Tình trạng “bắt cóc online” nhắm vào học sinh, sinh viên đang ngày càng gia tăng và gây ra nhiều lo ngại trong dư luận. Những kẻ xấu đang lợi dụng sự phát triển của công nghệ để thực hiện các hành vi lừa đảo tinh vi, khiến nạn nhân tự cách ly và thực hiện các hành động theo yêu cầu của chúng mà không cần tiếp cận trực tiếp.

Thực tế gần đây cho thấy, thanh thiếu niên đang trở thành mục tiêu dễ dàng của tội phạm mạng. Các chuyên gia cho rằng, đây là hệ quả của việc thế giới ảo dần lấn át thế giới thực. Tiến sĩ Đặng Vũ Cảnh Linh, phó viện trưởng Viện Đào tạo, Bồi dưỡng cán bộ và Nghiên cứu khoa học, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nhận định: “Thế giới ảo đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của thanh thiếu niên. Tuy nhiên, nếu không có kỹ năng sống và kiến thức cần thiết, các em sẽ dễ dàng trở thành nạn nhân của tội phạm mạng.”

Thủ đoạn của tội phạm mạng là khai thác sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI) kết hợp với kịch bản được dàn dựng công phu. Chúng nhắm vào những nhóm dễ tổn thương như người cao tuổi, phụ nữ và đặc biệt là trẻ em. Các đối tượng thường tiếp cận trẻ vị thành niên một cách có hệ thống, đánh vào những “lỗ hổng” trong nhận thức, sự thiếu kinh nghiệm sống, hiểu biết hạn chế về pháp luật và tâm lý chưa ổn định.

Để bảo vệ thế hệ trẻ, vai trò của gia đình được đặt lên hàng đầu. Cha mẹ cần dành thời gian trò chuyện, lắng nghe và thấu hiểu suy nghĩ của con để định hướng, chia sẻ và trang bị kỹ năng và kiến thức sống cần thiết. Việc giáo dục pháp luật và kỹ năng sống cho thanh thiếu niên cần được đẩy mạnh từ cả gia đình và nhà trường.

Cần tạo ra nhiều sân chơi, hoạt động xã hội lành mạnh, môi trường giao tiếp thực tế giúp các em hình thành nhân cách, phát triển toàn diện và biết cách bảo vệ bản thân trong thế giới số đầy biến động. Về mặt pháp luật, cần tăng cường chế tài xử phạt mạnh mẽ hơn để đủ sức răn đe, đầu tư xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại, kiểm soát hiệu quả các luồng thông tin trên mạng.

Mỗi người cần tự bảo vệ mình trước tội phạm mạng bằng cách giữ sự tỉnh táo khi giao tiếp trên môi trường mạng, đặc biệt với người lạ. Cần thường xuyên cập nhật thông tin thời sự, chính trị, pháp luật để nâng cao nhận thức, tránh trở thành nạn nhân của các chiêu trò lừa đảo. Thông qua việc nâng cao nhận thức và kỹ năng sống, chúng ta có thể giảm thiểu rủi ro và đảm bảo an toàn cho thanh thiếu niên trong thế giới số.

Nhìn chung, tình trạng “bắt cóc online” nhắm vào học sinh, sinh viên là một vấn đề nghiêm trọng và cần được giải quyết khẩn cấp. Bằng cách kết hợp giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng, chúng ta có thể tạo ra một môi trường an toàn và lành mạnh cho thế hệ trẻ phát triển.

Ngày 24/7, Công an phường Việt Hưng, Hà Nội, đã phối hợp thành công với Phòng Cảnh sát hình sự – Công an TP Hà Nội để ngăn chặn một vụ lừa đảo “bắt cóc online” và giải cứu một thanh niên 18 tuổi bị ép buộc gia đình chuyển tiền chuộc. Sự việc bắt đầu vào chiều ngày 23/7 khi cháu X., 18 tuổi, nhận được một cuộc gọi từ một người tự xưng là công an, thông báo rằng cháu có liên quan đến một vụ án rửa tiền.

Đối tượng sau đó yêu cầu cháu cài đặt phần mềm Zoom Workplace để thực hiện các “cuộc họp trực tuyến”. Cháu X. được yêu cầu cung cấp thông tin về tài sản của mình để phục vụ công tác điều tra. Khi biết cháu không có tiền, đối tượng đã hướng dẫn cháu giả vờ bị bắt cóc và yêu cầu tiền từ gia đình. Cháu X. được chỉ dẫn đến thuê phòng tại một khách sạn và không được nghe bất kỳ cuộc gọi nào khác ngoài những cuộc gọi phục vụ cho kế hoạch “điều tra”.

Đối tượng còn yêu cầu cháu gọi điện về nhà và yêu cầu gia đình chuyển khoản 300 triệu đồng để “chuộc người”. Nhận được trình báo từ gia đình, Công an phường Việt Hưng đã nhanh chóng phối hợp với Phòng Cảnh sát hình sự – Công an TP Hà Nội và các đơn vị chức năng vào cuộc xác minh. Đến khoảng 18h45 cùng ngày, lực lượng công an đã phát hiện cháu X. đang ở một mình trong khách sạn.

Sau khi được cán bộ công an giải thích, cháu mới nhận ra mình bị lừa đảo. Công an TP Hà Nội đã khuyến cáo người dân cần nâng cao tinh thần cảnh giác và chủ động tuyên truyền cho người thân, bạn bè về phương thức, thủ đoạn của loại tội phạm này. Cơ quan công an sẽ trực tiếp gửi giấy mời, giấy triệu tập hoặc thông qua công an địa phương khi làm việc với người dân, và tuyệt đối không yêu cầu người dân chuyển tiền qua điện thoại hoặc cài đặt phần mềm để “phục vụ điều tra”.

Nhà trường cần tăng cường tuyên truyền, cảnh báo các thủ đoạn lừa đảo cho học sinh, sinh viên nhằm nâng cao nhận thức và khả năng phòng, chống tội phạm. Học sinh, sinh viên và người trẻ cần trang bị kỹ năng nhận diện các chiêu trò lừa đảo tinh vi. Khi phát hiện những trường hợp có dấu hiệu lừa đảo tương tự, người dân cần nhanh chóng báo ngay cho cơ quan công an nơi gần nhất để được hỗ trợ và can thiệp kịp thời.

Qua sự việc này, cảnh sát Hà Nội muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cảnh giác trước những trò lừa đảo qua điện thoại và mạng internet. Quý vị có thể tham khảo thêm thông tin về cách phòng chống lừa đảo tại trang web của Công an Hà Nội để nâng cao kiến thức và bảo vệ bản thân cũng như người thân xung quanh.

Bộ Công an cũng đã có những khuyến cáo cụ thể về các phương thức thủ đoạn tội phạm lừa đảo và cách phòng chống. Quý vị có thể tìm hiểu kỹ hơn về những khuyến cáo này để sử dụng làm tài liệu tham khảo trong quá trình sử dụng các nền tảng trực tuyến và nhận diện các dấu hiệu lừa đảo.