên liệu sẵn có, rẻ tiền trong nước mà còn tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao động.

Nhìn một cách toàn diện, để phát triển công nghệ sinh học, cần tập trung đầu tư đúng hướng. Điều này đòi hỏi việc khai thác tối đa các tiềm năng, đẩy mạnh triển khai nhiều giải pháp kết nối nhà khoa học, nhóm nghiên cứu với doanh nghiệp. Sự bứt phá của công nghệ sinh học chỉ có thể xảy ra khi có sự đồng hành của cả hệ sinh thái – từ chính sách, tài chính đến nguồn nhân lực và thị trường. Điều này đồng nghĩa với việc cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, bao gồm chính phủ, doanh nghiệp, và các tổ chức nghiên cứu khoa học.

Tóm lại, việc phát triển công nghệ sinh học tại Việt Nam không chỉ là một cơ hội mà còn là một thách thức. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược đầu tư thông minh, Việt Nam hoàn toàn có thể khẳng định vị thế và vươn tầm thế giới trong lĩnh vực này. Đồng thời, điều này cũng yêu cầu sự cam kết và nỗ lực từ tất cả các bên liên quan để xây dựng một hệ sinh thái hỗ trợ sự phát triển của công nghệ sinh học một cách toàn diện.

Ngành Công nghệ sinh học đang nổi lên như một lĩnh vực đầy hứa hẹn và đột phá trong thế kỷ 21, với các ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành như dược, nông nghiệp, và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, nhiều sinh viên và người lao động trong ngành này thường lo lắng về khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm hoặc phải làm trái ngành.

Để thành công trong ngành Công nghệ sinh học, người học cần có nền tảng học thuật vững chắc, tư duy khoa học sắc bén và khả năng đọc hiểu, tổng hợp và vận dụng kiến thức linh hoạt. Đặc biệt, kỹ năng thực hành trong phòng thí nghiệm, sử dụng thành thạo các thiết bị và phần mềm số, khai thác dữ liệu lớn, nắm vững tin sinh học, lập trình cơ bản và ngoại ngữ chuyên ngành là những yếu tố không thể thiếu để hội nhập tri thức toàn cầu.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều sinh viên tốt nghiệp ngành Công nghệ sinh học còn yếu về kỹ năng thực hành, sử dụng công nghệ số và ngoại ngữ, dẫn đến khó đáp ứng ngay các yêu cầu khắt khe của doanh nghiệp hay viện nghiên cứu hiện đại.

Theo ThS Dương Nhật Linh, giảng viên Khoa Công nghệ sinh học – Trường Đại học Mở TPHCM, quan niệm về khó xin việc trong ngành Công nghệ sinh học cần được nhìn nhận lại một cách toàn diện và thấu đáo. Công nghệ sinh học là ngành đặc thù với tính liên ngành cao, yêu cầu nhân lực không chỉ am hiểu về sinh học, mà còn phải hội tụ tri thức từ nhiều lĩnh vực như công nghệ thông tin, hóa học, tự động hóa và quản lý chất lượng.

ThS Linh khuyến nghị sinh viên ngành Công nghệ sinh học cần chủ động trau dồi kiến thức chuyên sâu, ngoại ngữ, kỹ năng số và trải nghiệm liên ngành. Công nghệ sinh học đang ‘khát’ nhân lực chất lượng cao, những người linh hoạt, sáng tạo và đa năng. Chỉ cần chủ động và sẵn sàng đổi mới, sinh viên ngành Công nghệ sinh học có thể tìm được công việc phù hợp với năng lực.

Về phía doanh nghiệp, ông Đinh Xuân Tùng, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Kỹ thuật Môi trường Gia Định, cho rằng nỗi lo thất nghiệp của sinh viên công nghệ sinh học phần lớn đến từ tư duy bị động. Ứng viên nổi bật không phải là người có điểm trung bình tích lũy cao nhất mà là người thể hiện được khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tiễn.

Ông Tùng nhấn mạnh sự ‘kén chọn’ của doanh nghiệp nằm ở kỹ năng thực tiễn. Sinh viên cần chủ động tìm kiếm cơ hội thực tập, tham gia các dự án nghiên cứu hoặc tự thực hiện các thí nghiệm nhỏ. Việc biết vận hành một hệ thống lên men, kỹ thuật phân lập và định danh vi khuẩn, hay cách phân tích kết quả xét nghiệm có giá trị hơn rất nhiều so với một bảng điểm ‘đỏ chói’.

Theo ông Tùng, sinh viên cần thay đổi góc nhìn từ bị động sang chủ động, hoạch định kế hoạch học tập và hành động cụ thể để đáp ứng nhu cầu thực tế. Cánh cửa cơ hội của ngành Công nghệ sinh học rất rộng, nhưng không tự động mở ra cho mọi người. Nó mở ra cho những ai chủ động trang bị kiến thức nền tảng vững chắc, kỹ năng thực hành thành thạo, tư duy liên ngành, đặc biệt với công nghệ thông tin và dữ liệu, cùng khả năng ngoại ngữ và các kỹ năng mềm như giải quyết vấn đề, làm việc nhóm.

Tóm lại, ngành Công nghệ sinh học đang bước vào kỷ nguyên số với tốc độ phát triển mạnh mẽ, mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Sinh viên và người lao động trong ngành cần chủ động trang bị kiến thức, kỹ năng và tư duy đổi mới để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động.

Trung tâm Công nghệ Sinh học TPHCM – Một Dự án đầy hứa hẹn bị bỏ dở vì… tuổi hưu

TS Nguyễn Quốc Bình, một chuyên gia hàng đầu về nghiên cứu chuyển nạp gene trên cây trồng tại Đại học Laval, TP Québec (Canada), đã quyết định bán hết gia sản và cùng gia đình trở về Việt Nam vào năm 2004 theo lời mời của lãnh đạo TPHCM. Mục tiêu của ông là xây dựng một Trung tâm Công nghệ Sinh học hiện đại, mang tầm quốc tế, không lạc hậu sau 20 năm.

Sau gần 10 năm xây dựng, Trung tâm Công nghệ Sinh học đầu tiên tại TPHCM đã được hình thành với tổng kinh phí đầu tư lên đến 100 triệu USD. Trung tâm này đã nghiên cứu và đăng ký bản quyền hàng loạt công trình phục vụ ngành nông nghiệp, thủy sản và sản xuất thuốc. Tuy nhiên, khi Trung tâm đang trên đà phát triển, TS Nguyễn Quốc Bình đã phải về hưu theo luật vào năm 2014, ở tuổi 60.

Ông Bình cho rằng, sự quyết tâm toàn diện của lãnh đạo thành phố là yếu tố then chốt giúp Trung tâm được thành lập. Tuy nhiên, cơ chế và thể chế hiện hành đã không cho phép ông tiếp tục phát triển Trung tâm. Ông kỳ vọng vào sự nghiêm túc thực sự từ những người lãnh đạo thành phố trong việc tái thiết và phát triển Trung tâm.

Theo TS Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, để thu hút nhân tài từ nước ngoài trở về, cần có một thể chế phát triển nhân tài, chứ không chỉ là chính sách thu hút nhân tài. Thể chế này cần đáp ứng được 3 tiêu chí: Trao quyền cho người có năng lực thực sự; Trao cơ chế linh hoạt để họ được thử, được sai và được sửa; Trao niềm tin để họ dám dấn thân và vượt qua sự trì trệ, kìm hãm.

Ông Dũng cho rằng, nếu nhân tài vẫn bị trói buộc bởi các quy trình cứng nhắc, nếu quyết định của họ luôn phải ‘xin ý kiến tập thể’ và nếu họ không được bảo vệ khỏi những rủi ro thể chế khi đổi mới thì chẳng có lý do gì để họ ở lại hoặc cống hiến hết mình.

Cải cách thể chế nhân tài phải là một phần trong cải cách thể chế quốc gia. Nếu không có tư duy chiến lược và quyết tâm thể chế như vậy thì mọi chương trình dù tốt đến mấy cũng chỉ là ‘vá víu’, không thể tạo nên bước ngoặt thật sự.

Như vậy, câu chuyện của Trung tâm Công nghệ Sinh học TPHCM là một ví dụ điển hình về việc cần phải có một thể chế phát triển nhân tài để thu hút và giữ chân những người có tài năng. Việc cải cách thể chế quốc gia là cần thiết để tạo ra một môi trường làm việc linh hoạt và sáng tạo, nơi mà những người có năng lực thực sự có thể phát huy hết khả năng của mình.

Một số chuyên gia và nhà nghiên cứu đã đề xuất rằng, cần phải có một cơ chế mới để thu hút và giữ chân nhân tài. Cơ chế này cần phải linh hoạt và sáng tạo, cho phép những người có năng lực thực sự có thể tự do phát huy khả năng của mình.

Trong bối cảnh hiện nay, khi mà đất nước đang cần những người có tài năng để đóng góp cho sự phát triển của đất nước, thì việc cải cách thể chế nhân tài là một việc làm cấp thiết. Điều này không chỉ giúp thu hút nhân tài từ nước ngoài trở về, mà còn giúp giữ chân những người có tài năng đang làm việc tại Việt Nam.

Có thể thấy rằng, việc xây dựng một thể chế phát triển nhân tài là một quá trình lâu dài và phức tạp. Tuy nhiên, với sự quyết tâm và nỗ lực của các cấp lãnh đạo và các chuyên gia, chúng ta có thể hy vọng rằng, một ngày nào đó, Việt Nam sẽ có được một thể chế phát triển nhân tài hiệu quả, giúp đất nước phát triển nhanh chóng và bền vững.