Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã phát hiện ra một “mật mã” địa chất ẩn sâu trong mỏ đất hiếm lớn nhất thế giới, nằm tại khu vực Bạch Vân Ngao Bác, thuộc khu tự trị Nội Mông Cổ. Với trữ lượng chiếm gần 40% toàn cầu, mỏ đất hiếm này không chỉ là một phát hiện đáng kinh ngạc mà còn có tiềm năng thay đổi cách tiếp cận tài nguyên chiến lược trong thế kỷ 21. Đất hiếm, được mệnh danh là “vàng công nghiệp” và “vàng chiến lược” của thời đại mới, đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất pin xe điện, tuabin gió, chip bán dẫn và các hệ thống vũ khí tối tân.
Mỏ đất hiếm Bạch Vân Ngao Bác, với diện tích rộng lớn và trữ lượng phong phú, đã trở thành tâm điểm của ngành công nghiệp khai thác đất hiếm. Câu chuyện về mỏ đất hiếm này bắt đầu từ năm 1927, khi một giảng viên trẻ của Đại học Bắc Kinh, Đinh Đạo Hành, đã phát hiện ra một dãy núi đá màu đen ánh kim trên thảo nguyên rộng lớn. Giáo sư Hà Tác Lâm, chuyên gia thạch học của Đại học Bắc Kinh, đã xác định các mẫu đá tại đây chứa hàm lượng đất hiếm cực cao. Kể từ đó, Trung Quốc đã đầu tư mạnh mẽ vào hệ sinh thái khai thác, tinh luyện và ứng dụng đất hiếm, giúp đất nước trở thành nhà sản xuất và cung cấp đất hiếm hàng đầu thế giới.
Một nghiên cứu mới, công bố trên tạp chí Science Advances, đã đưa ra một phát hiện quan trọng. Phần lớn tài nguyên đất hiếm ở Bạch Vân Ngao Bác không hình thành cách đây 1,3 tỷ năm như giả định lâu nay, mà thực tế đến từ một đợt hoạt động magma cách đây chỉ 430 triệu năm. Phát hiện này mở ra một hướng thăm dò mới cho ngành công nghiệp đất hiếm toàn cầu và có thể giúp các quốc gia khác tìm kiếm các mỏ đất hiếm quy mô lớn. Tuy nhiên, rào cản lớn nhất mà ngành công nghiệp đất hiếm đang đối mặt là công nghệ tách chiết, vốn là bí quyết mà chỉ Trung Quốc làm chủ trên quy mô công nghiệp.
Việc Bắc Kinh nắm quyền kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới khiến nhiều nước phát triển phải tái cơ cấu chuỗi cung ứng, tìm nguồn thay thế và đầu tư khai thác trong nước. Đất hiếm không còn là vấn đề kỹ thuật mà đã trở thành lợi ích chiến lược sống còn trong bối cảnh xung đột thương mại, cạnh tranh công nghệ và cuộc đua năng lượng xanh đang leo thang. Trong bối cảnh đó, việc tìm hiểu và khai thác đất hiếm một cách bền vững và có trách nhiệm đã trở thành nhiệm vụ quan trọng đối với các quốc gia trên thế giới.
Hiện tại, việc Trung Quốc kiểm soát phần lớn đất hiếm thế giới đang tạo ra những thách thức và cơ hội cho các quốc gia khác. Việc phát triển công nghệ tách chiết đất hiếm và tìm kiếm nguồn cung ứng thay thế đang là ưu tiên hàng đầu của nhiều quốc gia. Bên cạnh đó, việc bảo vệ môi trường và đảm bảo khai thác đất hiếm một cách bền vững cũng là một thách thức không nhỏ. Các quốc gia trên thế giới đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để đảm bảo an ninh cung ứng đất hiếm và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.