Nhật Bản đang trải qua một quá trình tái cấu trúc kiến trúc an ninh của mình thông qua việc tăng cường hợp tác quốc tế về công nghệ quốc phòng và mức tăng chi tiêu quốc phòng chưa từng có. Quá trình này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Tokyo đang tích cực tận dụng hợp tác quốc tế để tăng cường năng lực răn đe và khẳng định vai trò của mình trong việc duy trì ổn định khu vực thông qua công nghệ cao.
Nhật Bản dự kiến sẽ dành khoảng 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cho quốc phòng vào năm 2025, tương đương khoảng 55 tỷ đô la Mỹ. Mức tăng 9,4% so với năm trước cho thấy sự cam kết mạnh mẽ của Tokyo trong việc nâng cao năng lực quốc phòng. Quỹ này sẽ được sử dụng để mua sắm các thiết bị quân sự tiên tiến, bao gồm 400 tên lửa Tomahawk do Hoa Kỳ sản xuất và tên lửa đối hạm Lớp 12 được nâng cấp. Việc hiện đại hóa quân đội Nhật Bản đang tập trung vào việc phát triển và trang bị các công nghệ tiên tiến.
Hai tàu ASEV (Advanced Standard型 防空護衛艦) đang được đóng bởi Mitsubishi Heavy Industries và Japan Marine United là một phần quan trọng của quá trình hiện đại hóa này. Các ‘siêu tàu khu trục’ này được thiết kế để phòng thủ tên lửa đạn đạo, với radar theo dõi tầm xa, tên lửa SM-6 và 128 ống phóng thẳng đứng. Hệ thống radar tiên tiến sẽ cho phép các tàu ASEV đánh chặn đồng thời nhiều tên lửa đạn đạo, bao gồm cả các mối đe dọa siêu thanh, thể hiện sự tiến bộ đáng kể trong khả năng răn đe của Nhật Bản.
Ông Cyril Tregub, chuyên gia chính sách của tổ chức nghiên cứu Friends of Europe có trụ sở tại Brussels (Bỉ), cho rằng Nhật Bản hiểu rằng khả năng răn đe hiện đại đòi hỏi lợi thế về công nghệ. Chiến lược quốc gia của Nhật Bản tập trung vào việc tăng cường năng lực tấn công tầm xa và phòng không, phát triển nhiều hệ thống không người lái hơn, và tích hợp các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo vào quân đội.
Những năng lực này, bao gồm cả công nghệ lưỡng dụng, đã được thể hiện tại Triển lãm Quốc phòng lớn nhất Nhật Bản — DSEI Japan 2025. Thủ tướng Nhật Bản, ông Shigeru Ishiba, nhấn mạnh sự cần thiết phải hợp tác sâu rộng hơn nhằm tăng cường khả năng răn đe không chỉ cho Nhật Bản mà còn cho các đồng minh và đối tác. Sự kiện này là một minh chứng cho cam kết của Tokyo trong việc tìm kiếm hợp tác quốc tế để đảm bảo an ninh khu vực.
Nhật Bản đang đẩy mạnh hợp tác quốc phòng với các quốc gia khác thông qua nhiều chương trình và thỏa thuận. Vào tháng 12 năm 2023, Nhật Bản đã khởi động Chương trình Máy bay Chiến đấu Toàn cầu (GCAP) cùng với Ý và Vương quốc Anh để phát triển máy bay chiến đấu thế hệ thứ sáu vào năm 2035. đồng thời, London và Tokyo cũng đang phối hợp tổ chức các cuộc tập trận hải quân chung trong chuyến thăm sắp tới của tàu sân bay HMS Prince of Wales thuộc Hải quân Hoàng gia Anh tới Nhật Bản.
Nhật Bản và Liên minh châu Âu cũng đã ký kết thỏa thuận hợp tác an ninh và quốc phòng vào tháng 11 năm 2024, tập trung vào các cuộc tập trận hải quân, khả năng phục hồi trên không gian mạng và tình báo dựa trên không gian. Ông Tregub nhận định rằng những sáng kiến như vậy của Nhật Bản không chỉ mang tính biểu tượng mà còn làm sâu sắc thêm hợp tác trong các miền trọng yếu như an ninh hàng hải, không gian vũ trụ, an ninh mạng và chống lại các mối đe dọa hỗn hợp.
Vai trò ngày càng thay đổi của Nhật Bản diễn ra trong bối cảnh các mối đe dọa khu vực ngày càng phức tạp, bao gồm sự quyết đoán của Trung Quốc ở Biển Hoa Đông và Biển Đông, các chương trình tên lửa và hạt nhân bất hợp pháp của Bắc Triều Tiên, cũng như mối quan hệ quân sự ngày càng gia tăng giữa Trung Quốc và Nga. Qua việc tăng cường hợp tác quốc tế và nâng cao năng lực quốc phòng, Nhật Bản đang thể hiện cam kết của mình trong việc duy trì ổn định và đảm bảo an ninh cho khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.