Bộ Nội vụ đang tích cực xây dựng dự thảo nghị định về tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố, cũng như một số chế độ, chính sách đối với người hoạt động không chuyên trách tại các địa phương. Thông tin này được Bộ Nội vụ chia sẻ trong văn bản hướng dẫn giải quyết một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp tại tỉnh Đắk Lắk.
Trước đó, Sở Nội vụ tỉnh Đắk Lắk đã kiến nghị về việc một số thôn, khu phố sau khi sắp xếp đơn vị hành chính không còn đủ số hộ dân theo quy định do có sự điều chỉnh địa giới hành chính. Sở Nội vụ đề nghị Bộ Nội vụ hướng dẫn về trình tự, thủ tục xây dựng đề án ghép cụm dân cư vào thôn, tổ dân phố hiện có.
Liên quan đến vấn đề này, Luật Tổ chức chính quyền địa phương đã quy định rõ thẩm quyền thành lập, tổ chức lại, giải thể, đặt tên, đổi tên thôn thuộc thẩm quyền của Hội đồng nhân dân cấp xã. Tuy nhiên, để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Bộ Nội vụ đã chưa ban hành hoặc sửa đổi, bổ sung các thông tư hướng dẫn về tổ chức và hoạt động của thôn, tổ dân phố.
Bộ Nội vụ cho biết đã có Văn bản số 4168 hướng dẫn về xác định loại hình tổ chức cộng đồng dân cư tại đơn vị hành chính cấp xã mới, việc chuyển đổi thôn thành tổ dân phố hoặc tổ dân phố thành thôn và việc đổi tên thôn, tổ dân phố do trùng tên.
Về quy trình bầu cử trưởng thôn, tổ trưởng tổ dân phố, Bộ Nội vụ khẳng định hiện nay quy trình bầu cử được thực hiện theo Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và Nghị định số 59/2023/NĐ-CP của Chính phủ. Các quy định này vẫn còn hiệu lực và phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp đang được triển khai.
Trước đó, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình đã ký ban hành Quyết định số 1581/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và chuẩn bị đại hội đảng bộ các cấp. Theo kế hoạch này, Bộ Nội vụ được giao chủ trì phối hợp với các bộ, ngành liên quan để xác định lộ trình, hướng dẫn việc sắp xếp, tổ chức lại thôn, tổ dân phố theo hướng tinh gọn, tăng cường tính tự quản, phục vụ tốt hơn đời sống cộng đồng dân cư.
Quyết định này nhằm mục đích hoàn thiện tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, chuẩn bị cho đại hội đảng bộ các cấp và nâng cao hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương. Để đạt được mục tiêu này, Bộ Nội vụ sẽ cần phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan để xây dựng và triển khai các giải pháp phù hợp.
Trong quá trình xây dựng dự thảo nghị định, Bộ Nội vụ sẽ cần xem xét và tiếp thu các ý kiến đóng góp từ các bên liên quan, đảm bảo rằng các quy định mới sẽ giúp tăng cường tính tự quản, hiệu quả hoạt động và phục vụ tốt hơn đời sống cộng đồng dân cư.