Các nhà khoa học đang lên tiếng cảnh báo về một hệ quả không mong muốn từ việc cắt giảm ô nhiễm không khí trên toàn cầu, cụ thể là việc này có thể đang làm tăng tốc độ nóng lên toàn cầu, bất chấp những lợi ích đáng kể cho sức khỏe cộng đồng. Một nghiên cứu mới, được đăng trên tạp chí Communications Earth & Environment, chỉ ra rằng sự suy giảm ô nhiễm không khí tại khu vực Đông Á, đặc biệt là Trung Quốc, đã làm giảm đáng kể ‘hiệu ứng làm mát’ gây ra bởi các hạt bụi trong không khí.
Những hạt bụi này, trước đây, hoạt động như một loại tấm chắn, phản xạ một phần ánh sáng mặt trời và hạn chế sự hấp thụ nhiệt tại bề mặt Trái Đất. Tuy nhiên, khi các quốc gia thực hiện các biện pháp mạnh mẽ để giảm khí thải như SO₂, ‘tấm chắn’ tự nhiên này đã biến mất. Điều này làm dấy lên mối quan ngại rằng mặc dù cải thiện chất lượng không khí là điều cần thiết và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng việc này lại vô tình đẩy nhanh quá trình nóng lên toàn cầu nếu không đi kèm với các hành động quyết liệt để giảm khí nhà kính như CO₂ và methane.
Giáo sư Robert Allen, một chuyên gia trong lĩnh vực này, đã nhấn mạnh: ‘Chúng ta đã tháo tấm rèm che nắng, giờ phải chống lại ánh nắng đó bằng cách giảm các nguồn nhiệt – tức là khí nhà kính.’ Điều này cho thấy một thách thức lớn trong việc cân bằng giữa cải thiện chất lượng không khí và chống biến đổi khí hậu.
Một số giải pháp đã được đề xuất để giải quyết vấn đề này, bao gồm việc trồng cây, thu giữ carbon, và chuyển đổi năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch sang các nguồn tái tạo. Các giải pháp này, mặc dù có thể chậm hơn, nhưng được đánh giá là con đường đúng đắn và bền vững. Bài học từ Đông Á chỉ ra rằng chính sách môi trường cần phải đi đôi với hành động chống biến đổi khí hậu, đòi hỏi một cách tiếp cận đa hướng, từ cải thiện chất lượng không khí đến giảm khí thải và nâng cao nhận thức của cộng đồng.
Nhìn chung, mặc dù việc cắt giảm ô nhiễm không khí mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe cộng đồng, nhưng điều quan trọng là phải thực hiện đồng thời các biện pháp giảm thiểu khí nhà kính. Chỉ khi có sự kết hợp chặt chẽ giữa cải thiện chất lượng không khí và chống biến đổi khí hậu, chúng ta mới có thể đảm bảo một tương lai bền vững cho hành tinh.