Bộ Y tế đang đề xuất bỏ thủ tục tự công bố đối với thực phẩm chức năng và sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ em. Đề xuất này được đưa ra sau hàng loạt vụ việc liên quan đến thực phẩm chức năng giả, sữa bột giả, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả với quy mô lớn gây bức xúc dư luận. Mục đích của việc này là nhằm lấp ‘lỗ hổng quản lý’ và tăng cường kiểm soát chất lượng sản phẩm trên thị trường.

Trong thời gian qua, đã xảy ra nhiều vụ việc liên quan đến thực phẩm chức năng giả, sữa bột giả, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả với quy mô lớn, gây bức xúc dư luận. Theo Bộ Y tế, Nghị định số 15/2018/NĐ-CP đã thiết lập cơ chế pháp lý linh hoạt, đặc biệt là cơ chế hậu kiểm, quản lý rủi ro, đơn giản và cắt giảm hàng loạt thủ tục hành chính. Tuy nhiên, vẫn còn những bất cập, hạn chế, đặc biệt là các quy định liên quan đến tự công bố, đăng ký bản công bố và quảng cáo thực phẩm.

Dự thảo Nghị quyết quy định 2 cơ chế quản lý thực phẩm là công bố tiêu chuẩn áp dụng (tự công bố) và đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm. Đối với thực phẩm đã qua chế biến bao gói sẵn, phụ gia thực phẩm và chất hỗ trợ chế biến thực phẩm và dụng cụ, vật liệu bao gói chứa đựng thực phẩm không có quy chuẩn kỹ thuật quốc gia hoặc có quy chuẩn quốc gia nhưng không có chỉ tiêu chất lượng và vi chất dinh dưỡng thì được tự công bố.

Tuy nhiên, đối với thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thực phẩm dinh dưỡng y học, thực phẩm dùng cho chế độ ăn đặc biệt, thực phẩm bổ sung và sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ đến 36 tháng tuổi thì thực hiện thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm. Điều này nhằm tránh trường hợp doanh nghiệp tự xác định, xếp nhóm sản phẩm và áp dụng thủ tục công bố không đúng tiêu chí, tính chất của sản phẩm.

Hồ sơ đăng ký bản công bố thực phẩm chức năng yêu cầu các giấy tờ như phiếu kết quả kiểm nghiệm sản phẩm, Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm đạt yêu cầu Thực hành sản xuất tốt (GMP) hoặc chứng nhận tương đương. Ngoài ra, còn có báo cáo quá trình nghiên cứu, phát triển sản phẩm, tài liệu về tiêu chuẩn chất lượng và an toàn, tài liệu về quy trình sản xuất, báo cáo kết quả nghiên cứu độ ổn định của sản phẩm…

Bộ Y tế đề xuất áp dụng thời hạn của Nghị quyết là 1/3/2027 hoặc đến khi Luật An toàn thực phẩm sửa đổi có hiệu lực tùy thuộc điều kiện nào đến trước. Việc này sẽ giúp cho việc quản lý thực phẩm chức năng và sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ em trở nên chặt chẽ hơn, đảm bảo an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng.

Ngày 25/7, tại Hà Nội, Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã tổ chức lễ kỷ niệm Ngày Thế giới Phòng, chống Đuối nước. Dù đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc cứu sống người dân khỏi đuối nước, nhưng tỷ lệ tử vong do đuối nước vẫn chưa giảm như kỳ vọng.

Đuối nước vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em tại Việt Nam, đặc biệt trong độ tuổi từ 5 đến 14. Mặc dù đã đạt được nhiều tiến bộ trong công tác phòng, chống đuối nước, song tỷ lệ tử vong do đuối nước vẫn chưa giảm nhanh như mong đợi.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thống kê năm 2021 cho thấy trên toàn cầu có khoảng 300.000 trường hợp tử vong do đuối nước, trong đó 57% là trẻ em và thanh thiếu niên, và 92% số ca xảy ra tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Tại Việt Nam, trong cùng năm, ghi nhận 4.019 ca tử vong do đuối nước, trong đó 40% là trẻ em dưới 14 tuổi, khiến đuối nước trở thành một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở nhóm tuổi này.

Chủ đề của Ngày Thế giới Phòng, chống Đuối nước năm nay tại Việt Nam là: ‘Cùng hành động để không còn trẻ em bị đuối nước’ – nhấn mạnh vai trò phối hợp liên ngành và hành động của toàn xã hội để giảm thiểu nguy cơ tử vong do đuối nước ở trẻ em.

Tiến sĩ Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em – Bộ Y tế, cho biết: ‘Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong phòng, chống đuối nước trẻ em, song vẫn còn nhiều thách thức. Bộ Y tế đã có văn bản gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị ưu tiên nguồn lực, thực hiện các giải pháp hữu hiệu, tăng cường truyền thông, thúc đẩy hợp tác đa ngành và mở rộng các mô hình hiệu quả phòng, chống đuối nước cho trẻ em.’

Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam, chia sẻ: ‘Mỗi ca tử vong do đuối nước là một mất mát không thể chấp nhận. Bất kỳ ai cũng có thể bị đuối nước – nhưng không nên để ai phải thiệt mạng vì một nguyên nhân có thể ngăn chặn.’

Bà Đoàn Thu Huyền, Đại diện tổ chức Chiến dịch vì Trẻ em Không thuốc lá tại Việt Nam, phát biểu: ‘Đuối nước có thể xảy ra chỉ trong khoảnh khắc, nhưng với nhận thức đúng và hành động kịp thời, chúng ta có thể thay đổi kết cục.’

Để phòng, chống đuối nước, các cấp chính quyền và toàn xã hội cần tăng cường hành động nhằm bảo vệ trẻ em khỏi nguy cơ tử vong do đuối nước. Một số giải pháp hiệu quả được khuyến nghị bao gồm lắp đặt rào chắn tại các khu vực có nguy cơ đuối nước, bố trí nhân viên cứu hộ tại bể bơi, bãi biển công cộng, tổ chức tập huấn kỹ năng cứu hộ và sơ cứu cho cộng đồng.

Thông tin thêm về các hoạt động phòng, chống đuối nước có thể được tìm hiểu tại trang web của Tổ chức Y tế Thế giới. Để biết thêm về các nỗ lực tại Việt Nam, có thể liên hệ với Bộ Y tế Việt Nam để có thông tin chính xác và cập nhật nhất.

Bộ Y tế đề xuất một số thay đổi quan trọng trong Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác nhằm tăng cường nguồn tạng quý giá cho các bệnh nhân cần ghép. Theo đó, cơ sở y tế có thể lấy mô, tạng của người đã đăng ký hiến sau khi họ qua đời mà không cần thêm sự đồng ý của gia đình. Điều này nhằm đơn giản hóa điều kiện lấy mô, tạng và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Hiện nay, Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia có tỷ lệ hiến tạng từ người chết não thấp nhất thế giới. Theo quy định hiện hành, dù người bệnh đã có thẻ đăng ký hiến tạng, bệnh viện vẫn phải xin phép người thân khi họ chết não. Tuy nhiên, nhiều gia đình từ chối, khiến nguồn tạng quý giá bị bỏ lỡ.

Ông Nguyễn Trọng Khoa, Phó cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, cho biết đề xuất này nhằm ‘tôn trọng tuyệt đối ý nguyện của người hiến, giảm bớt vướng mắc thủ tục và phù hợp với thông lệ quốc tế’. Trên thế giới, một số nước như Pháp, Bỉ… trao quyền tuyệt đối cho ý chí của người đã khuất.

Dự thảo sửa đổi Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác cũng đề xuất cho người dưới 18 tuổi hiến tặng mô tạng, đơn giản hóa quy trình chẩn đoán chết não, rút ngắn thời gian để tránh mất cơ hội ghép tạng, thay đổi thứ tự ưu tiên ghép, xây dựng cơ chế tài chính, chính sách phù hợp…

Về thứ tự ghép, dự thảo đề xuất thay đổi ưu tiên số một là trường hợp cấp cứu, lần lượt sau đó là trẻ em, người chờ ghép tại cơ sở y tế có người hiến, người đã hiến bộ phận cơ thể hoặc thân nhân hàng thừa kế thứ nhất của họ, người đầu tiên trong danh sách chờ ghép của Trung tâm điều phối quốc gia.

Thứ trưởng Y tế Trần Văn Thuấn cho biết Việt Nam đã thực hiện hơn 9.500 ca ghép tạng và phát triển mạng lưới gần 30 cơ sở đủ năng lực kỹ thuật. Các bác sĩ Việt Nam đã từng bước làm chủ nhiều kỹ thuật ghép phức tạp như ghép tim-gan đồng thời, khí quản, phổi… Luật hiện hành được Quốc hội thông qua từ năm 2006. Tuy nhiên, sau gần hai thập kỷ, Luật hiện hành đã bộc lộ nhiều bất cập, không theo kịp sự phát triển của ngành. Vì vậy, việc sửa Luật nhằm tạo cơ chế, tăng thêm nguồn tạng quý giá, cứu sống nhiều bệnh nhân đang chờ ghép.

Nhiều nhân viên y tế đang gặp khó khăn do các mức phụ cấp hiện tại không còn phù hợp với thực tế đời sống. Sau 14 năm áp dụng, các mức phụ cấp này đã trở nên quá thấp và không đáp ứng được nhu cầu sống của các nhân viên y tế.

Bác sĩ Cao Thị Mỹ Linh, công tác tại một bệnh viện ở TP HCM, cho biết rằng phụ cấp phẫu thuật và tiền trực vẫn giữ nguyên trong khi công việc ngày càng nhiều. Một phiên trực 24/24 giờ chỉ nhận được 90.000 đồng là quá thấp. Nếu tăng mức phụ cấp phẫu thuật, trực sẽ động viên rất lớn đối với cán bộ, nhân viên y tế làm việc tại các bệnh viện công.

Chị Lê Thị Lành, một y tá xã tại TP HCM, cũng phản ánh mức hỗ trợ tiền một phiên trực là 15.000 đồng/người là vô cùng thấp. Mức sống tại TP HCM rất cao, 15.000 đồng thì không thể mua được một suất cơm.

Để giải quyết vấn đề này, Bộ Y tế đang lấy ý kiến dự thảo nghị định của Chính phủ quy định một số chế độ phụ cấp đặc thù đối với công chức, viên chức, người lao động trong các cơ sở y tế công lập, chế độ phụ cấp chống dịch; chế độ hỗ trợ nhân viên y tế thôn, tổ dân phố và cô đỡ thôn, bản.

Theo đó, Bộ Y tế đề xuất tăng phụ cấp trực, phụ cấp phẫu thuật, mức hỗ trợ lên gần 3 lần, đồng thời bổ sung thêm một số nhóm đối tượng được áp dụng là viên chức, người làm việc theo chế độ hợp đồng lao động làm việc tại các cơ sở cấp cứu ngoại viện, các tổ chức giám định tư pháp công lập về pháp y thuộc ngành y tế và Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người.

Cụ thể, Bộ Y tế đề xuất các mức phụ cấp trực của người lao động trực 24/24 giờ vào ngày làm việc như sau:

• Bệnh viện hạng I, hạng đặc biệt; Viện Pháp y tâm thần Trung ương; Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa: 325.000 đồng/người/phiên trực.
• Bệnh viện hạng II; Viện Pháp y quốc gia; Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực; Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người: 255.000 đồng/người/phiên trực.
• Các bệnh viện còn lại và các cơ sở khác tương đương; Trung tâm Pháp y cấp tỉnh; Trung tâm Điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người; cơ sở cấp cứu ngoại viện: 185.000 đồng/người/phiên trực.
• Trạm y tế xã, trạm y tế quân dân y, bệnh xá quân dân y: 70.000 đồng/người/phiên trực.

Ngoài ra, dự thảo cũng đề xuất mức hỗ trợ tiền ăn là 40.000 đồng/người/phiên trực. Người lao động được nghỉ và được hưởng nguyên lương sau khi tham gia trực. Trực 24/24 giờ vào ngày thường, ngày nghỉ hằng tuần được nghỉ bù 1 ngày; trực 24/24 giờ vào các ngày lễ, Tết được nghỉ bù 2 ngày. Người làm việc theo ca 12/24 giờ hoặc ca 16/24 giờ được nghỉ ít nhất 12 giờ tiếp theo. Trường hợp cơ sở y tế huy động người lao động làm việc vào giờ nghỉ trên thì phải trả tiền lương làm thêm giờ theo quy định của pháp luật về lao động.

Bộ Y tế đang chủ trì soạn thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) để giải quyết những hạn chế và vướng mắc trong quá trình thực hiện Luật An toàn thực phẩm hiện hành. Sau hơn 15 năm thi hành, Luật An toàn thực phẩm đã đạt được một số kết quả tích cực, nhưng cũng bộc lộ nhiều tồn tại, vướng mắc và bất cập cần được giải quyết.

Một trong những vấn đề bất cập nổi bật là một số quy định chưa đảm bảo sự đồng bộ và thống nhất trong hệ thống pháp luật, cũng như không còn đảm bảo tính khả thi trên thực tiễn. Hệ thống quản lý hiện nay chưa kiểm soát hiệu quả chất lượng của sản phẩm thực phẩm, đặc biệt là thực phẩm chức năng trong quá trình sản xuất và lưu thông trên thị trường.

Bên cạnh đó, hệ thống quản lý và mô hình tổ chức bộ máy quản lý về an toàn thực phẩm trên toàn quốc chưa tinh gọn, thống nhất và chưa tương xứng với nhiệm vụ được giao. Công tác hậu kiểm, kiểm tra và giám sát sau khi thực phẩm tự công bố và đăng ký bản công bố còn chưa thường xuyên. Tình trạng thực phẩm giả, thực phẩm kém chất lượng diễn ra phổ biến, gây bức xúc dư luận.

Dự thảo Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) đề xuất bổ sung một số hành vi nghiêm cấm khi thực hiện quảng cáo và kinh doanh trên môi trường thương mại điện tử. Cụ thể, quảng cáo thực phẩm sai sự thật, gây nhầm lẫn đối với người tiêu dùng; sử dụng hình ảnh, thiết bị, trang phục, tên, danh nghĩa của các đơn vị, cơ sở y tế, nhân viên y tế, ý kiến của người bệnh, lời nói, bài viết của nhân viên y tế để quảng cáo thực phẩm.

Dự thảo cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung mức tiền phạt cụ thể đối với hành vi vi phạm hành chính. Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm vi phạm pháp luật về an toàn thực phẩm thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường và khắc phục hậu quả theo quy định của pháp luật.

Mức phạt tiền đối với vi phạm hành chính được thực hiện theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính. Mức phạt tiền tối đa là 200 triệu đồng đối với cá nhân và 400 triệu đồng đối với tổ chức, trừ trường hợp áp dụng mức phạt cao nhất theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính mà vẫn còn thấp hơn 7 lần giá trị thực phẩm vi phạm thì mức phạt được áp dụng không quá 7 lần giá trị thực phẩm vi phạm.

Việc xây dựng Luật An toàn thực phẩm (sửa đổi) là rất cần thiết nhằm giải quyết kịp thời các hạn chế, vướng mắc, bất cập trong các quy định của Luật; xác định và đề cao trách nhiệm của cơ quan quản lý, doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thực phẩm, nâng cao hiệu quả bảo đảm an toàn và chất lượng sản phẩm thực phẩm.

Ngày 19/7, thông tin về một kho thuốc tân dược giả tại Thanh Hoá và việc thu hồi khẩn cấp sản phẩm Dầu mù u Thái Dương đã được công bố, cùng với đó là số liệu về việc áp dụng hóa đơn điện tử tại TP.HCM. Những thông tin này đã thu hút sự chú ý của nhiều người.

Tại Thanh Hoá, Chi cục Quản lý thị trường vừa phối hợp với Công an tỉnh Thanh Hóa khám xét một kho hàng tại phường Hạc Thành. Kết quả khám xét cho thấy có nhiều sản phẩm thuốc tân dược, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm có dấu hiệu hết hạn sử dụng, chưa được đăng ký lưu hành và có dấu hiệu là hàng giả. Cụ thể, có 7 nhóm sản phẩm bị phát hiện, bao gồm thuốc tân dược, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm. Đội Quản lý thị trường số 9, Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa đã chuyển toàn bộ hồ sơ vụ việc, tang vật vi phạm đến Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thanh Hóa để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Sau quá trình điều tra ban đầu, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Thanh Hóa đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh và quyết định khởi tố bị can theo quy định của pháp luật. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc xử lý các trường hợp buôn bán hàng giả, đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.

Về thông tin thu hồi sản phẩm Dầu mù u Thái Dương, Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế, đã ra thông báo yêu cầu thu hồi, tiêu hủy 4 lô sản phẩm trên toàn quốc do không đạt tiêu chuẩn về thể tích và không rõ nguồn gốc xuất xứ. Cơ quan này cũng yêu cầu các Sở Y tế trên cả nước khẩn trương thông báo đến các cơ sở kinh doanh, sử dụng mỹ phẩm ngừng phân phối các lô vi phạm, thu hồi và tiêu hủy toàn bộ sản phẩm. Đồng thời, phối hợp cơ quan chức năng truy tìm nguồn gốc và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân liên quan.

Tại TP.HCM, tính đến ngày 30/6, đã có 31.462 cơ sở kinh doanh áp dụng hình thức hóa đơn điện tử, với tổng cộng 616 triệu hóa đơn được phát hành. Tổng thu ngân sách nhà nước 6 tháng đầu năm đạt 294.138 tỷ đồng, bằng 58,61% dự toán, tăng 9,58% so với cùng kỳ năm 2024. Việc áp dụng hóa đơn điện tử đã giúp tăng cường quản lý và thu ngân sách nhà nước, đồng thời giảm thiểu gian lận thuế.

Việc phát hiện kho thuốc tân dược giả tại Thanh Hoá và thu hồi sản phẩm Dầu mù u Thái Dương đã cho thấy sự quyết tâm của cơ quan chức năng trong việc bảo vệ sức khỏe và quyền lợi của người tiêu dùng. Đồng thời, việc áp dụng hóa đơn điện tử tại TP.HCM đã góp phần tăng cường quản lý và thu ngân sách nhà nước.

Người tiêu dùng cần cảnh giác và tỉnh táo khi mua sắm các sản phẩm thuốc tân dược, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần tiếp tục tăng cường kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp buôn bán hàng giả, đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.