Công ty Cổ phần Hợp tác Kinh tế và Xuất Nhập khẩu Savimex (SAV) đang trải qua một giai đoạn đầy thách thức, phản ánh những tác động không lường trước của chính sách thuế quan đối ứng của Mỹ đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Trong báo cáo tài chính quý 2/2025 vừa được công bố, Savimex đã ghi nhận doanh thu đạt gần 238 tỷ đồng, giảm 6% so với cùng kỳ năm trước. Mặc dù lãi gộp của công ty đã tăng 15%, đạt gần 41 tỷ đồng và các chi phí bán hàng, quản lý doanh nghiệp được kiểm soát tốt, nhưng khoản lỗ tài chính đột biến lên tới 39 tỷ đồng đã khiến Savimex lỗ ròng 22,6 tỷ đồng trong quý 2/2025. Đây là lần đầu tiên công ty này lỗ trở lại kể từ quý 4/2023.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này bắt nguồn từ việc Savimex nắm giữ gần 3,4 triệu cổ phiếu của hãng xuất khẩu may mặc Công ty Cổ phần Dệt may – Đầu tư – Thương mại Thành Công (TCM). Savimex cho biết những thông tin liên quan đến chính sách thuế quan của Mỹ đã tác động tiêu cực đến giá thị trường của khoản đầu tư tài chính này, dẫn đến việc phải trích lập dự phòng tính đến cuối tháng 6. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến Savimex mà còn phản ánh những khó khăn mà các doanh nghiệp xuất khẩu đang phải đối mặt trong bối cảnh chính sách thuế quan đối ứng của Mỹ.

Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu của các công ty xuất khẩu đang đối mặt với áp lực lớn kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố chính sách thuế quan đối ứng. Mặc dù đã có sự hồi phục đáng kể, cổ phiếu TCM và SAV vẫn giảm giá lần lượt 26% và 11% so với đầu năm, trong khi VN-Index tăng 17% tính đến 9h39 phiên 22/07. Điều này cho thấy sự nhạy cảm của thị trường chứng khoán đối với các chính sách thương mại quốc tế và tác động trực tiếp đến các doanh nghiệp xuất khẩu.

Tình cảnh của Savimex và các doanh nghiệp xuất khẩu khác là một minh chứng cho sự cần thiết của việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tìm kiếm các giải pháp để giảm thiểu tác động tiêu cực từ các chính sách thương mại quốc tế. Đồng thời, các doanh nghiệp cần phải tăng cường quản lý rủi ro tài chính và tìm kiếm các cơ hội mới để phát triển bền vững.

Chính sách thuế quan dưới thời Tổng thống Donald Trump có khả năng mang lại cho ngân sách Mỹ một khoản thu khổng lồ lên đến 2.700 tỷ USD trong thập kỷ tới, theo đánh giá của Morgan Stanley. Chiến lược thuế quan mới được áp dụng gần đây có thể được ví như một bức tranh ghép mảnh phức tạp, với mỗi mảnh đại diện cho một ngành hàng, một đối tác thương mại khác nhau, tạo nên một tổng thể đa sắc và khó đoán.

Morgan Stanley chỉ ra rằng chính quyền của ông Trump đã chuyển đổi chiến lược từ việc áp dụng mức thuế đồng loạt cho toàn bộ hàng nhập khẩu sang chiến lược đánh thuế có chọn lọc – theo từng quốc gia, từng nhóm hàng hóa. Sự thay đổi này đã khiến chính sách thuế trở nên phức tạp và tác động đến thị trường theo nhiều cách khác nhau.

Cụ thể, 21% tổng kim ngạch nhập khẩu vào Mỹ hiện được miễn thuế, nhưng mức độ miễn trừ rất khác nhau giữa các đối tác. Ví dụ, 30% hàng từ EU và 64% từ Malaysia được miễn thuế. Trong khi đó, Nhật Bản và Hàn Quốc chịu mức thuế tương ứng là 50% và 30%, chủ yếu trong lĩnh vực ô tô và linh kiện.

Ngoài ra, việc áp thuế cũng không thống nhất về thời điểm, có mức áp ngay, có mức bị trì hoãn hoặc bị thay đổi theo tiến trình đàm phán. Điều này khiến tác động của chính sách thuế trở nên khó lường hơn bao giờ hết.

Theo tính toán của Morgan Stanley, nếu duy trì mức thu như hiện tại, Kho bạc Mỹ có thể thu tới 2.700 tỷ USD trong 10 năm tới – một con số chưa từng có tiền lệ. Tuy nhiên, đi kèm với đó là rủi ro lạm phát. Đồng USD đã mất giá 10% kể từ đầu năm 2025, trong khi thuế quan leo thang có thể đẩy giá hàng hóa nhập khẩu tăng mạnh, trực tiếp tạo áp lực lên lạm phát và biên lợi nhuận doanh nghiệp.

Không phải tất cả các ngành đều bị tác động tiêu cực. Các công ty công nghệ có thể hưởng lợi từ đồng USD yếu, nhưng các doanh nghiệp vừa và nhỏ và những công ty phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu lại đang đối mặt với chi phí đầu vào tăng mạnh và rủi ro gián đoạn sản xuất.

Chính sách thuế hiện tại giống như một mê trận, rất động, rất linh hoạt – và cũng rất bất định. Khi cuộc chơi thuế quan bước sang giai đoạn phức tạp hơn, giới đầu tư, doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ đang bước vào một kỷ nguyên mới – nơi ngân sách Nhà nước có thể bội thu, nhưng đổi lại là áp lực ngày càng lớn đè lên vai chính người dân.