DNTH: Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng và lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến công tác tuyên truyền đối ngoại. Đồng chí chỉ đạo sát sao công việc này và trực tiếp triển khai các hoạt động. hoạt động tuyên truyền đối ngoại, góp phần quan trọng vào thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Thực tiễn hoạt động và những quan điểm chỉ đạo về tuyên truyền đối ngoại của Người có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc. Bài viết làm rõ một số nội dung, đối tượng và phương pháp tuyên truyền đối ngoại theo tư tưởng Hồ Chí Minh
Tư tưởng Hồ Chí Minh về tuyên truyền đối ngoại là sự kế thừa, phát huy truyền thống ngoại giao của dân tộc và sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin vào điều kiện thực tiễn Việt Nam cùng với kinh nghiệm thực tiễn. của Hồ Chí Minh. Tư tưởng Hồ Chí Minh về tuyên truyền đối ngoại thể hiện ở những nội dung cơ bản sau:
1. Nội dung tuyên truyền bám sát mục tiêu, nhiệm vụ cách mạng
Trong quá trình tìm đường cứu nước và hoạt động trong phong trào cộng sản quốc tế, Hồ Chí Minh đã đi thăm nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Người lao động mưu sinh, tự học tập, nghiên cứu, hoạt động cách mạng và tìm ra con đường cách mạng đúng đắn, phù hợp cho dân tộc – con đường cách mạng vô sản năm 1920. Trong quá trình hoạt động của mình. Trong quá trình hoạt động cách mạng, Người luôn tận dụng mọi cơ hội để tuyên truyền con đường cách mạng vô sản tới bạn bè quốc tế, nhất là các nước thuộc địa, phụ thuộc cùng cảnh ngộ và nhân dân tiến bộ trên thế giới. để họ hiểu rõ hơn và ủng hộ sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc của Việt Nam.
Trong tác phẩm Bản án chế độ thực dân Pháp (1925), Nguyễn Ái Quốc đã lên án tội ác của đế quốc Pháp đối với nhân dân Việt Nam cũng như các nước thuộc địa của Pháp, đồng thời ra sức tuyên truyền kêu gọi giai cấp vô sản trong chính quốc phải đoàn kết, ủng hộ cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp vô sản và nhân dân các nước thuộc địa, thức tỉnh họ đứng lên giành độc lập dân tộc theo con đường Cách mạng Tháng Mười Nga. đồng thời thuyết phục nhân dân tiến bộ Pháp đồng tình, ủng hộ cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do của nhân dân Việt Nam. Người nhấn mạnh: Muốn cách mạng thắng lợi, “Đảng phải tuyên truyền chủ nghĩa xã hội ở tất cả các nước thuộc địa” (1) và kêu gọi những người cộng sản trẻ tuổi của Pháp “hãy kết nạp những đảng viên nhất định nhập ngũ”. quân thuộc địa để tuyên truyền dân vận trong dân bản xứ” (2) .
Hồ Chí Minh còn nhấn mạnh: Cần phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền đối ngoại vì giai cấp tư sản “tuyên truyền rất ráo riết. Bằng diễn văn, phim ảnh, báo chí, triển lãm và mọi phương thức khác, nó gieo rắc cho nhân dân các nước tâm thế thực dân, bày ra trước mặt chúng. cuộc sống sung túc, vinh hoa phú quý đang chờ đợi họ ở các nước thuộc địa” (3) .
Ông chỉ ra một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự thất bại của Hiệp hội chống xâm lược quốc tế là: “Thiếu công tác tuyên truyền đối ngoại: Thứ nhất, vì mới thành lập nên phải hoàn toàn giữ bí mật; thứ hai là thiếu tài ngoại giao; thứ ba là lần đầu tiên đi công tác ngoại giao, cử ba người, giữa đường hai người chết, người còn lại được Trung Quốc chăm sóc rất cẩn thận, nhưng đã một năm rưỡi rồi mà vẫn chưa thấy. trở về” (4) . Vì vậy, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Người luôn quan tâm đến công tác tuyên truyền đối ngoại để các nước hiểu rõ hơn về sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam.
Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đất nước Việt Nam vẫn đứng trước muôn vàn khó khăn, thách thức, lâm vào tình thế “ngàn cân treo sợi tóc”. Trước tình hình đó, Hồ Chí Minh chủ trương đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền đối ngoại nhằm làm cho các nước trên thế giới hiểu rõ hơn về tình hình nước ta, từ đó kêu gọi sự ủng hộ của các nước trên thế giới. với cách mạng Việt Nam. Thay mặt Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Hồ Chí Minh tuyên bố: “Thái độ của Việt Nam đối với các nước châu Á là thái độ anh em, đối với cường quốc năm châu là thái độ thân thiện” (5) . ) và mong muốn “kết bạn với tất cả các nền dân chủ và không thù hằn với bất kỳ ai” (6) .
Để tranh thủ sự ủng hộ của nhân dân Pháp, trong “Thư gửi thanh niên Pháp” (10-1953), Hồ Chí Minh nêu rõ: “Thực dân Pháp và bọn can thiệp Mỹ mới chịu trách nhiệm về việc này. chiến tranh đã gây biết bao đau thương tang tóc cho nhân dân Pháp cũng như nhân dân Việt Nam.Vì vậy các bạn và chúng ta hãy cùng nhau đoàn kết chiến đấu kiên quyết đánh bại kẻ thù chung của chúng ta.Có như vậy chúng ta mới thực hiện được mục tiêu của mình. mục tiêu chung là hợp tác hữu nghị với nhau trên cơ sở độc lập, tự do và hòa bình, vì lợi ích chân chính của hai nước chúng ta . ) .
Ngày 26-11-1953, khi trả lời một nhà báo Thụy Điển, Hồ Chí Minh tiếp tục khẳng định: “Cuộc chiến tranh ở Việt Nam là do chính phủ Pháp gây ra, nhân dân Việt Nam phải cầm vũ khí chiến đấu bảy tám năm anh dũng chống lại kẻ xâm lược chính. bảo vệ độc lập, tự do để được sống trong hòa bình, hiện nay nếu thực dân Pháp còn tiếp tục chiến tranh xâm lược thì nhân dân Việt Nam quyết tâm tiếp tục cuộc kháng chiến yêu nước đến thắng lợi cuối cùng” (8) .
Hồ Chí Minh ra sức tuyên truyền cho bạn bè quốc tế hiểu rõ tính chính nghĩa của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. phải đứng lên chống thực dân Pháp xâm lược và sẵn sàng thỏa thuận với Pháp để nhanh chóng kết thúc chiến tranh ở Việt Nam. Bởi vì “nếu Chính phủ Pháp, rút ra bài học chiến tranh trong những năm gần đây, muốn đình chiến ở Việt Nam bằng thương lượng và giải quyết vấn đề Việt Nam một cách hòa bình, thì nhân dân và Chính phủ Việt Nam dân chủ cộng hòa sẵn sàng chấp nhận nguyện vọng đó” (9) trên cơ sở tôn trọng nền độc lập thực sự của nước Việt Nam.
Kiên trì tận dụng mọi diễn đàn để tuyên truyền đối ngoại, Hồ Chí Minh và cách mạng Việt Nam từng bước phá thế bao vây ngoại giao, tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của nhân dân yêu chuộng hòa bình và dư luận tiến bộ. các bộ trên thế giới vì cuộc kháng chiến chính nghĩa của nhân dân Việt Nam.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954 – 1975), công tác tuyên truyền đối ngoại tiếp tục được đẩy mạnh nhằm tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ của quốc tế cho công cuộc xây dựng miền Bắc và đấu tranh chống Mỹ cứu nước. cách mạng miền Nam, thống nhất đất nước.
2. Cần hiểu rõ đối tượng và có phương pháp tuyên truyền phù hợp
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở: “Người tuyên truyền không điều tra, không phân tích, không nghiên cứu, không hiểu quần chúng, chỉ nói những gì mình thấy, mình muốn viết gì thì chắc. .không đạt” (10) .Vì vậy, người làm công tác tuyên truyền phải nghiên cứu, nắm chắc đặc điểm của từng đối tượng và phân loại chúng, từ đó xác định phương pháp tuyên truyền phù hợp.Theo Hồ Chí Minh, các nhóm đối tượng cần tuyên truyền bao gồm:
Một là, Đảng, Chính phủ và nhân dân các nước xã hội chủ nghĩa. Tại Đại hội lần thứ 18 của Đảng Xã hội Pháp, Hồ Chí Minh khẳng định: “Đảng phải tuyên truyền chủ nghĩa xã hội ở tất cả các nước thuộc địa. (…) Được tin thành lập đoàn nghiên cứu thường trực Bắc Phi chúng tôi rất vui mừng, sau này nếu Đảng cử một đồng chí Đảng sang nghiên cứu tại chỗ thì rất vui. ở Đông Dương và đề xuất những hành động cần thực hiện” (11) . Trong bức điện gửi Stalin, Hồ Chí Minh đã phản ánh trung thực, khách quan tình hình Việt Nam dưới thời Pháp – Nhật đô hộ và kêu gọi sự ủng hộ, giúp đỡ của Stalin, đồng thời đề nghị Chính phủ Liên Xô nêu vấn đề. Việt Nam trước Hội đồng Liên hợp quốc: “Nhân dân mong muốn hợp tác với Liên hợp quốc vì sự nghiệp kiến tạo hòa bình lâu dài trên thế giới” (12) .
Hai là, chính giới và nhân dân các nước đế quốc. Trong bản yêu sách của nhân dân An Nam trước Hội nghị Versailles năm 1919, Nguyễn Ái Quốc đòi những quyền cơ bản của nhân dân Việt Nam. Bản yêu cầu không chỉ được gửi đến các phái đoàn Đồng minh, các nghị sĩ Pháp mà còn được gửi đến các tờ báo, các nhà hoạt động chính trị có uy tín và được phát đi trong các cuộc mít tinh, mít tinh. … khiến dư luận Pháp rúng động.
Trong cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do, để khẳng định tính chính nghĩa, “Thư gửi viên úy Phèn” (8-1945), Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Chiến tranh đã kết thúc thắng lợi, nhưng chúng ta, nước nhỏ, lệ thuộc, không có phần hoặc góp phần rất ít. đến thắng lợi của tự do, của dân chủ. Muốn thực hiện công bằng thì chúng ta phải tiếp tục đấu tranh. Tôi tin rằng đồng chí và nhân dân Mỹ vĩ đại sẽ luôn ủng hộ chúng ta” (13) .
Để tuyên truyền sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và kêu gọi sự ủng hộ của Mỹ đối với cách mạng Việt Nam, ngày 18-1-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư cho Tổng thống Truman bày tỏ nguyện vọng của mình. : “Hoa Kỳ sẽ giúp nhân dân Việt Nam giành độc lập và hỗ trợ nhân dân Việt Nam trong công cuộc xây dựng lại đất nước” và cam kết nếu nhận được sự hỗ trợ của Hoa Kỳ, “Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sẽ góp phần xây dựng hòa bình và thịnh vượng trên thế giới” (14) .
Đối với người Hoa ở Việt Nam, Hồ Chí Minh tuyên truyền cho họ thấy rõ: Nhân dân Việt Nam nhiệt liệt chào đón anh em Hoa kiều đang sinh sống trên đất nước ta và mong muốn họ bỏ đi những định kiến. chân thành hợp tác để cùng nhau giải quyết các vấn đề theo nguyên tắc hợp pháp, hợp lý, trên tinh thần tôn trọng và bao dung lẫn nhau, không vì những tranh chấp cá nhân nhỏ nhặt mà gây ra sự chia rẽ không vui. hai quốc gia. “Chúng ta hãy nắm tay nhau chặt hơn nữa và cùng nhau hô vang: Nhân dân Trung Hoa được giải phóng muôn năm! Dân tộc Việt Nam độc lập muôn năm! Hai dân tộc Trung-Việt đoàn kết muôn năm!” (15) .
Thứ ba, giai cấp công nhân, nhân dân lao động, phong trào cộng sản thế giới. Năm 1922, Nguyễn Ái Quốc sáng lập báo Đồng bào và viết bài cho nhiều tạp chí có uy tín như Báo Nhân đạo của Đảng Cộng sản Pháp, Đời sống công nhân của Liên đoàn lao động Pháp, Điện báo quốc tế của Kinh tế quốc dân, Sự thật của Đảng Cộng sản Pháp. Đảng cộng sản Nga…
Tại Đại hội lần thứ hai của Đảng Cộng sản Pháp, Hồ Chí Minh “yêu cầu các đảng bộ cộng sản ở thuộc địa tăng cường công tác tuyên truyền và kết nạp đảng viên trong đồng bào bản xứ” (16) . Để đem lại thắng lợi cho cuộc đấu tranh của các Đảng Cộng sản và phong trào giải phóng dân tộc ở các thuộc địa, Hồ Chí Minh khẳng định, cần đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền đối ngoại. “Đảng chủ trương ra sức cứu vớt tất cả anh em ở các thuộc địa, đảng yêu cầu đồng chí thông báo cho đảng biết tất cả những hành vi ngược đãi mà đồng chí thỉnh thoảng là nạn nhân; đảng sẵn sàng để bạn tuyên truyền trên báo chí của đảng và sẵn sàng để các nhân vật chính trị của đảng giúp bạn” (17) .
Thứ tư, người Việt Nam ở các nước khác. Hồ Chí Minh quan tâm tuyên truyền vận động đồng bào Việt Nam ở nước ngoài. Năm 1919, ông thuê in “Bản yêu sách của nhân dân An Nam” thành truyền đơn, đăng trên báo, gửi cho các nhà hoạt động chính trị, phát trong các cuộc mít tinh, mít tinh và gửi cho đồng bào Việt Nam ở Việt Nam. Pháp và gửi về nước để đồng bào hiểu rõ hơn về tình hình đất nước, từ đó thức tỉnh và cổ vũ đồng bào đấu tranh.
Trong “Thư gửi một Việt kiều báo tin nước nhà độc lập” (1945), Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Tôi rất vui mừng báo tin cho đồng chí biết rằng nước ta đã độc lập… Tôi vẫn nghe lời Người. Với tư cách là một người yêu nước, yêu nước, dịp này rất thuận lợi để ông tỏ lòng trung thành với Tổ Quốc và ra sức ủng hộ Chính Phủ Cộng Hòa, Tương lai nước Việt Nam chúng ta sẽ hưng thịnh hay suy vong, mạnh hay yếu là trách nhiệm của toàn thể dân tộc .Chắc chắn đồng chí sẽ không phụ lòng mong mỏi của đồng bào và sự tin tưởng của Chính phủ… Tôi mong rằng ở nơi xa, đồng chí luôn nhớ về Tổ quốc và ra sức làm việc ích nước” (18) .
Trong “Thư gửi Việt kiều ở Pháp”, Hồ Chí Minh đã phân tích sâu sắc những thắng lợi của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và kêu gọi bà con Việt Nam ở Pháp phải luôn đoàn kết chặt chẽ, ra sức chiến đấu. học tập, làm chủ khoa học và công nghệ tiên tiến của thế giới, để trở về nước góp phần xây dựng nước ta nhanh chóng trở thành một nước giàu, nước mạnh (19) .
3. Các hình thức tuyên truyền đối ngoại
Để công tác tuyên truyền đối ngoại đạt hiệu quả, ngoài việc xác định đúng nội dung, đối tượng cần có phương pháp tuyên truyền phù hợp. Hồ Chí Minh nhấn mạnh những phương thức tuyên truyền cơ bản sau đây: “a) Bằng báo chí xuất bản ở Pháp. b) bởi diễn đàn của các Đại hội của chúng tôi và, nếu cần, bởi diễn đàn của quốc hội. c) bằng hội nghị…” (20) . Và Người đã sử dụng hiệu quả báo chí, các diễn đàn đại hội, hội nghị, xuất bản sách để tuyên truyền cho nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới thấy rõ tội ác của thực dân Pháp và nỗi thống khổ của nhân dân ta. Việt Nam. Từ đó, phản đối hành động chiến tranh phi nghĩa của thực dân Pháp, đế quốc Mỹ và ủng hộ cách mạng Việt Nam.
Hồ Chí Minh tham gia và phát biểu trên các diễn đàn quốc tế, nhấn mạnh vấn đề thuộc địa, đặc biệt phản ánh và lên án mạnh mẽ chế độ cai trị dã man của thực dân Pháp đối với nhân dân Việt Nam. Người còn tham gia hoạt động ở nhiều tổ chức như Hội những người Việt Nam yêu nước tại Pháp, Hội liên hiệp các dân tộc thuộc địa,… Qua đó, Hồ Chí Minh có dịp tuyên truyền về tình hình Việt Nam cho các bạn. Bạn bè quốc tế hiểu rõ và kêu gọi sự đoàn kết của các nước trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù chung là chủ nghĩa thực dân. Các hoạt động tuyên truyền đối ngoại của ông đã tác động sâu rộng đến dư luận quốc tế.
4. Phong cách tuyên truyền đối ngoại thẳng thắn, nhất quán, linh hoạt, hiệu quả
Trong quá trình hoạt động cách mạng, Hồ Chí Minh luôn tận dụng mọi lúc, mọi nơi, mọi diễn đàn để tuyên truyền cách mạng, lên án sự áp bức, bóc lột của chủ nghĩa thực dân và đòi các quyền tự do, dân sinh, dân tộc. với những lập luận sắc bén, khách quan, khoa học nhưng đầy tính văn hóa, nghệ thuật, hài hước và tế nhị, thu hút lòng người…
Trên các diễn đàn, hội nghị, Hồ Chí Minh không chỉ lên án mạnh mẽ thực dân Pháp mà còn thẳng thắn phê phán Đảng Cộng sản Pháp chưa quan tâm đúng mức đến tình hình các nước thuộc địa, nhất là ba nước Đông Á. Tích cực.
Trong công tác tuyên truyền đối ngoại, với các đối tượng khác nhau, Hồ Chí Minh luôn tận dụng thời cơ, kịp thời thuyết phục, giải thích, khơi dậy và tranh thủ sự đồng tình đối với sự nghiệp cách mạng của dân tộc.
Vận dụng linh hoạt, mềm dẻo các phương thức tuyên truyền đối ngoại, Hồ Chí Minh đã chuyển từ thế bị động sang thế chủ động và tranh thủ diễn đàn tuyên truyền đối ngoại làm thất bại âm mưu xuyên tạc của chủ nghĩa thực dân. .
Tư tưởng Hồ Chí Minh về tuyên truyền đối ngoại luôn giữ nguyên giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc. Sau 35 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn và ngày càng khẳng định vị thế của đất nước trên trường quốc tế, trong đó có sự đóng góp của công tác tuyên truyền đối ngoại. Với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ, các phương thức truyền tải thông tin rất phong phú và đa dạng. Điều này thuận lợi cho công tác tuyên truyền đối ngoại của Đảng, Chính phủ và nhân dân trong tình hình mới. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, công tác tuyên truyền đối ngoại cũng có nhiều thách thức. Đó là tình hình thế giới diễn biến phức tạp, khó lường, sự cạnh tranh địa chiến lược, các thế lực thù địch, phần tử cơ hội chính trị gia tăng hoạt động tuyên truyền chống phá cách mạng Việt Nam, xuyên tạc, phủ định những thành tựu mà Đảng và nhân dân Việt Nam đã đạt được, từ đó lôi kéo, kích động nhân dân biểu tình chống phá. chế độ chính trị ở Việt Nam.
Trước tình hình đó, quán triệt tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác tuyên truyền đối ngoại, cần tiếp tục đẩy mạnh: “Đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền đối ngoại”, góp phần giữ vững công tác tuyên truyền đối ngoại. bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, nâng cao uy tín, vị thế của đất nước, đồng thời gửi thông điệp: “Việt Nam là bạn, đối tác tin cậy, thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế” (21) .
_________________
(1), (2), (3), (11), (16), (17), (20) Hồ Chí Minh: Toàn tập, d.1, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr. 35, 221-222, 300, 35, 492, 494, 476.
(4), (13) Hồ Chí Minh: Toàn tập, đ.3, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.487, 592.
(5), (6), (10) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.163, 256, 300.
(7), (8), (9) Hồ Chí Minh: Toàn tập, đ.8, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.324, 340, 340.
(12) Về bức điện gửi đồng chí Stalin, Tạp chí Lịch sử cận đại (tiếng Nga), số 3, 1998, tr.127.
(14) Bức thư định mệnh giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Mỹ, https://vov.vn/chinh-tri/3-buc-thu-dinh-menh-giua-chu-tich-ho-chi-minh- va-2-tong-thong-my-950015.vov.
(15), (18) Hồ Chí Minh: Toàn tập, đ.4, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.5, 36-37.
(19) Hồ Chí Minh: Toàn tập, đ.15, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.542.
(21) Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2021, tr.162.