Trí tuệ nhân tạo (AI) đang ngày càng hiện diện trong mọi lĩnh vực của thị trường lao động, và đã đến lúc chúng ta phải nhìn nhận lại cách thức hoạt động của các công việc cấp đầu vào (entry-level). Những công việc này thường yêu cầu ít hoặc không cần kinh nghiệm và được xem là bước khởi đầu để người trẻ tích lũy kinh nghiệm và hình thành tư duy nghề nghiệp. Tuy nhiên, với sự phát triển của AI, các công việc này đang bị ảnh hưởng rõ rệt.
Ông Fawad Bajwa, chuyên gia từ Công ty tư vấn nhân sự cấp cao Russell Reynolds Associates, cho rằng AI đang thay đổi cách thực hiện các công việc cấp đầu vào. Thay vì thực hiện các nhiệm vụ lặp lại, đơn điệu, người mới đi làm giờ đây cần tập trung vào việc chọn lọc đầu ra do AI tạo ra và đưa ra đánh giá cuối cùng. Điều này yêu cầu người trẻ phải có kỹ năng phân tích và tư duy phản biện để có thể đánh giá và xử lý thông tin do AI cung cấp.
Một ví dụ điển hình về việc AI đang thay đổi cách thức hoạt động của các công việc cấp đầu vào là trong lĩnh vực marketing. Nhân viên trẻ hiện nay sử dụng AI để soạn nháp các tài liệu quảng bá, giúp giảm thiểu thời gian và công sức cần thiết để tạo ra nội dung chất lượng cao. Tương tự, trong lĩnh vực phân tích dữ liệu, AI hỗ trợ chuẩn bị dữ liệu để con người xử lý sâu hơn, giúp tăng hiệu suất và độ chính xác của quá trình phân tích.
Ông Zanele Munyikwa, chuyên gia kinh tế tại Revelio Labs, cho rằng AI đang thúc đẩy một ‘cuộc chuyển đổi nghề nghiệp’ ở nhóm công việc đầu vào. Các nhiệm vụ do nhân sự trẻ đảm nhận đang chuyển dần sang những phần việc ít bị AI can thiệp hơn. Điều này có nghĩa là người trẻ cần phải thích nghi với những yêu cầu mới của thị trường lao động và phát triển kỹ năng phù hợp với xu hướng phát triển của AI.
Tuy nhiên, AI chưa xóa sổ hoàn toàn nhóm công việc đầu vào. Tác động của nó đang khiến các doanh nghiệp phải cân nhắc lại cách tuyển dụng và đào tạo người trẻ. Nếu không còn các nhiệm vụ cơ bản để bắt đầu, người trẻ sẽ thiếu cơ hội học hỏi, tích lũy kinh nghiệm thực tế và hình thành sự tự tin nghề nghiệp. Do đó, các doanh nghiệp cần phải tìm ra cách thức mới để giúp người trẻ phát triển kỹ năng và kinh nghiệm cần thiết.
Một khảo sát của Russell Reynolds Associates cho thấy 54% lãnh đạo doanh nghiệp lo ngại việc phụ thuộc vào AI sẽ làm xói mòn tư duy phản biện của nhân sự trẻ. Khoảng 25% quan ngại AI có thể làm giảm chất lượng sản phẩm và quy trình nội bộ. Những lo ngại này cho thấy các doanh nghiệp cần phải cân nhắc kỹ lưỡng về cách thức triển khai AI trong hoạt động kinh doanh.
Về vấn đề công việc nào dễ bị thay thế bởi AI, phân tích của Revelio Labs cho thấy những vị trí dễ bị AI thay thế nhất là các nghề mang tính kỹ thuật cao như kỹ sư dữ liệu, quản trị cơ sở dữ liệu, chuyên viên an ninh mạng, kiểm toán viên… Trong khi đó, các công việc đòi hỏi sự tương tác trực tiếp như dịch vụ lưu trú, sản xuất thủ công hay chăm sóc khách hàng vẫn có nhu cầu cao và ít bị ảnh hưởng.
Để thích nghi với sự thay đổi này, các doanh nghiệp cần nghĩ đến những ‘đường băng’ mới để người trẻ có thể học nghề và phát triển. Các mô hình học việc, các khóa huấn luyện có hỗ trợ AI hoặc chương trình đào tạo tích hợp công nghệ sẽ đóng vai trò quan trọng. Người trẻ cần chuẩn bị hành trang mới để bước vào thị trường lao động, bao gồm không chỉ kiến thức chuyên môn mà còn kỹ năng sử dụng công cụ AI, phát triển tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề, và khả năng thích ứng nhanh.
AI không giành mất cơ hội nghề nghiệp của người trẻ, nhưng nó đang định nghĩa lại ‘cơ hội’ đó theo cách hoàn toàn khác. Người thành công trong thời đại này là người biết tận dụng công nghệ như một bàn đạp để học hỏi, thích nghi và phát triển bền vững. Tóm lại, việc thích nghi với sự thay đổi của thị trường lao động do AI mang lại là chìa khóa để người trẻ thành công trong tương lai.