Thời gian gần đây, nhiều vụ việc ‘bắt cóc online’ tinh vi đã xảy ra, đặt ra những câu hỏi lớn về sự kết nối trong gia đình và hiểm họa từ thế giới ảo. Những đối tượng giả danh công an hoặc cơ quan chức năng để lừa gạt, yêu cầu nạn nhân dàn dựng kịch bản bắt cóc, tống tiền. Điều này cho thấy thế giới mạng, nơi vốn được xem là không gian học tập, kết nối và giải trí, đang dần trở thành ‘vùng xám’ tiềm ẩn nhiều rủi ro khôn lường, đặc biệt với lứa tuổi trẻ vị thành niên.

Theo Báo cáo của Văn phòng Tổng Y sĩ Hoa Kỳ, năm 2023, có 95% thanh thiếu niên Mỹ từ 13-17 tuổi sử dụng mạng xã hội, trong đó hơn một phần ba dùng gần như liên tục. Tổ chức Common Sense Media của Mỹ cũng đưa ra số liệu năm 2025, khoảng 70% thanh thiếu niên Mỹ từng dùng AI (trí tuệ nhân tạo) để ‘trút bầu tâm sự’. Và hơn 30% nói rằng, họ chia sẻ chuyện nghiêm túc với AI còn hơn với người thật. Tại Việt Nam, báo cáo của UNICEF – Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc – năm 2022 chỉ ra, 82% trẻ từ 12-13 tuổi và 93% trẻ từ 14-15 tuổi dùng Internet hàng ngày. Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội cũng cảnh báo thanh thiếu niên Việt Nam hiện dùng mạng xã hội trung bình 5-7 giờ mỗi ngày.

Chuyên gia giáo dục, Phó Viện trưởng Viện Học tập suốt đời Tống Liên Anh chia sẻ, sự đứt gãy trong kết nối gia đình ở thời đại mạng bùng nổ như hiện nay không còn là chuyện hiếm. Để giải quyết vấn đề này, chuyên gia Tống Liên Anh đưa ra lời khuyên trong vấn đề giáo dục ở gia đình: ‘Đôi khi, một bữa cơm không có điện thoại, một buổi tối đi bộ cùng nhau, hay chỉ là cùng con xem lại một bộ phim cũ cũng đủ tạo nên kết nối. Tôi thường khuyên phụ huynh hãy học cách hỏi con về cảm xúc chứ đừng chỉ hỏi về điểm số hay thành tích. Một câu như ‘Hôm nay con có vui không?’, ‘Có điều gì làm con mệt không?’ tưởng đơn giản, nhưng lại có thể mở ra cánh cửa để cha mẹ bước vào thế giới tâm tư đầy bí mật và xáo trộn của trẻ một cách rất tự nhiên.

Chuyên gia giáo dục Tống Liên Anh cho rằng, thế giới mạng xã hội đang có sức hút lớn với trẻ. Trẻ sẵn sàng chia sẻ suy nghĩ với một người lạ trên mạng, chứ không phải bố mẹ. Mạng xã hội có nguy cơ tạo ra khoảng trống lớn giữa bố mẹ và con cái, đồng thời tạo ra chuỗi đứt gãy trong các mối quan hệ trong gia đình, khi các thành viên đều muốn dùng điện thoại, lướt mạng hơn là cùng nhau chuyện trò. Vì vậy, việc tạo kết nối trong gia đình và giám sát việc sử dụng mạng xã hội của trẻ đang trở thành một vấn đề cấp thiết đối với các gia đình và xã hội.

Cảnh báo thủ đoạn lừa đảo mới trong thời kỳ sáp nhập và triển khai chính quyền địa phương hai cấp

Trong bối cảnh việc sáp nhập và triển khai chính quyền địa phương hai cấp đang được thực hiện rộng rãi trên cả nước, nhiều đối tượng xấu đã lợi dụng tình hình này để thực hiện những thủ đoạn lừa đảo mới, tinh vi và ngày càng đa dạng. Một trong những thủ đoạn lừa đảo mới được ghi nhận gần đây là việc giả danh nhân viên điện lực để tiếp cận người dân.

Cụ thể, một số cá nhân đã giả mạo nhân viên điện lực, tiếp cận người dân và yêu cầu họ cập nhật mã số khách hàng với nhiều lý do khác nhau. Sau khi có thông tin cá nhân của người dân, những kẻ lừa đảo này đã gửi mã độc đến người dân, thậm chí còn đưa ra gợi ý về việc hoàn tiền điện bị chênh lệch giữa các tháng. Mục đích cuối cùng của những kẻ lừa đảo là chiếm đoạt tài sản của người dân.

Hành vi này không chỉ gây ra sự hoang mang, lo lắng cho người dân mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro về tài chính cho cộng đồng. Việc giả danh nhân viên điện lực để lừa đảo người dân đã trở thành một vấn đề đáng quan tâm và cần được giải quyết triệt để.

Trước những thủ đoạn lừa đảo ngày càng tinh vi, người dân cần nâng cao cảnh giác và có những biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Khi tiếp nhận bất kỳ yêu cầu nào từ người lạ, người dân cần kiểm tra kỹ lưỡng và xác minh thông tin trước khi thực hiện bất kỳ hành động nào. Đồng thời, cơ quan chức năng cũng cần tăng cường công tác tuyên truyền, cảnh báo người dân về những thủ đoạn lừa đảo mới để nâng cao nhận thức và giảm thiểu rủi ro.

Để cập nhật thông tin chính xác về các dịch vụ điện lực, người dân có thể truy cập vào trang web chính thức của Công ty Cổ phần Dịch vụ Điện lực Việt Nam hoặc liên hệ với các nhân viên điện lực tại địa phương. Bên cạnh đó, người dân cũng có thể theo dõi trang Facebook chính thức của Tập đoàn Điện lực Việt Nam để cập nhật những thông tin mới nhất về các dịch vụ điện lực và các cảnh báo về lừa đảo.

Trong thời đại số hóa hiện nay, trẻ em đang trở thành mục tiêu của những kẻ lừa đảo tinh vi. Những thủ thuật thao túng tâm lý được sử dụng để dẫn dắt trẻ vào bẫy lừa đảo ngày càng tăng. Để bảo vệ con cái một cách thực chất, phụ huynh cần thay đổi cách nhìn nhận và trang bị cho trẻ những kỹ năng cần thiết.

Phó giáo sư Phạm Mạnh Hà, chuyên gia ngành tâm lý học tại Khoa Khoa học và Công nghệ giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội, cảnh báo rằng không đứa trẻ nào an toàn tuyệt đối trước những thủ thuật thao túng tâm lý tinh vi. Những kẻ lừa đảo thường sử dụng kịch bản tinh vi, đánh trúng vào tâm lý yếu điểm của từng đối tượng.

Có 4 thủ thuật thao túng tâm lý phổ biến mà các đối tượng thường sử dụng: ‘Tội phạm hóa’, ‘Cô lập’, ‘Khẩn cấp’, và ‘Bình thường hóa’. Những thủ thuật này được thiết kế như một kịch bản hoàn chỉnh, nhằm làm trẻ mất phương hướng, hoảng loạn, và hoàn toàn phụ thuộc vào kẻ thao túng.

Để hiểu vì sao một đứa trẻ dễ bị dẫn dắt, cần xem xét tổng thể từ đặc điểm tâm lý, hoàn cảnh gia đình đến các mối quan hệ xung quanh. Trẻ ở độ tuổi phát triển chưa có khả năng đánh giá rủi ro hoàn chỉnh, dễ tin người, nhất là khi sợ bị người lớn la mắng. Những gia đình có xung đột thường xuyên, ly hôn, hoặc khoảng cách thế hệ lớn cũng khiến trẻ khó tìm được điểm tựa tâm lý an toàn.

Ngoài ra, các mối quan hệ qua mạng, với tốc độ phát triển nhanh và sự hiện diện ảo, lại mang đến cho trẻ cảm giác được lắng nghe và thấu hiểu – thứ mà trẻ không tìm được từ người thân.

Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý nếu trẻ có những biểu hiện như thay đổi hành vi đột ngột, lo lắng khi không dùng điện thoại, phụ thuộc quá mức vào một người bạn mới, học tập sa sút, hoặc hay nói dối, giấu diếm. Khi phát hiện những dấu hiệu này, điều quan trọng nhất là không trách phạt, không dò xét, mà cần lắng nghe với thái độ thấu hiểu.

Phụ huynh nên xây dựng kênh giao tiếp cởi mở, giúp con cảm thấy an toàn khi chia sẻ. Cần giáo dục con về quyền riêng tư cơ thể, cách nhận diện các chiêu trò thao túng, và kỹ năng nói ‘không’ với những yêu cầu bất thường. Thay vì cấm đoán, hãy đồng hành cùng con trong không gian mạng, cùng tìm hiểu các xu hướng, trò chuyện về những rủi ro một cách cởi mở.

Trong những trường hợp có dấu hiệu tâm lý kéo dài, cha mẹ nên chủ động tìm đến các chuyên gia tâm lý học đường hoặc chuyên gia giáo dục để được hỗ trợ kịp thời. Không phần mềm kiểm soát thiết bị nào có thể thay thế cho sự hiện diện thực chất của cha mẹ. Lá chắn mạnh nhất trước những kịch bản lừa đảo tinh vi không nằm ở công nghệ, mà nằm ở chính sự kết nối tình cảm, niềm tin và đồng hành của gia đình.

Một trường hợp lừa đảo tinh vi đã được phát hiện tại tỉnh Ninh Bình, khi một cô gái trẻ trở thành nạn nhân của đối tượng giả danh công an. Đối tượng này đã đe dọa cô gái có liên quan đến một vụ án và yêu cầu cô thực hiện các hành động để chứng minh tình trạng của mình.

Ngày 23/7, gia đình anh K., trú tại xã Thanh Lâm, tỉnh Ninh Bình, đã trình báo về việc con gái của họ, Đ.T.K.P. (SN 2007), bị các đối tượng lạ mặt gọi điện thông báo đang bị bắt cóc và yêu cầu gia đình chuyển 200 triệu đồng để chuộc người. Công an xã Thanh Lâm đã nhanh chóng triển khai các biện pháp nghiệp vụ để xác minh và làm rõ vụ việc.

Sau gần 9 tiếng truy tìm, lực lượng công an đã tìm thấy Đ.T.K.P. đang ở trong nhà nghỉ Thành Đạt tại phường Phù Vân, tỉnh Ninh Bình. Qua làm việc với P., cô gái này cho biết đã nhận cuộc gọi từ một người lạ tự xưng là công an, nói P. có liên quan đến một vụ án và yêu cầu P. phải chứng minh đang có 300 triệu đồng. Do không có tiền, đối tượng đã yêu cầu P. tìm nhà nghỉ kín đáo để làm việc và không được nói với ai.

Khi đang ở nhà nghỉ, đối tượng tiếp tục gọi video, đe dọa và bắt P. tự trói tay chân, chụp ảnh, gửi cho gia đình với nội dung ‘con bị bắt cóc’ và yêu cầu chuẩn bị tiền chuộc, nếu không sẽ giết P. Rất may, lực lượng công an đã tìm thấy P. và đưa cô về an toàn.

Qua vụ việc này, lực lượng công an khuyến cáo người dân cần cảnh giác trước thủ đoạn của các đối tượng lừa đảo giả danh công an, Viện kiểm sát, tòa án, gọi video qua các ứng dụng và vu cáo nạn nhân liên quan đến vụ án rửa tiền, ma túy… Người dân cần đề phòng và không nên tin vào các yêu cầu vô lý từ những người lạ mặt. Đồng thời, cơ quan chức năng cũng kêu gọi người dân tăng cường cảnh giác và không để bản thân trở thành nạn nhân của những vụ lừa đảo tương tự.

Hiện tại, vụ việc đang được cơ quan công an tiếp tục điều tra và làm rõ. Tuy nhiên, qua vụ việc này, người dân cần rút kinh nghiệm và nâng cao cảnh giác trước những thủ đoạn lừa đảo ngày càng tinh vi và phức tạp.

Gần đây, hàng loạt vụ việc liên quan đến hành vi bắt cóc ‘online’ và lừa đảo qua mạng nhắm vào trẻ vị thành niên đã được ghi nhận, gây ra sự hoang mang trong dư luận xã hội. Các chuyên gia giáo dục và tâm lý học đã đưa ra nhiều khuyến nghị nhằm tăng cường vai trò phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc trang bị kiến thức và kỹ năng tự bảo vệ cho học sinh.

Theo Tiến sĩ Vũ Thu Hương, một chuyên gia giáo dục và nguyên giảng viên tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, trẻ vị thành niên thường có tâm lý ham khám phá, tò mò với những điều mới mẻ, thích thử thách và khát khao được công nhận. Điều này khiến các em dễ bị cuốn vào những lời dẫn dụ đầy tính kích thích từ kẻ xấu. “Các em thiếu niên thường có xu hướng muốn khám phá thế giới xung quanh và có thể dễ dàng bị lừa đảo bởi những lời hứa hẹn hấp dẫn hoặc những trò chơi kích thích trên mạng”, Tiến sĩ Hương cho biết.

Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng Nguyễn Văn Duẩn, chuyên gia tại Phòng Tâm lý học đường của Trường Trung học cơ sở và Trung học phổ thông Lê Quý Đôn, cũng đồng tình với quan điểm trên. Ông cho rằng trẻ thiếu kỹ năng nhận diện và ứng phó với lừa đảo, đặc biệt là trong môi trường phi vật lý như không gian mạng, khiến nguy cơ bị tấn công ngày càng gia tăng. “Trẻ em và thanh thiếu niên hiện nay đang dành nhiều thời gian trên mạng internet, điều này làm tăng nguy cơ các em bị lừa đảo hoặc bắt cóc”, ông Duẩn nói.

Thầy Nguyễn Đức Phú, một giáo viên kỹ năng sống tại Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa, chỉ ra rằng khi cha mẹ quá bận rộn, ít trò chuyện hoặc thường xuyên áp đặt, các em sẽ cảm thấy cô đơn. “Thế giới ảo trở thành nơi để các em tìm kiếm sự chia sẻ. Kẻ xấu chỉ cần lợi dụng kẽ hở này, đóng vai một người bạn thấu hiểu, kiên nhẫn lắng nghe là có thể dần dần thao túng tâm lý và chiếm được lòng tin của các em”, thầy Phú cho biết.

Để bảo vệ trẻ, các chuyên gia khuyến nghị nhà trường và phụ huynh cần chủ động trang bị cho học sinh kỹ năng tự vệ thiết yếu trong thời đại số. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc tích hợp các buổi học về an toàn không gian mạng và kỹ năng nhận diện lừa đảo vào chương trình học cũng như các hoạt động ngoại khóa. Đồng thời, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục an toàn trên không gian mạng cho học sinh.

Việc giáo dục toàn diện về an toàn mạng và kỹ năng tự bảo vệ có thể giúp trẻ em và thanh thiếu niên nâng cao nhận thức và khả năng phòng tránh các rủi ro trên mạng internet. Thông qua các hoạt động giáo dục này, học sinh sẽ được trang bị những kiến thức và kỹ năng cần thiết để nhận diện và ứng phó với các hình thức lừa đảo và bắt cóc trên mạng.

Tóm lại, không có giải pháp đơn lẻ nào là hoàn hảo. Chúng ta chỉ có thể bảo vệ con trẻ khi cả gia đình và nhà trường cùng chung tay hành động một cách quyết liệt và thấu hiểu. Sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường sẽ giúp tạo ra một môi trường an toàn và bảo vệ cho trẻ em và thanh thiếu niên trong thời đại số.

Trong nỗ lực đẩy mạnh chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, việc triển khai các nền tảng số và cơ sở dữ liệu chuyên ngành đang được tích cực thực hiện. Tại một buổi làm việc gần đây, Sở Khoa học và Công nghệ đã trình bày báo cáo chi tiết về tiến độ triển khai các nền tảng số và cơ sở dữ liệu chuyên ngành sau quá trình hợp nhất.

Các sở, ngành cũng đã có dịp báo cáo về việc cung cấp dữ liệu liên quan đến Bộ chỉ số chỉ đạo, điều hành thuộc phạm vi trách nhiệm của từng ngành. Đồng thời, họ cũng cam kết thực hiện việc đưa dữ liệu lên Trung tâm Điều hành và Chỉ đạo (IOC) của tỉnh, nhằm tạo điều kiện cho việc quản lý và điều hành thông suốt.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh, ông Phạm Tấn Hòa, đã ghi nhận những nỗ lực đáng kể từ các sở, ngành trong việc triển khai các nền tảng số và cơ sở dữ liệu chuyên ngành. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc khẩn trương rà soát và thống nhất quy trình, dữ liệu để triển khai các hệ thống ứng dụng, nền tảng số và cơ sở dữ liệu chuyên ngành một cách tập trung và thống nhất.

Ông Hòa đặc biệt lưu ý về tầm quan trọng của việc nghiên cứu các văn bản và hệ thống của các bộ, ngành Trung ương. Điều này nhằm đảm bảo kết nối và chia sẻ dữ liệu một cách hiệu quả, đồng thời tránh trùng lặp trong quá trình triển khai. Ngoài ra, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong xây dựng hệ thống và cơ sở dữ liệu chuyên ngành cũng được ông Hòa nhấn mạnh. Công nghệ AI có thể hỗ trợ phân tích và cảnh báo kịp thời, giúp nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành.

Cuối cùng, ông Hòa yêu cầu các đơn vị cần tập trung góp ý và thống nhất Bộ chỉ số mới phục vụ chỉ đạo điều hành của tỉnh. Đồng thời, đảm bảo an toàn an ninh mạng là một yếu tố quan trọng cần được chú trọng trong quá trình triển khai các nền tảng số và cơ sở dữ liệu chuyên ngành.

Sử dụng Wi-Fi miễn phí tại các địa điểm công cộng như quán cà phê, sân bay hay khách sạn đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của nhiều người. Tuy nhiên, bên cạnh sự tiện lợi, việc sử dụng Wi-Fi công cộng cũng tiềm ẩn những rủi ro về bảo mật. Mặc dù không nguy hiểm như nhiều người tưởng tượng, nhưng vẫn có những kẽ hở mà người dùng cần phải biết để bảo vệ thông tin cá nhân của mình.

Thực tế là phần lớn các trang web và ứng dụng hiện nay đã được mã hóa bằng giao thức HTTPS (Hypertext Transfer Protocol Secure), giúp bảo vệ thông tin đăng nhập, tin nhắn và dữ liệu mua sắm trực tuyến của người dùng. Việc mã hóa này đảm bảo rằng dữ liệu được truyền tải một cách an toàn và không thể bị chặn hoặc chỉnh sửa bởi bên thứ ba. Tuy nhiên, vẫn có những rủi ro tồn tại, đặc biệt là khi người dùng truy cập vào các website không sử dụng mã hóa tốt hoặc các mạng Wi-Fi không an toàn.

Một trong những rủi ro lớn nhất khi sử dụng Wi-Fi công cộng là việc lộ thông tin DNS (Domain Name System), tức là dữ liệu về những trang web mà người dùng truy cập. Điều này có thể xảy ra khi người dùng kết nối vào một mạng Wi-Fi không an toàn hoặc không được mã hóa. Ngoài ra, một số website nhỏ hoặc cũ không sử dụng mã hóa tốt, tạo ra khoảng trống cho tin tặc khai thác và truy cập vào thông tin người dùng.

Rủi ro thật sự đến từ việc người dùng kết nối nhầm mạng Wi-Fi giả mạo. Hacker có thể tạo ra một mạng Wi-Fi giả có tên gần giống mạng chính thức để đánh lừa người dùng. Một khi kết nối, hacker có quyền kiểm soát mọi dữ liệu đi qua mạng đó, từ việc chèn trang đăng nhập giả để đánh cắp mật khẩu đến chiếm quyền các phiên đăng nhập đang mở. Đây là một trong những cách mà hacker thường sử dụng để lấy cắp thông tin cá nhân và dữ liệu quan trọng của người dùng.

Để sử dụng Wi-Fi công cộng an toàn hơn, người dùng cần thực hiện một số biện pháp phòng ngừa. Trước hết, người dùng cần xác minh mạng Wi-Fi trước khi kết nối bằng cách hỏi nhân viên quán cà phê hoặc khách sạn về tên chính xác của mạng. Ngoài ra, nên tắt tính năng tự động kết nối và chia sẻ file trên thiết bị để tránh bị kết nối tự động vào mạng Wi-Fi không an toàn.

Sử dụng VPN (mạng riêng ảo) cũng là một cách hiệu quả để bảo vệ thông tin cá nhân khi sử dụng Wi-Fi công cộng. VPN tạo ra một đường hầm mã hóa giữa thiết bị và trang web truy cập, giúp bảo vệ dữ liệu được truyền tải một cách an toàn. Người dùng cũng nên chỉ đăng nhập và nhập thông tin nhạy cảm trên các trang web có biểu tượng ổ khóa (HTTPS), đảm bảo rằng trang web đang sử dụng giao thức bảo mật an toàn.

Cuối cùng, người dùng cần cập nhật thiết bị thường xuyên để vá lỗ hổng bảo mật và tránh sử dụng Wi-Fi công cộng để giao dịch ngân hàng hoặc làm việc với dữ liệu quan trọng nếu không thật sự cần thiết. Bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa này, người dùng có thể giảm thiểu rủi ro và sử dụng Wi-Fi công cộng một cách an toàn hơn.

Cảnh báo về thủ đoạn lừa đảo ‘bắt cóc online’ nhắm vào học sinh, sinh viên

Thượng tá Đào Trung Hiếu, Tiến sĩ Tội phạm học, đã đưa ra cảnh báo về việc học sinh, sinh viên trở thành nạn nhân của các vụ lừa đảo ‘bắt cóc online’ với thủ đoạn ngày càng tinh vi. Theo ông Hiếu, tâm lý của học sinh, sinh viên là sợ quyền lực, nể danh tiếng và thiếu khả năng kiểm chứng thực tế. Khi đối mặt với một người xưng công an, các em dễ hoảng loạn và làm theo yêu cầu của kẻ xấu.

Từ khoảng một tháng trở lại đây, đã có nhiều vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản nhắm vào học sinh, sinh viên với thủ đoạn giả mạo cán bộ công an, đe dọa ‘con mồi’ để buộc phải chuyển tiền. Các đối tượng lừa đảo thường sử dụng kịch bản mồi dẫn như: ‘Em có liên quan đến một vụ án’, ‘Chúng tôi cần xác minh tài khoản của em có bị hacker lợi dụng hay không’, ‘Chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội’. Theo dõi các vụ việc cụ thể trên VietnamPlus.

Thượng tá Hiếu phân tích, khi một người xưng danh công an, nói giọng nghiêm nghị, dùng từ chuyên môn, đe dọa về ‘hồ sơ’, ‘đường dây rửa tiền’, ‘có lệnh triệu tập’… thì nạn nhân lập tức rơi vào trạng thái hoảng loạn. Cũng theo vị chuyên gia, các đối tượng thường dùng các thủ đoạn như yêu cầu nạn nhân tải ứng dụng, gửi ảnh CCCD, thậm chí bỏ nhà ra đi. Một số trường hợp, các đối tượng còn yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản của cơ quan để chứng minh vô tội.

Bên cạnh đó, Thượng tá Hiếu chỉ ra một số dấu hiệu nhận biết trẻ có thể đang bị kẻ xấu thao túng, như: sự thay đổi hành vi, cảm xúc và thói quen sử dụng thiết bị số; trẻ bắt đầu giấu diếm nội dung trò chuyện, đổi mật khẩu, lén lút nhắn tin về đêm… Ông Hiếu cũng kiến nghị các phụ huynh hãy đồng hành cùng con thay vì kiểm soát cứng nhắc, còn nhà trường hãy chủ động giáo dục kỹ năng sống số như một môn học bắt buộc. Trong khi đó, cơ quan chức năng cần xây dựng kênh tiếp nhận tố giác thân thiện, dễ tiếp cận với học sinh, sinh viên.

Lời khuyên cho phụ huynh và nhà trường

Luật sư Trần Tuấn Anh, Công ty luật Minh Bạch, cũng cho rằng, nhà trường và gia đình đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ học sinh, sinh viên khỏi những chiêu trò lừa đảo ngày càng tinh vi. Ông Tuấn Anh kiến nghị, gia đình cần dành thời gian quan tâm đến con cái nhiều hơn, không chỉ là kiểm soát thiết bị điện tử, mà quan trọng hơn là xây dựng sự tin tưởng, để khi có điều bất thường xảy ra, con cái sẵn sàng chia sẻ và hỏi ý kiến cha mẹ.

Từ góc độ của mình, luật sư Tuấn Anh cũng đề xuất các nhà trường cần trang bị kiến thức chuyên môn, cần lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng nhận diện và phòng tránh lừa đảo công nghệ cao vào trong các buổi sinh hoạt, tiết học. Qua đó, giúp học sinh, sinh viên có thể nhận biết và phòng tránh các thủ đoạn lừa đảo tinh vi.

Công an thành phố Hồ Chí Minh gần đây đã triệt phá nhiều vụ ‘bắt cóc online’ – một hình thức tội phạm mới và tinh vi. Nạn nhân bị các đối tượng xấu chi phối qua điện thoại và mạng internet mà không cần gặp mặt trực tiếp, dẫn đến tự cô lập và bị tống tiền. Xu hướng tội phạm này đang có tính chất tinh vi và nguy hiểm, đòi hỏi sự cảnh giác cao độ từ cộng đồng.

Thủ đoạn tinh vi của ‘bắt cóc online’

Ngày 24-7, một nam sinh viên ở phường Diên Hồng, quận 10, TP.HCM, nhận cuộc gọi từ người tự xưng là shipper. Ngay sau đó, đối tượng khác liên lạc qua Zalo, hù dọa nam sinh này liên quan đến việc buôn ma túy và rửa tiền, khiến em hoảng sợ nghe theo lời chúng. ‘Từ cuộc gọi video call gặp anh đội trưởng thì em được yêu cầu chuyển qua Zoom, và trong Zoom có 3 người gồm em và một anh được giới thiệu là bên công an, một anh bên viện kiểm sát khiến em càng tin những gì họ nói’, nam sinh kể lại.

Từ đó, chúng bắt nạn nhân chuyển tiền, sau đó điều khiển em từ phường Diên Hồng đi nhiều nơi, rồi đến nhà nghỉ thuộc xã Củ Chi. Tại đây, chúng lừa lấy tài khoản mạng xã hội và số điện thoại người thân để tống tiền 150 triệu đồng.

Với thủ đoạn tương tự, ngày 25-7, nữ sinh viên từ Khánh Hòa cũng bị đối tượng giả danh công an cáo buộc liên quan rửa tiền, yêu cầu chuyển 150 triệu đồng để ‘chứng minh vô tội’. Các đối tượng điều nạn nhân đến khách sạn ở phường Hòa Hưng, buộc tự nhốt trong phòng.

‘Con tham gia cuộc gọi video call rồi một lát sau mấy chú đó nói cần kiểm tra cơ thể, nói con phải cởi hết đồ ra, hình như là có quay lại, vẫn là ở trong cuộc họp ở trong Zoom đó. Rồi sau đó mấy chú lấy video đó dọa bắt mẹ con gửi thêm tiền’, nữ sinh kể lại.

Giải cứu kịp thời

Vào tối 25-7, bà T. đến Công an phường Hòa Hưng trình báo về việc con gái là em Q. (sinh năm 2007) bị mất liên lạc, có dấu hiệu bị khống chế. Trước đó vài giờ, em Q. đang uống nước tại quán cà phê trên đường Hòa Hưng thì nhận điện thoại từ người lạ. Nghe xong, Q. đi đâu không rõ, sau đó mất liên lạc.

Một người liên lạc với bà T. bằng tài khoản Zalo của Q., cho biết đã bắt cóc con bà, chuẩn bị đưa qua Campuchia, yêu cầu chuyển tiền chuộc. Quá hoảng sợ, bà T. chuyển 17 triệu đồng vào tài khoản ngân hàng của Q. Tiếp đó bà liên tiếp nhận cuộc gọi từ nhiều người lạ yêu cầu tiếp tục chuyển tiền, nên đến công an trình báo.

Theo Đội hình sự đặc nhiệm (Đội 2), Phòng cảnh sát hình sự, Công an thành phố Hồ Chí Minh, đến 19h cùng ngày, lực lượng chức năng đã phát hiện em Q. đang ở một mình trong khách sạn trên đường Trần Văn Đang.

Làm việc với công an, nữ sinh cho biết nhận điện thoại từ người tự xưng là công an, nói thông tin cá nhân của Q. bị lộ, có người sử dụng để tạo tài khoản rửa tiền. Để chứng minh mình không liên quan tội phạm, Q. phải chuyển 150 triệu đồng. Do quá sợ hãi, Q. đã chuyển trước 10 triệu đồng. Đối tượng yêu cầu Q. phải giữ bí mật với mọi người, kể cả cha mẹ, phải di chuyển nhiều nơi, thuê khách sạn ở một mình.

Trung tá Nguyễn Hoàng Lâm, trưởng Công an phường Diên Hồng, cho biết: ‘Sau khi các vụ việc xảy ra, chúng tôi tổ chức tuyên truyền cho khu phố và các hệ thống chính trị trên địa bàn. Chính bản thân tôi cũng yêu cầu các trưởng khu phố, hệ thống chính trị cần tuyên truyền đây là thủ đoạn mới nhất của tội phạm’.

Cơ quan công an khuyến cáo học sinh, sinh viên cần thường xuyên cập nhật thông tin về các loại tội phạm trực tuyến, đồng thời nhà trường, gia đình phải quan tâm, hướng dẫn để các em có giải pháp đúng đắn khi gặp sự cố.

Dấu hiệu nhận biết của dạng thức lừa đảo ‘bắt cóc online’

Một thủ đoạn lừa đảo tinh vi đang gia tăng gần đây là gọi điện giả danh cơ quan chức năng để ‘bắt cóc online’ tinh thần nạn nhân. Các đối tượng thường tự xưng là công an, viện kiểm sát hoặc tòa án, thông báo rằng người nghe liên quan đến các vụ án ma túy, rửa tiền.

Tiếp theo đó, chúng yêu cầu chuyển tiền để ‘chứng minh vô tội’ và đe dọa sẽ bắt giữ bí mật, không được thông báo cho gia đình hay người thân.

Thiếu tá Châu Thị Kim Ngọc, Phòng cảnh sát hình sự Công an TP.HCM, khuyến cáo: ‘Các em không làm gì sai thì không có gì phải sợ. Cơ quan công an không làm việc qua điện thoại, không yêu cầu chuyển khoản, không gửi lệnh bắt qua điện thoại. Hãy bình tĩnh, xử lý tự tin và báo ngay cho cơ quan công an gần nhất’.

Công an thành phố Hồ Chí Minh gần đây đã phát hiện và giải cứu nhiều trường hợp lừa đảo trực tuyến dạng “bắt cóc online” nhắm vào học sinh và sinh viên. Mặc dù nhiều nạn nhân có kiến thức về công nghệ, họ vẫn trở thành mục tiêu của những kẻ lừa đảo do thiếu kỹ năng nhận diện chiêu trò.

Mới đây, trường hợp của sinh viên L.T.K.Y (sinh năm 2004, ngụ phường Bảy Hiền, thành phố Hồ Chí Minh) là một ví dụ điển hình. Y nhận được cuộc gọi từ một người tự xưng là nhân viên giao hàng của Shopee, yêu cầu kết bạn trên ứng dụng Zalo. Sau đó, một người mặc đồ công an gọi video qua Zalo, nói rằng Y liên quan đến một đường dây ma túy và rửa tiền. Người này yêu cầu Y cài đặt phần mềm “Zoom Workplace” và đăng nhập bằng mã riêng để “làm việc nội bộ”. Trong quá trình “làm việc”, các đối tượng biết rằng Y muốn đi du học Mỹ và yêu cầu Y chuyển hơn 800 triệu đồng vào tài khoản ngân hàng mà chúng chỉ định để “chứng minh tài chính”.

Các đối tượng lừa đảo thường tiếp cận nạn nhân thông qua tin nhắn, cuộc gọi hoặc video call. Chúng thường giả danh là cán bộ công an và nói rằng đang xử lý một vụ án liên quan đến nạn nhân, chẳng hạn như rửa tiền, buôn bán ma túy, hoặc gian lận tài chính. Qua đó, chúng cố gắng tạo ra sự hoang mang và sợ hãi trong tâm lý của người bị hại. Khi nạn nhân bắt đầu lo sợ, chúng yêu cầu người đó “hợp tác điều tra” bằng cách rời khỏi nơi ở và đến thuê một phòng khách sạn hoặc nhà nghỉ, ở yên một chỗ.

Thượng tá Lê Duy Sâm, Phó Trưởng phòng Cảnh sát hình sự Công an thành phố Hồ Chí Minh, đã đưa ra cảnh báo rằng học sinh, sinh viên và người trẻ cần trang bị kỹ năng nhận diện chiêu trò lừa đảo và nâng cao cảnh giác trước mọi yêu cầu bất thường qua mạng. Ông nhấn mạnh rằng không nên để “màn hình điện thoại” trở thành công cụ dẫn dắt cuộc đời rơi vào tay kẻ xấu.

Công an thành phố Hồ Chí Minh đã giải cứu nhiều nạn nhân trong các vụ lừa đảo “bắt cóc online” và cảnh báo người dân cần cẩn thận khi nhận được các cuộc gọi hoặc tin nhắn lạ. Bất kỳ cuộc gọi nào mạo danh cán bộ công an, viện kiểm sát, yêu cầu cài phần mềm, chuyển tiền hoặc thuê khách sạn đều là lừa đảo. Công an thành phố Hồ Chí Minh kêu gọi người dân nâng cao cảnh giác và không trở thành nạn nhân của những kẻ lừa đảo.

Để phòng tránh, người dân cần cảnh giác khi nhận được các cuộc gọi hoặc tin nhắn từ những người lạ, đặc biệt là khi họ yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân hoặc thực hiện các giao dịch tài chính. Nếu nghi ngờ, người dân nên liên hệ với cơ quan chức năng để được hỗ trợ và tư vấn.